‘Overdreven regelneverij, doorslaand naar betutteling, beknot de bewegingsvrijheid van zwemmers’, schrijft Sigrid Spruyt bij de start van een nieuwe campagne voor meer open zwemwater.
In de Damse Vaart, natte droom van de Vlaamse buitenzwemmer, is het outdoorswimmingseizoen op gang geschoten. Dat klinkt spectaculairder dan het is, want de buitenzwemmer bijt in België meestal in het zand, net als Kuifjes Jansen in het album Het Zwarte Goud, aan beide zijden van de taalgrens. Overdreven regelneverij, doorslaand naar betutteling, beknot de bewegingsvrijheid van zwemmers.
Wij willen niet langer het Europese buitenbeentje zijn, spartelend op het droge.
België hanteert een algemeen verbodsbeleid tegenover buitenzwemmen, tenzij in zwembaden en erkende badzones, en dan nog alleen binnen het badseizoen en bepaalde uren. Daarmee zijn wij een zeer vreemde eend in de Europese bijt, waar je ook kan buitenzwemmen op eigen verantwoordelijkheid. Neem Nederland, onze dichtste buur, waar zwemmers vrij zijn, en occasionele seizoenbaders bovendien een veelvoud aan erkende badzones hebben. Inzoomend op de kaart naar de Lage Landen zie je meteen hoe pover het bij ons is gesteld. Vlaanderen heeft maar twaalf percent van de Nederlandse mogelijkheden, en de helft daarvan ligt aan de kust. Op warme dagen leidt dit open zwemwatertekort tot noodgedwongen zwemmen waar het verboden is en tot een stormloop op de schaarse plekken, steeds onwenselijker en onhoudbaar. Nog voor de -frisse!- paasvakantie werd al gedreigd met het stilleggen van treinen. Na ‘Blijf in uw kot’ is ‘Blijf weg’ nu de nieuwe kreet. Maar ‘eigen zwemwater eerst’ is geen goed beleid. Er is -dringend- een algemene aanpak nodig. Ook corona dwingt daartoe.
We worden ons alsmaar meer bewust van gezondheid en de nood aan meer natuur en buiten zijn, ook om te zwemmen, in alle seizoenen. Struisvogelpolitiek en drooglegging, zeker van steden, helpt niet. Vanuit Antwerpen is het twintig kilometer naar het eerste oppervlaktewater waarin je mag zwemmen, al is er ook in de stad genoeg prima zwemwater. Dat is dan ‘van’ iemand, meestal zeil-, surf en duikclubs. Watergebruikers van dit land, verenigt u! Laat ons rekening houden met elkaar en met de veiligheid. Open water is van iedereen. Voor de Antwerpse buitenzwemmer zijn er alleen zwembaden, nog maar welgeteld twee : een aloud op Linkeroever, en een Deurnese zwemvijver. Die wordt zomer en winter overspoeld: in ’t zicht van de duizend inschrijvingen heeft de ijsberenclub er een ledenstop ingesteld. Ook de andere winterzwemclubs zien een grote groei, en de Vlaamse Zwemfederatie krijgt alsmaar meer vraag naar buitenzwemmen, uiteraard vooral in de zomer. Dan is het in Antwerpen blokzwemmen, als haringen in een ton. En de Sinjoren zijn nog gezegend: Brussel heeft geen enkel buitenbad. Ter vergelijking: Amsterdam heeft er zes. Bovendien hebben onze Noorderburen de toekomstige zwembehoefte al becijferd tot in 2040.
Blij tussenspel: Brugge is goed bezig. Buitenzwemclubs krijgen er gehoor en vrij veel plaats: ijsberen, duikers, triatlonners en Langerei Zwemmers. In het centrum organiseert het stadsbestuur bovendien zomers Coupurezwemmen, ter vermaak en verfrissing van jong en oud.
In de Sint-Pietersplas net buiten de stad lijkt permanent zwemwater op komst voor iedereen, niet alleen meer voor clubs. Het kan dus, gewoon buitenzwemmen. Buitengewoon trouwens, probeert u het ook eens. Goed voor de portemonnee: weg met pillen voor een positieve stemming en een goede nachtrust. Goed voor de veiligheid: ervaring kweekt bekwaamheid. Goed voor het milieu: waterzuivering wordt belangrijker. En vooral: het is buitengewoon plezant en gezond.
Er zijn buitenkansen: in Antwerpen kan Ringland een zwemRing worden. Hoe verkwikkend! Zwemmen in de resten van de vesten : een visioen van de overkapping om van te watertanden. Ooit lagen er drie zwemplekken waar nu de Ring loopt: van Zuiderbad over open Wezenberg tot Noordkasteel.
Ook in Gent zoeken de inwoners dringend meer water. Deze studie onderzocht hoe het water- en zwembeleid beter kan, voor steden in het algemeen, en met Gent als case study.
Het buitenland wijst de weg: Nederland, Ierland, Groot-Brittannië, Scandinavië, Duitsland, Zwitserland… , evenals de Europese Unie. De Zwemwaterrichtlijn bepaalt dat de lidstaten maatregelen moeten nemen om het aantal goede zwemzones in natuurlijk oppervlaktewater te doen toenemen. In het belang van de waterkwaliteit en van onze gezondheid. Vlaanderen hinkt achterop, mààr er beweegt wat!
Met de neus op de zwemwaterschaarste geduwd en onder druk van corona en hittegolven, krijgen we deze zomer hopelijk de start van het politieke debat over andere wetgeving, om meer open zwemplekken te creëren en buitenzwemmen toe te laten. In het Vlaamse parlement is alvast een nota ingediend om een en ander bespreekbaar te maken. Water verbindt, over partijgrenzen heen. De juiste aanpak kan onze maatschappij een enorme dienst bewijzen. Omdat het grotendeels gewestmaterie is, moeten Vlaanderen, Brussel en Wallonië hun eigen regelgeving aanpassen maar heel België kampt met hetzelfde probleem. Het vraagt om oplossing.
Blinde verbod- en overdreven regelzucht maken goed beleid onmogelijk en het zwemwatertekort erger. Wij vragen meer open zwemwater, in de vier seizoenen en zeker in het badseizoen, van mei tot september. Dat van 2021 is begonnen, hier en daar toch, aan de Belgische kust niet overal. Waar je wel terecht kan, is zogezegd te zien op de kaart kwaliteitzwemwater.be . Bij ‘zwemmen buiten’ verschijnen daar voor Vlaanderen vreemd genoeg 215 locaties: bij nader toezien ook hotelzwembaden of sauna’s. Bijna een Belgenmop. Van de badzones in oppervlaktewater die Europa bedoelt hebben we er maar een 85-tal.
Wij willen niet langer het Europese buitenbeentje zijn, spartelend op het droge. Wij willen samen een nieuwe zwemcultuur bouwen, waarbij we opnieuw leren omgaan met water. Een zwemcultuur die ondersteund wordt door een zwemvriendelijk beleid, gebaseerd op leren zwemmen, informeren, veiligheid, waterkwaliteit en samenwerking. Met meer open zwemplekken voor iedereen: voor de occasionele seizoenbader en de sport- en natuurzwemmer. Deze zomer zetten we de kwestie in de kijker met de campagne #meer open zwemwater, te volgen op Facebook en op deze site. Ook om de politiek te steunen en te inspireren in de zoektocht want de vraag naar buiten zwemmen is enorm en één ding is zeker: ze zal alleen maar toenemen.
Sigrid Spruyt voor Outdoor Swimming Belgium – Vlaamse Zwemfederatie – Vlaamse Reddingsfederatie (RedFed) – Waterland vzw – Pool is Cool – Langerei Zwemmers.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier