‘Confederalisme en separatisme blijven zich voeten aan een aftands nationalisme’

‘De N-VA wil een zogenaamde confederale omslag van België na de verkiezingen van 2024. Zelden was een kiesbelofte zo broos’, schrijft Minister van Staat Mark Eyskens.

België is reeds een confederale federatie. Er zijn geen federale landen waarvan de deelstaten zulke uitgebreide bevoegdheden hebben als in België. Onze deelstaten kunnen zelfs, binnen hun bevoegdheden, een buitenlands beleid voeren onder meer inzake internationale handel en ontwikkelingssamenwerking. Vlaanderen heeft trouwens al in een twintigtal landen ambassades gevestigd. De overheidsuitgaven in België zijn zeer aanzienlijk en bedragen ongeveer 52 procent van het bruto nationaal product. Hiervan wordt 18 procent uitgegeven door de federale overheid en 36 procent of het dubbel door de 3 deelstaten, wat zeer aanzienlijk is.

In de meeste federale landen bestaat een bevoegdheidspiramide waarbij, onder bepaalde voorwaarden, de federale overheid het laatste woord heeft. Dit noemt men een hiërarchie van de normen waarbij de federale wetgever uiteindelijk de knoop kan doorhakken als een belangenconflict ontstaat tussen de deelstaten. In Duitsland bestaat de regel : Bundesrecht bricht Landesrecht en de Bundesrat – de Duitse Senaat – kan belangenconflicten beslechten. Zo niet in België. Er is wel een overlegcomité met alle regeringen van het land maar dat beslist bij eenparigheid, wat inhoudt dat elke deelstaat een vetorecht heeft.

Waarover klagen eigenlijk de confederalisten ? Wel is het zo dat zowel confederalisten als federalisten terecht problemen hebben met de versnippering van de bevoegdheden en de contradicties, waardoor gemakkelijk ook belangen- en bevoegdheidsconflicten optreden. Zo is er het feit dat de curatieve geneeskunde federaal is en de preventieve regionaal. En zo zijn er talrijke voorbeelden.

Rechtvaardigen de conflicten tussen de federale overheid en de gewestelijke dan dat meer bevoegdheden worden toegekend aan de gewesten en gemeenschappen? Zeker niet. Meer efficiëntie is het probleem en de opgave. Deze vraag kan trouwens niet worden opgelost door politici. Elk politicus wil meer bevoegdheden want dit leidt ook tot meer macht zodat hij ook meer kan realiseren in de politiek.

Dit is geen oneerbare ambitie maar kan juist leiden tot grotere inefficiëntie. Zoals 9 ministers van gezondheid en 8 van klimaat. Het is evident dat politici in de deelstaten meer bevoegdheden willen en dat de politici op het federale niveau liefst hun bevoegdheden behouden of willen uitbreiden. Deze kwestie moet derhalve worden gedepolitiseerd door de oplossing hiervan uit te besteden aan experten die de knopen kunnen ontwarren en de klus klaren zonder te vervallen in partijpolitieke schermutselingen.

Deze logica zou kunnen worden aangewend om de Senaat, die zich in een uitdovingsmodus bevindt, om te vormen tot een Hoge Federale Raad, bevoegd voor het arbitreren van de belangenconflicten tussen de deelstaten onderling en tussen de deelstaten en de federale overheid. De federale Raad zou zich ook inzetten voor communautaire conflictpreventie en zou zelf communautaire voorstellen kunnen formuleren. Dergelijke Raad zou bestaan uit een derde federale en regionale parlementairen, maar ook uit een derde vertegenwoordigers van het middenveld en van de burgerlijke samenleving en uit een derde experten. Deze Raad zou best eerst worden opgericht en grondwettelijk verankerd, vooraleer men de discussie aangaat over de herschikking van bevoegdheden.

De grote paradox.

De confederalisten onderschatten een enorme paradox die weegt op het hele debat in België. Hoe meer bevoegdheden worden overgeheveld naar de deelstaten hoe meer er nood is aan een gemeenschappelijke coherente houding en dus besluitvorming. Confederalisme vereist in wezen meer Belgisch unitarisme en dat heeft te maken met het feit dat België lid is van de Europese Unie. Ten minste 70 procent van alle beslissingen genomen door de verschillende Belgische regeringen zijn opgelegd, bepaald, gedetermineerd, gesanctioneerd door Europese besluiten, wetten, regelgevingen. De Europese Unie is immers een zichzelf federaliserende Unie. Anders werkt de integratie niet. De beslissingen van de Belgische gewesten en gemeenschappen moeten dus worden samengesmolten tot een en dezelfde Belgische houding die de Belgische ministers – of soms regionale ministers maar die dan spreken namens België – kunnen aannemen rond de tafel van de diverse Europese ministerraden.

Het is dus evident dat de Europese eenmaking en de werking van de Europese Unie een prangende rem zetten op een verregaande autonomie van de deelstaten. Derhalve is het dan ook niet verwonderlijk dat de Vlaamse confederalisten en nationalisten geen vurige verdedigers zijn van de Europese integratie en in het Europees parlement liefst aansluiten bij fracties van Eurosceptici en vertegenwoordigers die liever Europa opbreken dan opbouwen.

De noodzaak van Europese coherentie en bijgevolg het handhaven van een vorm van Belgisch unitarisme moet dus bij confederalisten logischerwijze leiden tot de conclusie dat de onafhankelijkheid van Vlaanderen de enige echte oplossing is. En dit staat dan ook in artikel 1 van de statuten van N-VA : “de N-VA kiest logischerwijze voor de onafhankelijke Republiek Vlaanderen, lidstaat van een democratische Europese Unie.” En verder “de N-VA heeft als doel de verdediging en bevordering van de politieke, culturele, sociale en economische belangen van alle Vlamingen.”

Separatisme is secessie

Het is veel meer dan een boeiend tijdverdrijf deze statutaire bepalingen aan een scherpe analyse te onderwerpen. De zin die stelt dat de partij met zoveel woorden het welzijn van “alle Vlamingen” wil behartigen is op zich uiteraard zeer eerbiedwaardig maar is steeds meer door de feiten achterhaald. Immers bijna één inwoner op 3 in Vlaanderen is van vreemde oorsprong: 12 procent zijn niet Belgen en 20 procent zijn Belgen maar hebben ten minste één ouder die allochtoon is. In de grote steden zoals Brussel en Antwerpen stijgen deze percentages soms tot meer dan 50 procent en zelfs 75 procent. Dit fenomeen van immigratie en multiculturalisme is in blijvende opmars als gevolg van de vergrijzing van de autochtone babyboomers, van het enorme tekort aan arbeidskrachten en aan de globalisering van het werelddorp. Maar kan een statutaire bepaling van een politieke partij in Vlaanderen zich beperken tot het welzijn enkel van de Vlamingen en niet van alle inwoners op Vlaamse bodem? Deze vorm van etnocentrisme is natuurlijk totaal achterhaald, discriminatorisch en ruikt makkelijk naar xenofobie.

Het confederalisme werkt bovendien als staatkundig geheel slechts dank zij de consensus van de deelstaten en geeft daardoor in feite een vetorecht aan de deelstaat Brussel, waaruit trouwens de Vlamingen volledig zullen verdwijnen. Daarbij komt dat de splitsing van de fiscaliteit en de sociale zekerheid onoverkomelijke functioneringsmoeilijkheden in het leven roept voor ondernemingen die vestigingen hebben in verschillende gewesten van het land en bijgevolg zullen uitkijken naar een andere investeringsoorden.

Nog meer werkelijkheidsvreemd is het pleidooi voor een onafhankelijke Republiek Vlaanderen en dus het opbreken van het Belgisch staatsverband en het verdwijnen van België. Dit laatste is een illusie in de mate dat Vlaanderen zich wel kan afscheiden van de rest van België, maar dat – zeg maar – “klein België” zal blijven bestaan met Brussel en Wallonië. Enkel een secessie van Vlaanderen is mogelijk, een exit uit België en een Flexit ten aanzien van Europa. Als Vlaanderen onafhankelijk wordt dondert het uit de Europese Unie en moet het de hele procedure doorlopen om als nieuw EU-lid aanvaard te worden door de Europese Unie. Dit gebeurt met eenparigheid van de huidige lidstaten, waaronder klein België dat zich zeer waarschijnlijk zal verzetten tegen de toetreding van de Vlaamse Republiek, daarin gesteund door andere Europese landen, onder meer Spanje en wellicht ook Italië die zelf in eigen land geconfronteerd worden met de separatistische neigingen van een aantal deelgebieden. De economische gevolgen van een Vlaamse secessie zijn niet te overzien: groot wantrouwen en ongerustheid van onze bedrijven en meer bepaald de multinationals die dreigen te emigreren. Dat proces doet zich vandaag reeds voor in Catalonië.

De separatisten onderschatten de complementariteit die bestaat tussen de Vlaamse en de Waalse economie. In termen van handel en ruil is Wallonië de grootste klant van Vlaanderen, voor Duitsland, Nederland en Frankrijk. Natuurlijk is er de miljardenstroom van Vlaanderen naar Wallonië maar dit soort geldstromen doet zich voor in de meeste federale landen onder meer in Duitsland. De staatshervorming tijdens de regering Di Rupo heeft een regeling laten goedkeuren die de steun aan Wallonië afbouwt vanaf 2024. Deze maatregel werd echter door de nationalistische partijen in het federale parlement niet goedgekeurd.

Een Vlaamse staat zou ook onmiddellijk opgezadeld worden met het probleem van zijn staatsgrens ten zuiden van Brussel. Wat gebeurt er met de Vlaamse faciliteitengemeenten, ten zuiden van Brussel, die in grote mate verfranst zijn en zeker, na referendum, hun aansluiting zullen eisen bij Brussel en België. De lijst van enorme verwikkelingen en negatieve effecten van een Vlaamse afscheiding duikt reeds op bij doorvoering van het confederalisme. De Vlaamse politieke instellingen, zoals de Vlaamse regering, parlement en administratie zullen Brussel moeten verlaten en de Vlaamse vertegenwoordiging zal verdwijnen uit het Brussels parlement, uit de Brusselse regering en uit de hoofdstad van Europa, die tevens de tweede belangrijkste diplomatieke stad in de wereld is. Is dit dan de bekroning van 150 jaren Vlaamse beweging ???

De eindconclusie is dat Vlaamse secessie, voorbereid door confederalisme en bekroond door de oprichting van een Vlaamse republiek, een catastrofaal scenario is. De enige toekomstgerichte oplossing is dat het Belgisch federalisme wordt omgeturnd tot een moderne federale staat, die verregaande autonomie van de deelstaten verenigt in een mechanisme van efficiënte samenwerking en federale omkadering.

Nationalisme is darwinistisch

Confederalisme en separatisme, vaak sentimenteel verwoord in de slogan “eigen volk eerst”

blijven zich voeden aan een aftands nationalisme, dat etymologisch verwijst naar het “stamgenootschap”, waavan de leden verbonden zijn door geboorte (nasci), dat genetisch geprogrammeerd is om zich te verdedigen. Dat deed zich reeds voor bij het ontstaan 3,5 miljard jaren geleden van de eerste levende cel – het “selfish gene” van Richard Dawkins – toen die cel onmiddellijk begonnen is met zich te verdedigen tegen de vijandige buitenwereld en zich te omringen met een membraan. Charles Darwin heeft op scherpzinnige wijze het evolutiemechanisme van de levende wezens ontleed en toegeschreven aan individueel en collectief egoïsme – en dus “eigen volk eerst” – vaak onvermijdelijk maar nog vaker gevaarlijk.

De technologische moderniteit en de economische ontwikkelingen leiden inmiddels tot een historische ommekeer. “Het volk” wordt immers een “bevolking” in een wereld die een werelddorp is geworden. De oprukkende multiculturaliteit wordt bestreden door mensen die hun blindheid niet beseffen, want elke cultuur, die naam waardig, is multicultuur en beïnvloed door andere culturen. Iedereen heeft ongetwijfeld behoefte aan een voldoend identiteitsgevoel, maar identiteit is vandaag niet langer ééndimensioneel, bijvoorbeeld Vlaams of Belgisch. De identiteit van jonge mensen, die leven in een digitale ruimte die de wereld omspant, is gelaagd. Zij is in Vlaanderen familiaal, streek- en stads gebonden, Vlaams, Belgisch, Europees en intercontinentaal. Identiteit heeft nood aan diversiteit of ze verschrompelt tot de leefwijze van de prehistorische grotbewoner.

Elke aardling, die op de blauwe planeet wordt geboren, wordt vanaf zijn eerste kreet tot aan zijn laatste ademstoot en dit volledig gratis, lid van eenzelfde vereniging. En die heet de “mensheid”, waarvan gelukkig alle leden verschillend zijn maar wel gelijkwaardig en als dusdanig dienen te worden erkend en behandeld. De wenselijkheid van meer medemenselijkheid is een beschavingseis en een ethische vereiste. Nationalisme is meer dan tijdverlies. Individueel maar vooral collectief egoïsme zijn levensgevaarlijk in een wereld waarin sommige landen beschikken over apocalyptische massavernietigingswapens. Bijgevolg is werk maken van massasamenwerkingswapens een levensplicht, zelfs in een klein vader- en/of moederland waarvan de naam begint met een hoofdletter B.