Waarom een goede conditie beschermt tegen alzheimer

Wie veel beweegt en aan sport doet, loopt een kleiner risico op dementie. Misschien omdat het tot sterkere en beter werkende zenuwbundels leidt. Maar er is nog zoveel meer dat je kunt doen.

We weten het al lang, beweging is gezond voor lichaam en geest, maar we doe het te weinig. Wie er tot op hoge leeftijd het hoofd wil bijhouden en cerebraal fris wil meekunnen, neemt de boodschap best ter harte. Want een leven vol beweging doet het risico met 30 tot 50% dalen.

Zo zien we dat de hersenschors dikker is, dat de diverse hersenkernen minder snel aftakelen en dat de verstandelijke vermogens beter behouden blijven bij senioren die veel bewegen. Een voorbeeld: in een groep van bijna 6000 vrouwen ouder dan 65 jaar ging de hersenwerking over een periode van 6 tot 8 jaar achteruit bij slechts 17% van de fysiek meest actieve vrouwen. Bij de minst actieve groep was dat 24%.

Nu hebben onderzoekers vastgesteld dat ook de zenuwbundels minder snel aftakelen bij mensen met een goede fysieke conditie en dat hun verstandelijke vermogens beter bewaard bleven dan die van mensen met meer afgetakelde zenuwbundels. Hun onderzoek werd gepubliceerd in de Journal of Alzheimer’s Disease.

Welke processen er achter dit betere behoud van de zenuwbundels schuil gaan, blijft nog onbekend. Maar het effect is er wel degelijk.

Tijdig beginnen

Wil je vruchten plukken, dan moet je wel tijdig beginnen: minstens 20 jaar voor het opduiken van de eerste symptomen. Als je op de eerste symptomen wacht, kom je te laat, al heeft een stevige aanpak van de risicofactoren zelfs dan nog zin, maar alleen in het vertragen van de aandoening en het onderdrukken van de gevolgen. Uiteindelijk breekt de ziekte dus toch door.

Om dementie te vermijden, moet je dus liefst zo vroeg mogelijk al gezond gaan leven. Roken, een hoge bloeddruk, hoge cholesterol en diabetes op een leeftijd van 40 à 50 jaar verhogen het risico op dementie met 20 tot 40%.

Wie én rookt én kampt met een hoge bloeddruk, hoge cholesterol en diabetes, moet rekenen op een risicoverhoging van bijna 240%.

Een studie uit 1998 toonde zeer overtuigend aan dat een actieve behandeling van een verhoogde bloeddruk bij 60-plussers gepaard ging met een daling met 50% van het risico op dementie.

Hoe het sociaal en geestelijk rijk

Een rijk geestelijk en sociaal leven is eveneens een sterke troef. Hoe groter het redeneervermogen, hoe beter het brein eventuele beschadigingen kan omzeilen. Eenvoudig gesteld komt het hierop neer dat een rijk geestelijk leven voor meer verbindingen tussen de hersencellen zorgt. Als er dan eens eentje wegvalt, blijven er nog zoveel alternatieven over dat je nog rustig verder kan.

Dat rijk geestelijk leven moet je zeer breed opvatten. Het omvat bezoeken van vrienden en kennissen tot salondansen en uitstapjes met de lokale vereniging, maar ook reizen, de actualiteit volgen, veel lezen (kranten, boeken, tijdschriften, internet), het beluisteren van muziek, creatief koken en ga zo maar door.

Met alleen maar sudoka’s, kruiswoordraadsels en andere beperkte vormen van geheugentraining kom je er niet.