‘Geen enkele regering deed zoveel voor arbeidsmarkt als die van Di Rupo’

Wat is de inzet van de verkiezingen op 25 mei 2014? Knack.be vroeg het aan experts over de belangrijkste thema’s van vandaag. In deze aflevering: Jan Denys over Werk. ‘Het onderscheid tussen werkloosheidsuitkeringen en bijstand is in België niet duidelijk genoeg.’

Jan Denys, arbeidsmarktspecialist bij Randstad, hoeft niet lang na te denken over de prioriteiten voor de volgende minister van Werk: ‘Meer jobs – via een lastenverlaging – en een duidelijker onderscheid tussen werkloosheidsuitkeringen en bijstand. De vraag is wel waar het geld voor de lastenverlaging moet gehaald worden.’

‘Dat onze werkgelegenheid goed heeft standgehouden, is een beetje optisch bedrog: veel jobs zijn gesubsidieerd. De dienstencheques zijn een goed systeem, maar botsen op budgettaire grenzen,’ zegt Denys. Het valt hem op dat de politieke partijen nogal optimistische vooruitzichten hebben. ‘Open VLD wil 100.000 nieuwe jobs creëren, dat lijkt me wat rooskleurig. Zeker omdat die bovenop de al rooskleurige prognose van het Planbureau komt. Die voorzien 190.000 tegen 2020.’

Denys: ‘Geen enkele regering heeft zoveel gedaan voor de arbeidsmarkt als die van Di Rupo’

Denys meent dat een werkzaamheidsgraad van 75 procent niet gehaald zal worden, maar ziet wel dat er goede stappen gezet zijn. ‘Er is inderdaad nog erg veel werk aan de winkel, maar ik herinner me geen regering die zoveel heeft gedaan voor de arbeidsmarkt als de regering Di Rupo. Vergeet niet dat die maar twee jaar geregeerd heeft.’

Het grootste pijnpunt is volgens Denys de doorstroming van werkloosheid naar werk. België is na Griekenland de slechtste leerling van de Europese klas, blijkt uit cijfers van Eurostat (voor de periode 2009-2010). ‘Tien jaar gelden stonden we ook al op die plaats. We zijn er dus niet op vooruitgegaan.’

Denys ziet een probleem in het feit dat de werkloosheidsuitkeringen in België niet beperkt zijn. ‘Wij zijn het enige land ter wereld waar dat het geval is. Het zou straf zijn mocht dat niets te maken hebben met onze zwakke positie.’

De regering Di Rupo beperkte als antwoord daarop de wachtuitkeringen in de tijd en maakte werkloosheidsuitkeringen degressief in de tijd, wat Denys een goede zaak vindt.

Verzekering of solidariteit

Een andere heikel punt is volgens de arbeidsmarktspecialist van Randstad dat het systeem van uitkeringen in België geen klaar onderscheid maakt tussen werkloosheidsuitkeringen en bijstand. ‘Het systeem van werkloosheidsuitkeringen is gebaseerd op de idee van een verzekering: terwijl je werk zoekt, ben je verzekerd van een inkomen. Bijstand is dan weer gebaseerd op solidariteit. Sommige mensen zullen nooit kunnen werken, en voor hen moeten we zorgen. Het onderscheid tussen beiden moet duidelijker. Voor het eerst in de geschiedenis zijn er met Open VLD en N-VA twee partijen die dat willen aanpakken.’

Het staat voor Denys wel buiten kijf dat het systeem niet van de ene dag op de andere mag veranderen. ’50+’ers moeten een overgangsregime krijgen, we mogen dit niet door hun strot rammen.’ Ook moeten de werkloosheidsuitkeringen in het begin naar omhoog, ‘zeker die van hogeropgeleiden, want die zijn nu wel laag. Maar de budgettaire toestand maakt dat niet zeer realistisch.’

Denys: ‘Alle trucs om te activeren worden al gebruikt’

Wil je mensen vanuit de werkloosheidsstatistieken naar die over werkzaamheid krijgen, dan moet je activeren – een woord waar elke partij het over heeft. Maar alle instrumenten en ‘grote trucs’ worden al gebruikt, stipt Denys aan.

‘Opleidingen, coaches, bemiddeling, … Noem maar op, het wordt allemaal al gebruikt. Enkel de uitvoering ervan kan nog beter. Dankzij de zesde staatshervorming komen veel instrumenten in handen van de gewesten, dat is al een stap vooruit. De VDAB zal zelf kunnen controleren bijvoorbeeld. De gewesten zullen nu moeten bewijzen dat ze het kunnen.’

Denys sluit af met iets wat hem opviel in de partijprogramma’s: ‘Op PVDA+ na maken alle partijen grotendeels dezelfde analyse. Bij die anderen niets over minder werken of arbeidsduurvermindering, zelfs niet bij Groen. Er stond weinig alternatiefs in de voorstellen. Voor alle duidelijkheid: ik ga niet akkoord met het idee dat we minder moeten gaan werken.’