‘Voor Willy Kuijpers was sociale rechtvaardigheid een werkwoord’

‘Willy Kuijpers, jij hebt tegen de stroom in, een ferme steen verlegd in de rivier’, schrijft het dagelijks bestuur van Vlinks. ‘Bedankt, Vlaamse reus.’

‘Politiekers’, zo benoemt de modale Vlaming onze politici. Een zweem van eigenbelang, intriges, stokerijen, spelletjes, rancune en andere minder fraaie zaken is dan nooit ver weg. Sommige politici overstijgen dit alles en kenmerken zich door idealisme en belangeloosheid, wars van al het negatieve waarmee men het politieke métier associeert.

Een zeer select gezelschap bereikt op basis van voornoemde eigenschappen een iconische status. Willy Kuijpers was zo iemand.

Hij was van opleiding regent Nederlands en geschiedenis. De leraar die zich inzet voor ‘volksverheffing’ en de liefde voor de moedertaal wil overbrengen, het lijkt wel een archetype binnen de Vlaamse beweging. Deze stroming ontstond in de jonge, op Franstalige leest geschoeide Belgische staat en kwam op voor de culturele en taalkundige gelijkberechtiging van de inwoners uit de Noordelijke gewesten van het land, waar men varianten van het Nederlands sprak. Met een vleugje Hineininterpretierung zou men kunnen gewagen van ‘Flemish language matters’. Later, in de loopgraven van de IJzervlakte, zou er nog een nieuwe dimensie, Flemishlives matter‘, bijkomen. Dit leidde tot de leuze nooit meer oorlog.

Voor Willy Kuijpers was sociale rechtvaardigheid een werkwoord.

Willy Kuijpers schreef zich met enthousiasme in die sociale en pacifistische traditie van de Vlaamse beweging in. Voor hem was wat toen nog de ‘Vlaamse strijd’ heette, onlosmakelijk verbonden met sociale en algemeen-menselijke principes. Emancipatie, in al zijn aspecten, was voor hem zijn politieke alfa en omega. Er loopt een rechtstreekse lijn van Pieter en Adolf Daens naar de zachtmoedige activist uit Herent.

Het is dit spoor dat we ook met Vlinks bewandelen. In deze 250^ste Vlinks column past het stil te staan bij verleden, heden en toekomst. Willy, de man voor alle seizoenen belichaamt deze drie tijdsdimensies, zijn voorbeeld inspireert en toont hoe een sociaal, ecologisch, pacifistisch en inclusief, kortom, een emancipatorisch regionalisme een rechtmatige plaats heeft in het politieke landschap. Waar blijft die sociaal-regionalistische partij die het verdorde, steriele politieke landschap in Vlaanderen terug kleur kan geven?

Voor Willy Kuijpers was het subsidiariteitsbeginsel geen loos begrip. Hij zag in dat bevoegdheden best zo decentraal mogelijk worden uitgeoefend. Beleid dicht bij de mensen, dat was zijn visie.

Maar Willy keek verder dan de Vlaamse navel. Tot in Eritrea kon men op zijn solidariteit rekenen. Willy gruwde van staatsnationalisme, het Jakobijnse model waarbij een drang naar centralisering gepaard gaat met imperialisme en miskenning van regionale eigenheid en mensenrechten.

Het was dan ook geen toeval dat hij, samen met VU senator Walter Luyten, net in het Baskische Guernica -gekend van het gelijknamige schilderij van Pablo Picasso- werd opgepakt door de Guardia Civil, de incarnatie van het hardvochtige Spaanse staatsnationalisme. Non, non, rien a changé, in het Spaanse koninkrijk. Ook daar loopt een rode lijn, van Franco tot partijen als de Partido Popular en Vox.

Voor Willy was sociale rechtvaardigheid een doe-woord. In het grote hart van hem en zijn vrouw Lieve was plaats voor pleegkinderen, maar ook voor talloze daklozen en vluchtelingen, die onderdak vonden in het warme Herentse nest. Diezelfde sociale betrokkenheid toonde hij ook als burgemeester van Herent, waar hij op handen werd gedragen, hoe kan het anders.

Gesprekken met Willy waren bijzonder aangenaam en boden inspiratie om net vanuit liefde voor de eigen Vlaamse samenleving voluit te kiezen voor een open kijk op de wereld en grensoverschrijdende solidariteit. Ook in Palestina en de Koerdische gebieden plengt men nu een traan.

Als sympathisant van Vlinks was hij uitgenodigd voor de herdenking van het 100-jarige overlijden van Herman Van den Reeck op het Antwerpse Schoonselhof. Hij antwoordde dat hij er heel graag bij was geweest, maar dat hij ‘pikkelpotend en al drieëntachtig’ jammer genoeg niet kon komen.

Ach, Willy, je zal zo gemist worden. Wie zal er nu de wapentransporten tegenhouden, wie gaat de Guardia Civil uitdagen, wie gaat al die rechtelozen en havelozen opvangen? Wat is je erfenis mooi. Je hebt, tegen de stroom in, een ferme steen verlegd in de rivier. Bedankt, Vlaamse reus.

Gert Verwilt, Nancy Matthys, Mark Van Mullem, Madina Hamidi, Johan Velghe, Tom Garcia, Zeger Collier, Erik D’hamers, Kevin De Laet, Edi Clijsters, Johan De Nys, Ludo Abicht, Bram Mahieu, Paul De Belder, Geert Verdoodt en Erwin van Horenbeeck namens het bestuur van Vlinks.