De Belgische overheden zijn nalatig geweest in hun klimaatbeleid, en dat Belgisch milieubeleid schendt de wettelijke zorgplicht en de mensenrechten. Dat heeft de Franstalige rechtbank van eerste aanleg Brussel beslist, zo meldt de vzw Klimaatzaak op Twitter.
De vzw heeft wel al beslist in beroep te gaan tegen het vonnis omdat de rechtbank geen concrete reductiedoelstellingen voor broeikasgassen heeft opgelegd aan de overheden.
Klimaatzaak
De vzw stapte in 2015 naar de rechter om de Belgische overheden te dwingen de gemaakte beloftes rond de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen te respecteren. De klagers meenden dat de overheden de mensen- en kinderrechten schenden omdat ze de engagementen die ze opnamen op Europees en op mondiaal niveau niet respecteren en zo de burgers in gevaar brengen. De rechtbank heeft hen nu grotendeels gelijk gegeven.
‘De rechtbank heeft drie vaststellingen gedaan’, zegt persrechter Sophie Van Bree. ‘Namelijk, dat de Belgische cijfers op het vlak van reductie van broeikasgassen zeer matig zijn, dat het Belgische klimaatbeleid getuigt van een gebrek aan behoorlijk bestuur, en dat de Europese Unie ons land herhaaldelijk heeft gewaarschuwd.’
‘De rechtbank heeft ook vastgesteld dat de Belgische overheden perfect op de hoogte waren van de risico’s van de klimaatverandering voor de bevolking,’ gaat de persrechter verder, ‘wat haar ertoe heeft gebracht te oordelen dat noch de federale overheid, noch de drie Gewesten gehandeld hebben met de voorzichtigheid en ijver die artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek voorschrijven.’
Diezelfde vaststellingen laten de rechtbank ook toe te oordelen dat de federale en gewestelijke overheden op dit moment niet alle nodige maatregelen hebben genomen om de gevolgen van de klimaatverandering tegen te gaan. Die gevolgen vormen nochtans een bedreiging voor het recht op leven en het recht op een privé-leven van de eisers, en artikels 2 en 8 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens verplichten de overheden hun burgers tegen dergelijke schendingen te beschermen.
‘Volgens de rechtbank zorgt het Belgische samenwerkingsfederalisme ervoor dat zowel de federale overheid als de drie Gewesten individueel verantwoordelijk zijn voor het gebrekkige klimaatbeleid’, aldus nog de persrechter.
Geen concrete doelstelling
De vzw Klimaatzaak had de rechtbank gevraagd te bepalen dat België in 2025 minstens 42 procent minder broeikasgassen zou moeten uitstoten, en in 2030 minstens 55%, maar op die eis is de rechtbank niet ingegaan.
‘De rechtbank is van oordeel dat de mate en het ritme waarin de uitstoot van broeikasgassen verminderd moet worden, en de interne verdeling van de inspanningen die op dat vlak gedaan moeten worden, het resultaat moeten zijn van politieke onderhandelingen, waarin de rechterlijke macht zich niet te mengen heeft’, zegt persrechter Van Bree.
‘De wijze waarop België zal deelnemen aan de wereldwijde doelstelling om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen behoort tot de bevoegdheden van de wetgevende en uitvoerende machten. De rechtbank kan wel vaststellen dat de federale en gewestelijke overheden zijn tekortgeschoten maar de scheiding der machten laat haar niet toe zelf reductiedoelstellingen vast te leggen.’
