‘Hoe blijven we gemotiveerd tijdens onze “Ronde Van Corona”? Dit kunnen we leren van wielrenners’

‘Wat kunnen wielrenners als Wout Van Aert, Mathieu Van der Poel, of Philippe Gilbert ons leren om niet op te geven nu we weer aan een steile klim zijn begonnen en het einde van de rit verder weg lijkt dan ooit?’, schrijft de expertgroep ‘psychologie en corona’. Ze vergelijken de inspanningen die van de burgers gevraagd worden met een wielerwedstrijd.

Vorige vrijdag kondigde de regering een resem strengere maatregelen aan: nog één knuffelcontact, de sluiting van de horeca, geen kerstmarkten, een nachtklok en verplicht telewerk waar mogelijk. Met donkere herfst- en winteravonden in het vooruitzicht beloven de komende maanden erg moeilijk te worden. Gelukkig blijkt uit de motivatiebarometer dat onze motivatie opnieuw in de lift zit. We zullen deze motivatie in de komende tijd broodnodig hebben. Onze motivatie hangt af van de soort maatregelen die de regering uitvaardigt en de heldere en wervende communicatie erover. Bovendien kunnen we ook onszelf en elkaar motiveren.

We rijden allen samen een ‘Ronde van Corona’, een rittenkoers langs berg en dal, zoals renners die de Ronde van Frankrijk fietsen. In tijden van strenge maatregelen krijgen we steile stukken met lastige beklimmingen voorgeschoteld, terwijl we tijdens een afdaling – een periode van versoepelingen – kunnen recupereren en ons even laten uitbollen. Wat kunnen wielrenners als Wout Van Aert, Mathieu Van der Poel, of Philippe Gilbert ons leren om niet op te geven nu we weer aan een steile klim zijn begonnen en het einde van de rit verder weg lijkt dan ooit? De expertgroep ‘psychologie en corona’ formuleert een aantal aanbevelingen, afgeleid van onderzoek in de sociale en motivatiepsychologie.

Focus op tussendoelen

We kijken allemaal reikhalzend uit naar het ogenblik waarop een effectief vaccin op de markt komt. Maar dit tijdstip ligt nog een eind in de toekomst en we hebben daar als Jan met de pet geen controle over. We putten er nu dus weinig motivatie uit. Wat kunnen we leren van wielrenners in een rittenkoers? Het is in elk geval beter een gewenst doel voor ogen te houden in plaats van iets ergs te willen vermijden. Focussen op iets wat we willen vermijden boezemt vooral angst in en informeert ons niet over de weg die leidt naar ons einddoel. Focus liever op een positief doel, zoals bijvoorbeeld het bereiken van de top van een berg of een mooi panorama tijdens de klim naar boven. Bovendien is het beter aandacht te richten op tussentijdse en realistische doelen, net zoals wielrenners hun wedstrijd indelen, kilometer per kilometer, bocht per bocht als ze met een steile beklimming bezig zijn. De coronabarometer zal helpen om aan te geven welke targets we dienen te bereiken om naar risicofase 3 te evolueren, en vervolgens naar risicofase 2.

Doseer je krachten en vul ze aan

Tijdens een wedstrijd verbruiken wielrenners niet meer krachten dan nodig omdat ze weten dat het parcours nog lastig is en de eindmeet nog veraf. Ze zorgen er ook voor dat ze onderweg voldoende eten en drinken. Ook in deze coronatijden hebben we best aandacht voor ons eigen energiepeil. Als we de beperkte vrijheden die ons wel nog zijn gegund niet meer benutten, dan riskeren we ons energiereservoir onvoldoende aan te vullen. Dit kan ons zuur opbreken op langere termijn, net zoals een hongerklop rampzalig kan zijn voor een renner in volle inspanning. Als onze mentale gezondheid wordt bedreigd, dan geraken we ontmoedigd en haken we af. Het komt er dus op neer om voldoende energie bij te blijven tanken. Waarom bijvoorbeeld geen coronamiddagwandeling doen nu je tot telewerk wordt verplicht en de dagen korter worden? Doe ook die dingen doen die je echt graag doet want zulke activiteiten geven energie. Of zoek een compagnon de route op.

Zoek je ‘compagnons de route’ op

In het peloton ondersteunen wielrenners elkaar. Ze zetten mekaar uit de wind en trekken voor mekaar een tussensprint aan. Zoek tijdens deze ‘Ronde van Corona’ dus ook één of meerdere van je ‘compagnons de route’ op en investeer in die warme relaties. Je kan je zorgen delen en elkaar steunen. Een kort gesprek met de buren of een teken van oprechte interesse via sociale media, deze signalen van betrokkenheid kunnen hartverwarmend zijn. Maar je ook samen een gedeelde interesse beoefenen: waarom geen corona lees-, kook- of (online) yogaclub beginnen? Leuke of boeiende activiteiten met elkaar delen vergroot het plezier eens te meer en kan inspirerend werken. Neen, een Zoom-sessie is niet hetzelfde als echt contact, maar – denk aan de halfvolle bidon – wat hebben we geluk dat er internet is!

De bidon is halfvol

Hoe houden we de moraal hoog als het lastig wordt? Als de helft van onze bidon gevuld is, dan zien we deze gemakkelijk als halfleeg. We zien dan welke mogelijkheden ons worden ontnomen omdat we ons normale leven als referentiepunt nemen. Echter, door ons te herinneren van waar we komen kunnen we de situatie herwaarderen. In vergelijking met een volledige lockdown is de situatie nu een pak rooskleuriger. We kunnen nog knuffelen met één persoon buiten het gezin, de scholen zijn nog open, en er mogen nog vier bezoekers onder coronavoorwaarden thuis op bezoek. Probeer die mogelijkheden te zien.

Haal eens een bidon voor een ander

Mensen zijn sociale wezens die behoefte hebben aan sociale steun als het moeilijk gaat, net zoals renners voor elkaar een bidon halen bij hun ploegleider. Vrijwillige, solidaire acties versterken het welbevinden van de ontvanger, maar ook van de solidaire persoon: waarom niet eens meer afhaalmaaltijden kopen in restaurants om hen te ondersteunen? Waarom geen kaartje sturen of berichtje inspreken om wie het moeilijk heeft aan te moedigen? Waarom niet eens je vrienden of buren verrassen met een cake of een leesboek? Positieve acties zijn bovendien besmettelijk: als je zelf aangenaam verrast wordt, doe je het makkelijker ook voor iemand anders.

Bekijk bij vertwijfeling het grotere plaatje

Tijdens elke koers ervaren renners een dip waarin ze de pijn moeten verbijten. Dat zijn de momenten waarop de ‘waarom’-vraag komt. Ze denken aan opgeven en nemen niet meer over om andere renners te helpen. Als we op ons tandvlees zitten, dan stellen we ook de noodzaak van de maatregelen in vraag of ervaren we ze als disproportioneel. Probeer op die ogenblikken het grotere plaatje te zien. Mijn en jouw inspanningen dienen een gemeenschappelijk missie. We zorgen er samen voor dat onze gezondheidswerkers er niet onder door gaan, dat onze (klein)kinderen naar school kunnen blijven gaan, en dat de KMO’s en zelfstandigen op de hoek hun job met toewijding en plezier kunnen blijven beoefenen. Samen beschermen we kwetsbare buren en familieleden omdat solidariteit waardevol en net nu broodnodig is.

In deze ronde komen we samen aan

In het peloton is de fietser verbonden met de groep. Ploegmaats beschermen elkaar en er kan wel eens gelachen worden. Net zoals wielrenners geven wij minder snel op en houden we de klim langer vol wanneer we met anderen een hecht team vormen. De barometer, experts en politici geven ons informatie over het parcours zodat we onze inspanningen beter kunnen spreiden. Ook renners krijgen via een oortje informatie over de route en de weersomstandigheden. Sommigen verdienen meer hulp dan anderen want dit is een ongelijke race. We hebben niet allemaal evenveel kracht of versnellingen om een tandje bij te steken op de steilste stukken. In de buik van het peloton kunnen de kwetsbaren schuilen om uit de wind te blijven. Wie zakelijk of persoonlijk het meest getroffen wordt, verdient onze financiële of emotionele steun. Ook wie de pedalen verliest of uit de bocht gaat, moet opnieuw een plaatsje kunnen krijgen in het peloton. En voor wie niet meer mee kan, is er een bezemwagen nodig. Verschillend van de Ronde van Frankrijk is er niet één winnaar. De kracht van de Ronde van Corona is het gezamenlijke doel om deze samen uit te rijden.

De expertengroep ‘psychologie en corona’ bestaat uit academici met expertise in klinische psychologie, ontwikkelingspsychologie, gezondheidspsychologie en sociale psychologie. Ze bevat ook vertegenwoordigers van de professionele verenigingen van klinisch psychologen en psychiaters.Meer informatie over de motivatiebarometerstudie aan de UGent kan je hier vinden. –