Factcheck: nee, woonzorgcentra krijgen geen subsidie voor ieder covid-overlijden

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Volgens een Facebookbericht zouden woonzorgcentra van de overheid een compensatie krijgen voor elke kamer die leeg blijft na een covid-overlijden. Dat klopt niet. Woonzorgcentra krijgen wel nog tot eind maart een compensatie voor leegstand, maar er is er geen link tussen de hoogte van die vergoeding en het aantal overlijdens als gevolg van covid-19.

‘En nu weten wij eigenlijk waarom er zoveel covid-19-doden in België geteld worden in wzc’s’, schrijft Alona Lyubayeva, gewezen Vlaams diversiteitsambtenaar, op 8 februari op haar Facebookpagina. Haar bericht bereikt meer dan 1000 Facebookgebruikers.

Lyubayeva verwijst in haar post naar haar bron: ze citeert letterlijk uit een artikel in de krant De Standaard, dat op 8 februari is verschenen. ‘Woonzorgcentra krijgen van de Vlaamse overheid al sinds de eerste lockdown een compensatie voor elke kamer die leeg blijft ten gevolge van covidsterfte,’ lezen we in het stuk, dat over de leegstand in woonzorgcentra gaat. We sturen Lyubayeva een bericht met de vraag of ze zich ook nog op andere bronnen baseert, maar krijgen geen antwoord.

Uit haar reacties op de commentaren bij haar bericht leiden we af dat Lyubayeva ervan overtuigd is dat woonzorgcentra mensen zonder enig symptoom als covidpatiënten bestempelen. ‘‘Nu weet ik het,’ schrijft ze. ‘Covid-19-dode brengt geld op. Dementie of influenza brengen geen geld op‘.

Dat woonzorgcentra een financiële compensatie zouden krijgen per coronadode en er dus belang bij zouden hebben om zoveel mogelijk covidoverlijdens te tellen, is een verhaal dat al sinds het begin van de coronacrisis hardnekkig de ronde doet.

Knack publiceerde er op 20 augustus al een factcheck over. Daaruit bleek dat woonzorgcentra geen compensatie kregen voor iedere covid-overledene. In de compensatieregeling die de Vlaamse regering op 24 april had goedgekeurd, speelde het aantal coronadoden wél een rol bij het bepalen van de hoogte van de financiële tegemoetkoming die woonzorgcentra kregen voor een lagere bezetting. Maar die regeling gold volgens Steffen Van Roosbroek, toenmalig woordvoerder van minister van Welzijn Wouter Beke, enkel voor de overlijdens in de periode tot 2 juni. Na die datum was er volgens Van Roosbroeck geen financiële reden meer om een overlijden als covid te catalogeren.

Geen link

Geldt er dan ondertussen een andere regeling, die wél voorziet in een compensatie per corona-overlijden, zoals wordt gezegd in De Standaard, de bron waarnaar Lyubayeva verwijst? ‘Neen’, zegt woordvoerder Joris Moonens van het Agentschap Zorg en Gezondheid. ‘Woonzorgcentra krijgen geen compensatie per corona-overlijden. Ze krijgen wel een compensatie voor leegstand. Die leegstand berekenen we niet door het aantal corona-overlijdens te tellen, wel door te kijken hoeveel kamers er nu leeg staan in vergelijking met een pre-coronaperiode. De reden voor die leegstand doet er voor de compensatie niet toe. Zelfs als een woonzorgcentrum meer leegstand dan normaal zou hebben omdat de bewoners massaal hun biezen pakken, dan nog wordt het voor die leegstand gecompenseerd. Woonzorgcentra hebben dus geen enkele reden om hun aantal corona-overlijdens te overdrijven.’

Dat bevestigt ook algemeen directeur Griet Robberechts van Woonzorgnet Dijleland, een samenwerkingsverband van vier woonzorgcentra. ‘Het is niet zo dat wij voor ieder covid-overlijden een som geld krijgen. Wij hebben er dan ook geen financieel voordeel bij om een overlijden als covid-overlijden te catalogeren. Voor leegstand is er wel een compensatie, maar daarbij is de link met covid-19 ondertussen losgelaten. De Vlaamse overheid vergelijkt de actuele bezettingsgraad met die van de referentieperiode en compenseert het verschil, omdat ze uiteraard vermoedt dat de leegstand met corona te maken heeft. Die compensatieregeling voor leegstand loopt trouwens af op 31 maart 2021.’

Aanpassingen

Joris Vanormelingen, stafmedewerker financiering woonzorg bij koepelorganisatie Zorgnet-Icuro, legt uit dat de compensatieregeling voor de woonzorgcentra al enkele keren is aangepast.

In fase 1, die van kracht was in de periode 13 maart – 30 april 2020, werd de extra leegstand ten opzichte van de bezetting op 12 maart 2020 gecompenseerd. In fase 2, de regeling die van kracht was in de periode 1 mei – 30 september 2020, werd de extra leegstand eerst gecompenseerd ten opzichte van de bezetting op 12 maart, en vervolgens ten opzichte van de bezetting in vergelijking met een periode voorafgaand aan corona. De hoogte van die compensatie werd toen indirect mee bepaald door het aantal covid-overlijdens in een woonzorgcentrum.

De regeling die nu van kracht is – fase 3 – geldt voor de periode tussen 1 oktober 2020 en 31 maart 2021. ‘De hoogte van de compensatie is in fase 3 uitsluitend gekoppeld aan de bezetting in vergelijking met een periode voor corona,’ zegt Vanormelingen, ‘en staat dus los van het aantal covid-overlijdens.’