Al enkele maanden kan u op sportmagazine.be ‘Tactiek voor beginners’ lezen. Vanaf deze week steken we het in een nieuw jasje: met een video!
Lees het volledige stuk onder de stemming.
Wat houdt de term in?
De halfspace is de Engelstalige benaming voor de zone tussen de flank en het centrum. De Nederlandse vertaling ‘halfruimte’ wordt nauwelijks gebruikt. Het gaat dus om de zones tussen de buitenkanten en het midden, als je het veld in vijf verticale stroken verdeelt. In die ruimte ’tussen de linies’, in de breedte dan toch, liggen vaak mogelijkheden om de vijandelijke defensie open te splijten.
Bij een viermansverdediging loopt de halfspace bijvoorbeeld tussen de centrale verdediger en de back. Een aanvallende speler kan daar dan induiken en de verdedigers doen twijfelen over wie hem moet volgen en of ze het centrum moeten verlaten om hem te gaan dekken. Die twijfel leidt tot kansen en openingen.
De expliciete benaming voor die zones is er vooral gekomen om spelers te helpen de juiste ruimtes te benutten door ze duidelijker te kunnen benoemen.
Lees ook: Tactiek voor beginners: Gegenpressing
De 18 zones van Van Gaal en de Duitse verfijning
Toen in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw de WM-opstelling plaatsmaakte voor de ons beter bekende systemen 4-3-3 en 4-4-2, werd er gesproken over drie linies. Verdediging, middenveld en aanval. In de breedte van het veld had je drie zones: de linkerflank, het centrum en de rechterflank. Negen zones in totaal dus.
Dat werd later, volgens de Nederlanders door Louis van Gaal, verder onderverdeeld tot 18 zones. In onze contreien krijgt Emilio Ferrera die eer vaak toebedeeld. Zone 14 draagt de titel van ‘gouden zone’, omdat vanop die plek de meeste doelpunten worden gescoord en aangebracht.
Lees ook: Tactiek voor beginners: de mezzala
Sinds een tiental jaar werd de onderverdeling nog meer verfijnd, door de verticale stroken in vijf te splitsen en dus de halfspaces toe te voegen. Opnieuw is het niet helemaal duidelijk wie dat heeft ‘uitgevonden’, de Duitse trainersschool of Pep Guardiola. De waarheid ligt wellicht ergens in het midden. Of in München, waar Google Earth ooit een foto nam van Guardiola’s trainingsveld bij Bayern met die onderverdeling.
Pep maakt het moeilijk
Bij zijn indeling horen ook heel wat regels. Guardiola wil dat er nooit twee spelers in dezelfde verticale zone staan en nooit meer dan drie in eenzelfde horizontale zone. Dit om zoveel mogelijk afspeelmogelijkheden open te houden en te voorkomen dat de verdediging en de aanval elk op één lijn staan, zonder verbinding.
Om het simpel te houden: het voornaamste is dat in de aanval de vijf zones altijd bezet zijn. In het systeem van Pep bij Manchester City betekent dat de vleugelaanvallers in de buitenste zones, de spits in het midden en de twee aanvallende middenvelders, meestal David Silva en Kevin De Bruyne, elk in een halfspace.
Elke zone heeft zijn functie. De buitenspelers bevinden zich in de ‘noodzone’, zo genoemd omdat ze minder passingopties hebben, en ze dienen het veld breed te houden om de verdediging open te trekken. Door de bal snel van kant te wisselen, dwingt City de vijandelijke verdediging voortdurend te schuiven waardoor er op de duur ruimte ontstaat. De buitenspelers mogen ook proberen in de rug van hun back te lopen, zodat de aanvallende middenvelder hen met een doorsteekpass kan bereiken.
De spits moet één of liefst twee verdedigers bezighouden, zodat de aanvallende middenvelders in de halfspace plaats krijgen om doorsteekpasses te geven naar de vrijgekomen ruimte. De halfspace is namelijk niet zo drukbezet als het centrum, maar biedt wel een goede locatie voor de laatste pass (door de diagonale kijkrichting) of een schot. Als een speler zijn zone verlaat, zoals in de bovenstaande tekening de linksbuiten doet, moet onder Guardiola iemand anders dat overnemen. In dit geval kan dat bijvoorbeeld de linksachter of de aanvallende middenvelder zijn.
Veel ploegen hebben het idee van de vijf aanvallende zones intussen geïmplementeerd, maar niet iedereen vult die daarom op dezelfde manier in. Ook bondscoach Roberto Martínez werkt bij de Rode Duivels met die zones. Zijn 3-4-2-1 is erop gericht Hazard en Mertens in de halfspace te krijgen.
De flankspelers moeten de buitenste zones bezetten, opnieuw om het veld breed te houden. Door het gewicht dat Lukaku in de schaal werpt in het centrum, komt er dus behoorlijk wat ruimte. Kevin De Bruyne heeft meestal een vrije rol achter die vijf aanvallende zones en kan van daaruit zoeken waar de ruimte ligt.
Bekijk hieronder enkele voorbeelden van de Rode Duivels op het WK 2018.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Als een ploeg deze vijf zones goed bespeelt, rest er de tegenstander maar weinig opties. Een viermansverdediging is in principe bijna onmogelijk, omdat er simpelweg meer zones zijn dan verdedigers. De aanvallende ploeg zal, mits voldoende geduld en zuiverheid in de passing, na een tijd de ruimte vinden.
Een mogelijke oplossing is een vijfmansverdediging, zodat elke zone bezet is (en er quasi mandekking ontstaat). Dat is één van de redenen waarom dezer dagen weer meer ploegen met vijf achterin aantreden. Maar in een 5-4-1 of 5-3-2 wordt het al snel moeilijker om het middenveld te beheersen en zelf gevaarlijk te zijn. Ook het spelbeeld verandert daardoor dus.
Steeds vaker probeert één van de twee ploegen geduldig een aanval op te bouwen om in één van de vijf zones de ruimte te vinden en wacht de ander op de counter. Als het niveauverschil tussen de twee ploegen klein is, kunnen die rollen tijdens de match voortdurend omgekeerd worden. Resultaat: weinig kansen en een gesloten wedstrijd, waardoor het belang van omschakelingsmomenten groeit. Maar dat is een verhaal voor een andere keer.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier