Knack wordt 50. De redactie vroeg aan (voormalige) medewerkers en andere prominente stemmen naar hun ervaringen met het blad. Een overzicht.
Het is deze week exact vijftig jaar geleden dat het eerste nummer van Knack verscheen, op 18 februari 1971 om precies te zijn. De gelegenheid om met enkele bevoorrechte getuigen – zoals voormalige en huidige medewerkers alsook lezers als Jeroen Meus en Alexander De Croo – te spreken over de betekenis van het blad, vroeger en nu.
Rik Van Cauwelaert (71) leidde de redactie van 1998 tot 2012 als hoofdredacteur en directeur. ‘Een blad als Knack moet met grote argwaan naar de macht kijken. Als hoofdredacteur zorgde ik ervoor dat we altijd in de oppositie zaten. Welke partijen er ook aan de macht waren. Een van de covers die ik me nog goed kan herinneren, symboliseert een politiek breekpunt: het aantreden van Guy Verhofstadt als premier. Toen verlegden we onze kritische blik naar zijn paars-groene regering. Belangrijk was dat we die sfeer op de lezers konden overbrengen, zodat ook zij die machthebbers – zelfs als ze tot hun eigen partij behoorden – kritischer gingen bekijken.
Lees het interview met Rik Van Cauwelaert
Radiopresentatrice Eva De Roo (Studio Brussel) was in 2015 een van de nieuwe gezichten in de reeks ‘Generatie Nu’ in Knack Focus. ‘Er slingerde bij ons thuis vaak wel een Knack rond. Wij deden daar van alles mee – onze Playmobil-forten opsmukken bijvoorbeeld – behalve lezen. Zoals het hoort bij gezonde kinderen. Ook toen ik ouder werd, voelde ik nooit de drang om Knack te lezen. Maar een jaar geleden ben ik dan toch gezwicht voor een abonnement. Al moet ik toegeven dat ik vooral Knack Focus heel graag lees. Hun muziekinterviews zijn zeer straf: ze zijn mee met de nieuwste platen en artiesten en vaak hebben ze ook mensen geïnterviewd die ik zelf ga ontmoeten bij Stubru. Het is een heel degelijk, maar tegelijk toegankelijk blad. Meestal zie ik één artikel dat ik graag wil lezen, maar voor ik het weet, is het hele boekje uit.
Lees het interview met Eva De Roo
Lieve Blancquaert (57) werkte bijna twintig jaar lang als freelancefotografe voor Knack en Knack Weekend. ‘Ik heb veel te danken aan mijn tijd bij Knack‘, zegt Lieve Blancquaert. ‘Daar heb ik de kans gekregen om als fotografe te groeien en te ontdekken waar mijn hart ligt. In de tweede helft van de jaren tachtig kon er nog ontzettend veel. Hoewel ik erg jong was en niet zo veel ervaring had, mocht ik van bij het begin de meest uiteenlopende dingen doen: van reportages in Polen en Oost-Berlijn tot portretten van politici. Ondertussen leerde ik veel van de journalisten met wie ik op pad ging, zoals Rik Van Cauwelaert, Sus Verleyen en Dirk Draulans. Nieuwsgierig als ik ben, vond ik het fantastisch om al die werelden binnen te stappen. Al waren er ook journalisten die me niet zo graag meenamen naar een interview. Dat kwam doordat ik me vaak niet kon inhouden om aan het eind van het gesprek zelf nog een vraag te stellen.’ (lacht)
Lees het interview met Lieve Blancquaert
Ex-premier Guy Verhofstadt (67) was dicht bevriend met Frans ‘Sus’ Verleyen, die tussen 1972 en 1983 hoofdredacteur van Knack was. ‘Van één ding ben ik zeker: zonder Sus was Knack nooit zo invloedrijk geweest. Hij heeft ook bakken talent binnengehaald, denk maar aan Van Humbeeck, maar ook Marc Reynebeau en Rik Van Cauwelaert. Hij gaf een enorme drive aan dat blad. Maar hij heeft ook een aantal zeer lezenswaardige én veelzijdige boeken geschreven. Zo was er De Faktor Verhofstadt, waarin hij de nieuwe trend in het liberalisme scherp in perspectief plaatste. (lacht) Maar hij schreef bijvoorbeeld ook over Beethoven en Schubert. Sus was een echte homo universalis.’
Lees het interview met Guy Verhofstadt
Vijfendertig jaar al maakt Gerard Alsteens elke week een tekening voor dit blad. ‘Ik vind Knack een essentieel en onmisbaar blad. Vooral de grote diversiteit spreekt mij aan: van onderzoeksjournalistiek en interviews tot verhalen en reportages. Ik vergelijk het soms met Galeries Lafayette in Parijs. Knack is een groot magazijn waar alles te koop is. In het begin loop je er als lezer misschien wat verloren, maar al gauw vind je er je weg in terug.’
Lees het interview met Gerard Alsteens
Alona Lyubayeva (48), geboren en getogen in Oekraïne, leerde vooral Nederlands door in 1995 een abonnement te nemen op Knack. De gewezen Vlaamse diversiteitsambtenaar is nog altijd een even kritische als tevreden abonnee. ‘Ik ben zeer tevreden over het brede maatschappelijke perspectief dat jullie bieden. Alleen de artikels over politiek laten me soms op mijn honger zitten. Die sla ik ook meestal over. Ik zou willen dat het wat minder over steekvlampolitiek ging, en er meer aan beschouwing werd gedaan. Een voorbeeld: als het gaat over het integratiebeleid van minister Bart Somers (Open VLD), zou ik graag een analyse lezen die zijn beleid vergelijkt met dat van de voorgangers.’
Lees het interview met Alona Lyubayeva
Patrick Duynslaegher (67) werkte tussen 1972 en 2011 voor dit blad. Hij maakte vooral naam als filmcriticus. Daarna was hij tien jaar artistiek directeur van het Gentse Filmfestival. ‘In de media draait vandaag alles rond die krankzinnige race om toch maar de eerste te zijn. Daardoor is de verslaggeving slordiger geworden. Alleen al daarom vind ik Knack een noodzakelijk en essentieel blad. Je vindt er nog achtergronden en beschouwingen over het nieuws. Ik hoop dat Knack ook in de toekomst wegblijft van de waan van de dag.’
Lees het interview met Patrick Duynslaegher
Voor haar films en acteerwerk kreeg Hilde Van Mieghem (62) in Knack niet altijd de beste recensies. Maar in 2017 werd ze uitgeroepen tot onze ‘vrouw van het Jaar’. ‘Uiteraard voelde ik me gevleid, maar ik had ook het gevoel dat ik het niet verdiende,’ zegt ze daarover. ‘En ik was beducht voor de gevolgen. Eerder dat jaar had ik mijn nek uitgestoken voor de vrouwen die zich slachtoffer voelden van Bart De Pauw, en daarna kreeg ik enorm veel bagger over me heen. Helaas kreeg ik gelijk: nadat ik als ‘Vrouw van het Jaar’ in Knack had gestaan, werd het nog erger. Ik werd tot ‘activist’ gebombardeerd, terwijl ik mezelf helemaal niet zo zie. Nu de storm rond mijn persoon wat is gaan liggen, kijk ik wel met meer trots naar die titel.
Lees het interview met Hilde Van Mieghem
Chris De Stoop (63) was ruim 30 jaar reportagemaker en onderzoeksjournalist bij Knack. ‘Ik heb de gouden jaren van de pers mogen meemaken, maar ook de crisisjaren, vooral van 2010 tot 2015, en toen ben ik gestopt. Er was paniekvoetbal, er was bijna elk jaar een nieuwe hoofdredacteur, en alles moest steeds sneller en feller. Als kind al wilde ik schrijver worden, dat was wat er echt in mij leefde. Mijn raad? Ga de straat op, zoek zo veel mogelijk de mens in het verhaal, kijk ook eens vanuit een kikvorsperspectief.’
Lees het interview met Chris De Stoop
Béatrice Delvaux (60) is politiek hoofdcommentator van Le Soir. ‘Knack weegt op zijn tijd en op de debatten die ertoe doen. Het is journalistiek in zijn nobelste vorm, namelijk de zoektocht naar waarheid, of die nu bevalt of niet. Le Soir heeft de voorbije jaren een paar keer samengewerkt met Knack, denk aan de interviewreeks met hedendaagse denkers in Bozar, en ook binnen ICIJ, het netwerk van internationale onderzoeksjournalisten.’
Lees het interview met Béatrice Delvaux
Koen Meulenaere (64) was meer dan 20 jaar de gevreesde satiricus van Knack. ‘Ik pakte mensen aan die zichzelf in de belangstelling wrongen. Het leven bestaat uit uitlachers en uitgelachenen, maak dat je bij de eersten hoort. Men maakt er meer van dan het maar was: geen satire, wel geschreven karikaturen, bij gebrek aan tekentalent. GAL doet het omgekeerde. De lezer begreep meestal perfect wat humor was en wat niet.’
Lees het interview met Koen Meulenaere
Premier Alexander De Croo (45, Open VLD) gaf zijn eerste grote interview aan Knack. Een latere cover – met gefotoshopt bordje waarop stond ‘Gezocht: kiezers’ – stemde hem minder vrolijk. Dat was in 2012. Ik was intussen voorzitter en kreeg wel wat kritiek over me heen, dus dan hoort kritische pers er natuurlijk ook bij. Op zich was het idee nog wel amusant: ze hadden dezelfde cover gebruikt als in 2009 – toen hield ik een bordje vast met de boodschap ‘Gezocht: echte liberalen’ of iets in die trant. Maar nu was het bordje gefotoshopt en stond er ‘Gezocht: kiezers’. Toen ik dat zag, was ik witheet. Vooral omdat het niet duidelijk was dat het een bewerkte foto was. Nu kijkt niemand op van wat fotoshop hier en daar, maar toen kreeg ik enorm veel reacties: waarom had ik met zo’n bordje geposeerd? Tja, zulke zaken horen er nu eenmaal bij. Bij de gemeenteraadsverkiezingen deden we het toen overigens veel beter dan iedereen had voorspeld. Dus bedankt, Knack!
Lees het interview met Alexander De Croo
Anne-Sophie Bailly (48) is hoofdredacteur van Le Vif. ‘Knack en Le Vif zijn op de eerste plaats nieuwsmagazines, maar ze maken ook veel plaats voor debat en laten een brede waaier van opinies aan bod komen. De lezer aanzetten tot reflectie door hem nieuwe gezichtspunten aan te reiken: dat is het doel. En dus niet: hem voorgekauwde waarheden voorzetten of opdringen. Het is belangrijk om het beschaafde ideeëndebat in de samenleving te stimuleren, want daaraan schort het vandaag soms.’
Lees het interview met Anne-Sophie Bailly
Vlaanderens meest geliefde televisiekok Jeroen Meus (42) leest Knack, Knack Weekend én Knack Focus sinds zijn jeugd. ‘Ik denk meteen aan het huis van mijn vader. Knack was er altijd. Bij mijn moeder lazen we Humo. U ziet, wij werden goed gesoigneerd. Mijn broer en ik grepen vooral naar Knack Weekend, eerst voor de architectuur en de mode en later voor de gastronomie. Vandaag kun je de Knack-magazines op allerlei devices lezen, maar toen was het nog vechten om het blad. ‘Allee, spoed u met de Weekend!‘ Onderschat ook Knack Focus niet. Echt zeer goed. Toen Vincent Byloo nog de platenrecensies deed, kochten mijn broer en ik blindelings wat hij aanprees.’
Lees het interview met Jeroen Meus
Annemie Struyf (60) is vandaag een bekend televisiegezicht. Tussen 1999 en 2004 schreef ze voor Knack Weekend. ‘Ik apprecieer vooral de beschaafde manier waarop Knack aan journalistiek doet. De maatschappij wordt steeds meer gepolariseerd. Veel media doen er alles aan om door schreeuwerige koppen het ongenoegen nog aan te wakkeren. Daarom heb ik een abonnement op Knack, want daar lees je nog verschillende en genuanceerde stemmen. Ik ben het uiteraard niet altijd eens met wat ze zeggen. Maar zolang hun betoog genuanceerd en onderbouwd is, vind ik dat prima. Knack vind ik om die reden zelfs wat ondergewaardeerd. Het verschijnt ook maar één keer per week. Zeker in een tijd waarin het nieuws zich steeds sneller verspreidt, is dat misschien een probleem voor een actualiteitsmagazine. Zelfs de krant herkauwt veel dingen die online al wijdverspreid zijn. Daarom hoop ik dat Knack in de toekomst meer dan ooit de waan van de dag zal overstijgen.’
Lees het interview met Annemie Struyf
Rik De Nolf (71) is, samen met zijn ouders en Roularta-stichters Willy De Nolf en Marie-Therèse De Clerck, de bedenker van Knack. ‘Ik was al bij Knack voor Knack er was.(lacht) Eind jaren 1960, in mijn tweede of derde jaar rechten, zijn mijn ouders en ik beginnen na te denken over een Vlaams nieuwsmagazine. We bestudeerden Elsevier, Der Spiegel en L’Express intensief, en ik trok een week naar Amerika op studiereis bij Newsweek. In mijn vijfde jaar rechten, in 1971, lanceerden we Knack. Toen ik een jaar later mijn legerdienst deed, moest ik voor Defensie de persoverzichten maken. Om 5 uur vertrok ik in Roeselare, om 6 uur was ik op het kabinet voor het persoverzicht en om 8 uur was ik op de redactie. De eerste Knacks zijn gemaakt zonder echte Knack-redactie. De eerste ‘hoofdredacteur’, Jos De Man, kwam kort voor de aangekondigde verschijningsdatum zeggen dat hij nog een half jaar nodig had. Wij hebben afscheid van hem genomen. Jan Moriaux, pater franciscaan en pas afgestudeerd in de journalistiek in Utrecht, heeft samen met jonge redacteurs en freelancers voor Knack gezorgd in de pionierstijd. Toen was enkel duidelijk wat we wilden: een kwalitatief, onafhankelijk en relevant nieuwsmagazine. Na een goed jaar, met Frans Verleyen als hoofdredacteur en sterke figuren zoals Johan Struye, Frank De Moor, Johan en Karel Anthierens, Lode Willems… begon Knack snel te groeien.’
Lees het interview met Rik De Nolf
‘Het interview met mijn broer en mezelf in 1987 was een echte bom’, zegt oud-premier en gewezen voorzitter van de Europese Raad Herman Van Rompuy (74). ‘Eric was volksvertegenwoordiger, ik was directeur van het studiecentrum. Ik zat toen in een moeilijke periode, ook in de CVP, waar ik op een zijspoor was gezet, hoewel ik als directeur van het studiecentrum wel een politieke rol speelde. Maar ik had eigenlijk in de tweede regering-Martens moeten komen, en dat was niet gebeurd. En hoewel ik van mezelf denk dat ik zonder wraakgevoelens ben, heb ik me in dat interview ongemeen scherp laten gaan met een loodrechte aanval op de tweede regering-Martens, op Guy Verhofstadt, op de privatiseringen, op de liberale koers die toen werd gevaren. Eric zegt altijd: “Je was nog erger dan ik.” En hoewel dat interview mijn loopbaan wellicht heeft gediend – want met wie niet gevaarlijk is, houdt men geen rekening – heb ik daar achteraf spijt van gehad. Martens heeft me dat interview ook altijd erg kwalijk genomen en ik zou bijna zeggen: terecht. Eric en ik hebben nog steeds de cover van die Knack, waar we met gekruiste armen rug aan rug staan. Bijna twintig jaar later heb ik me verzoend met Wilfried Martens.’
Lees het interview met Herman Van Rompuy
Jos Grobben (66) werkte jarenlang als journalist voor Knack en is vandaag directeur Magazines bij Roularta. ‘Een van de grote sterktes van Knack is dat het blad al vijftig jaar lang relevant is gebleven. Zolang het dat volhoudt, heeft het een toekomst. De essentie is dat een blad, een hoofdredacteur, een journalist altijd nieuwsgierig en inventief moet blijven. Stay hungry, stay foolish, zei Steve Jobs, en hij had gelijk. De journalistieke stiel verandert constant, maar degelijke journalistiek blijft belangrijk. Wie zal die rol anders opnemen? Bloggers? Influencers? Laat me niet lachen.’
Lees het interview met Jos Grobben
StuBru-presentator Sander Vandenhende (22) zette zijn eerste stappen in de media in Knack. ‘Ik ken jonge mensen die het heel jammer vinden dat ze Knack Focus niet apart kunnen kopen. Zelf lees ik Focus natuurlijk ook, want dat is toch wel een baken in de muzieksector. Er staan veel muziekrecensies en artikels over nieuwe artiesten in die je gelezen moet hebben om mee te zijn. Zeker als je voor Studio Brussel werkt.
Lees het interview met Sander Vandenhende
Misjoe Verleyen (73) werkte van eind jaren zeventig tot aan haar pensioen in 2009 als redactrice voor Knack. Ze was een van de eerste vrouwen op de redactie. ‘Er was me nog maar één vrouw voorgegaan. Dat was op andere redacties trouwens niet anders. Waren er al vrouwelijke journalisten, dan mochten ze hoogstens schrijven over zogenaamde zachte onderwerpen, zoals opvoeding. Dat ik op de buitenlandredactie werkte, was dus best opvallend. Al deed ik aanvankelijk vooral deskwerk: als er een buitenlandse reportage moest worden gemaakt, dan deed een van de mannen dat. Ik herinner me ook nog dat ik als enige vrouw aanwezig was op een persconferentie van toenmalig premier Mark Eyskens (CD&V). Toen hij me zag, zei hij: ‘Mevrouw, deze conferentie is alleen voor journalisten.’ (lacht)
Lees het interview met Misjoe Verleyen
Zelfs redactiesecretaris Jos De Vuyst (62) is niet eeuwig. Na 42 jaar neemt hij afscheid van Knack. ‘Na 42 jaar voor Knack werken, kun je niet anders dan een fervent Knack-lezer zijn. Ik tracht Knack iedere week zo volledig mogelijk te lezen. Als redactiesecretaris krijg ik veel reacties binnen van lezers. Die wil ik goed kunnen beantwoorden of doorsturen naar de juiste personen. Verder tracht ik ook nog iedere dag een tweetal kranten door te nemen, maar dat gebeurt heel diagonaal. Ik heb Knack in 42 jaar vooral qua volume zien veranderen. Van om en bij de 300 pagina’s in de jaren zeventig en tachtig naar minder dan de helft. Er zit nu wel meer lijn en structuur in. Knack is gebleven wat het altijd was: een oerdegelijk en boeiend nieuwsmagazine.’
Lees het interview met Jos De Vuyst
Meer over 50 jaar Knack
Lees het dubbeldik jubileumnummer
Commentaar: ‘Ook 50 jaar later botst Knack nog geregeld met het politieke establishment’
Knack blaast 50 kaarsjes uit
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier