‘Het begon met geruchten van een kerstfeest dat vorig jaar december gehouden zou zijn in zijn ambtswoning, terwijl in het land een corona lockdown gold. Onthullingen over meer stiekeme feesten volgden even snel als de ontkenningen. Er is echter een verschil met vorige schandalen’, schrijft Lia Van Bekhoven vanuit Londen. ‘De ontkenningen van de Britse premier worden niet meer geloofd noch getolereerd. Het elastiek, dat Johnsons relatie met de waarheid kenmerkte, is gesprongen.’
Weet je wat erger is dan verhalen van mensen die in Downing Street feesten terwijl burgers in de rest van het land het kerstseizoen alleen doorbrachten of met hun huisgenoten? Veel erger is een schandaal dat maar een splinter van de aandacht kreeg maar, letterlijk, veel dodelijker is.
Het overhaaste vertrek van Britse troepen en burgers uit Afghanistan in augustus, zou nooit in de schoonheidsprijzen vallen. De Britse evacuatie uit Kaboel verliep even chaotisch als die van de meeste andere buitenlanders. Met één groot verschil: Waar elders op westerse ministeries regeringsambtenaren doende waren telefoontjes en emails van hun burgers en kwetsbare Afghanen te beantwoorden, was het in de imposante Foreign and Commonwealth Office in Londen relatief stil. Soms zat de 25-jarige Raphael Marshall alleen achter zijn scherm de berichten te sorteren van mensen wiens levens afhingen van een plaats in een toestel uit Kaboel. Vijfduizend mails werden nooit beantwoord, zei Marshall toen hij vorige week ondervraagd werd door de vaste kamercommissie van buitenlandse zaken.
‘Voor Boris Johnson was deze week de zwartste van zijn politieke carrière.’
Waar iedereen was? Beambten werkten thuis en waren lastig bereikbaar. Degenen die wel opdaagden gingen om vijf uur naar huis. De minister van Buitenlandse Zaken, Dominic Raab, zat met zijn gezin op Kreta. Sir Philip Barton, het hoofd van het ministerie dat eens internationaal een bijwoord was voor kunde, kennis en diplomatie, was ook op vakantie. Hij kwam elf dagen na de val van Kaboel terug. Bij nader inzicht speet hem dat. ‘Ik heb er lang over nagedacht en zou een volgende keer eerder terugkomen’, zei Barton.
Gelukkig kon een aantal huisdieren worden gered. Voor de Britse dierenactivist Pen Farthing, eigenaar van een kennel met zwerfdieren in Kaboel, was het de hoogste prioriteit zijn beesten het land uit te krijgen voordat de Taliban voet aan de grond kreeg. Het Britse ministerie van defensie stond er niet voor te springen ‘Operatie Ark’ te verwezenlijken. ‘Onze prioriteit is het redden van mensenlevens’, zei majoor Nick Carter. Gelukkig had Farthing goeie contacten in Londen. Carrie Johnson, vrouw van de premier en hartstochtelijk dierenliefhebber, ontving regelmatig updates over Farthings reddingsplan. Na dagen van intensief lobbyen zette Downing Street het licht op groen voor de uittocht van tweehonderd Afghaanse katten en honden.
Dieren boven mensen. Natuurlijk had het ministerie liever iedereen gered, zei een woordvoerder, maar tijd en mankracht waren beperkt. Zeker is dat je in crisissituaties prioriteiten moet stellen. En de pogingen die je besteedt aan het ronselen van een vlucht voor dieren kun je niet geven aan het veilig stellen van burgers. Zeker is ook dat honderden Britten en Afghanen die in augustus een plaats toegewezen hadden gekregen in een vliegtuig, nog steeds vast zitten in Afghanistan, bestemming onzeker.
De evacuatie uit Afghanistan is een van de vele crises die de regering van Boris Johnson overweldigde. Waar voorzitter Mao zijn permanente revolutie had, heeft premier Johnson zijn permanente crises. De meesten zijn van eigen makelij of door eigen onbekwaamheid verergerd. Ze volgen vaak hetzelfde patroon. Er is sprake van onvoorbereidheid, gewoonlijk veroorzaakt door onverschilligheid of onvermogen. Een gebrek aan gezag en grip helpt de situatie escaleren. De respons, als die afkomt, is ondoordacht en zelfs roekeloos. Eenmaal goed uit de hand gelopen wordt betrokkenheid ontkend.
Want het laatste wat de verantwoordelijke minister of premier doet, is verantwoordelijkheid nemen. The buck stops nowhere. Zoals de Afghanen ondervonden die het toestel uit Kaboel nooit haalden en de Britse burgers die vorig jaar alleen waren met de kerst.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
