Met de veroudering van de bevolking dreigt het aantal mensen met dementie onhoudbaar op te lopen. Maar de laatste jaren tekent er zich een relatieve daling af. Goed nieuws, want het opent een deur naar preventie.
We worden met zijn allen systematisch ouder en de meeste mensen vinden dat best. Maar dementie is een aandoening van oplopende leeftijden en dat boezemt angst in. Zeker nu de rijk bevolkte generatie van de babyboomers een gezegende ouderdom begint te bereiken.
Daling van de stijging
De dementiecijfers zullen exploderen, zo worden we bang gemaakt. Maar is dit wel zo, want recente rapporten wijzen op een daling van de percentages van mensen die in dementie verzeilen. En dat is goed nieuws.
Het topblad in de medische wereld, de New England Journal of Medicine, zette enkele feiten op een rij en leidt daaruit af we dementie waarschijnlijk gedeeltelijk kunnen voorkomen.
In de VS en in Europa
Het eerste signaal voor een mogelijke daling kwam er al in 2005 vanuit de Verenigde Staten. Het aantal mensen met dementie was er teruggelopen van 5,7% rond 1980 naar 2,9% rond 2000.
In 1993 vertoonde een 12,2% van de Amerikaanse 70-plussers een of andere vorm van verstandelijke aftakeling. In 2002 was dat nog slechts 8,7%.
Drie recente Europese studies tonen een gelijkaardig optimistisch beeld. De Rotterdam studie telde in 2000 minder gevallen van dementie onder haar 55-plussers dan in 1990.
In Zweden werden overlijdenscertificaten van 75-plussers uit 1987-1989 en 2001-2004 met elkaar vergeleken. Hier waren de resultaten minder duidelijk, maar de mensen met dementie uit de periode 2001-2004 leefden wel langer dan in de jaren ’80. Dat kan er volgens de Zweden op wijzen dat het aantal gevallen van dementie ook daar aan het afnemen is.
Volgens meest recente rapport van dit jaar uit het Verenigd Koninkrijk is het risico op dementie op 20 jaar tijd met bijna 25% gedaald, van 8,3% rond 1990 naar 6,5% rond 2010.
Terug naar af?
Naast deze positieve ontwikkelingen zijn er ook zeer verontrustende elementen zoals de toename van overgewicht en diabetes bij relatief jonge mensen. Deze aandoeningen gaan immers gepaard met een verhoogde aantasting van de bloedvaten en verhogen de kans op vasculaire dementie.
Zij zouden de positieve trend van dit moment wel eens kunnen ombuigen naar een opnieuw aanwakkerende groei van dementie.
Bovendien ontstaat de schade reeds op jonge leeftijd wat voor de beangstigende vraag zorgt of ze ook op jongere leeftijd tot dementie zal leiden. In dat geval komt de schade dubbel zo hard aan.
Wachten op een geneesmiddel of nu al gezond gaan leven?
Er worden momenteel gigantische bedragen geïnvesteerd in het onderzoek naar een geneesmiddel dat het ontstaan van dementie moet voorkomen, stilleggen of op zijn minst erg vertragen. Het is maar de vraag of we zo’n geneesmiddel ooit zullen vinden en tegen wanneer we dit mogen verwachten.
Ondertussen zijn er al wel goede aanwijzingen dat een gezond leven beschermt tegen dementie.
Veertigplussers die roken én een hoge bloeddruk én een hoge cholesterol én diabetes hebben, lopen tot 240% meer kans op dementie dan wie deze risicofactoren niet vertoont.
Afzonderlijk verhogen deze factoren het risico elk met een 20 tot 40%. De preventie of behandeling van deze factoren doet dat risico dalen.
Een van de beste bewijzen daarvoor werd al in 1998 geleverd. De actieve behandeling van een verhoogde bloeddruk gedurende 5 jaar leidde bij 60-plussers tot een daling met 50% van het risico op dementie.
Fysieke activiteit helpt
Onderzoekers halen de afname van het aantal beroertes en een beter opleidingsniveau aan als mogelijke verklaringen voor de daling van dementie.
Bij een beroerte raakt immers altijd een deel van de hersenen aangetast. Bij kleine beroertes valt dat niet altijd op, maar na vele kleine beroertes ontstaat er een vorm van hersenschade die vasculaire dementie genoemd wordt. Aangenomen wordt dat die later kan overgaan in de ziekte van Alzheimer.
Fysieke activiteit helpt ook. Want wie fysiek zeer actief is, loopt tot 50% minder kans om dement te worden.
De enige constante in dit alles is gezond leven. En daar moet je zo vroeg mogelijk mee beginnen. Want wie te lang wacht, is gezien.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier