Factcheck: Nee, ziekenhuizen en woonzorgcentra krijgen geen financiële compensatie per coronadode

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op Facebook circuleert het bericht dat ziekenhuizen en woonzorgcentra een compensatie zouden krijgen voor iedere covid-overledene. Dat klopt niet. Het aantal coronadoden in de periode tussen 18 maart en 2 juni speelt wél een rol bij het bepalen van de financiële tegemoetkoming die woonzorgcentra krijgen voor een lagere bezetting.

Op 8 augustus verschijnt onderstaand bericht op Facebook. Het wordt 114 keer gedeeld, 26.000 mensen krijgen het op hun tijdlijn te zien.

De auteur schrijft dat ziekenhuizen en woonzorgcentra een hogere subsidie of compensatie zouden krijgen voor coronadoden dan voor patiënten die aan een andere oorzaak overlijden. In ziekenhuizen zou het gaan om 1200 euro in plaats van 600 euro. Daarom zouden die instellingen wel eens ten onrechte covid als doodsoorzaak opgeven, zelfs na een negatieve coronatest.

Protocol

Bij het bericht post de auteur een afbeelding van een protocol waaruit blijkt dat, wanneer een test negatief terugkomt, de dokter aan de hand van de symptomen toch kan oordelen dat het om een vals-negatief resultaat gaat, en de patiënt dus als covid-positief kan registreren. De auteur van het bericht vermeldt Sciensano als bron.

‘De figuur is inderdaad afkomstig van een protocol van Sciensano maar heeft niets te maken met het tellen van overlijdens’, zegt Lieke Vervoort van de persdienst van Sciensano. ‘Het gaat hier om een protocol over contact tracing. Als een arts goede redenen heeft om te vermoeden dat het om een vals-negatief resultaat gaat, bijvoorbeeld omdat de patiënt in nauw contact was met een bevestigd geval van covid-19 en typische symptomen vertoont zoals plots smaak- en geurverlies, dan kan die arts alsnog de contactopvolging opstarten.’

Onterechte coronadoden

We nemen contact op met de auteur van het bericht. Zij zegt dat ze het verhaal deelde omdat ze het al meerdere keren heeft gehoord, zowel van zorgpersoneel als van familieleden van overleden patiënten die zeggen dat corona onterecht als doodsoorzaak werd genoteerd. De bedragen die ze in haar post vermeldt, zou ze gekregen hebben van een hoofdverpleger in een Antwerps ziekenhuis. Ze belooft na te vragen of haar kennissen hun verhaal met ons willen delen, maar vindt niemand daartoe bereid. Ook wij nemen via Messenger contact op met enkele mensen die op Facebook soortgelijke verhalen brengen, maar die gaan niet in op onze vraag naar meer informatie.

We doen navraag bij het kabinet van federaal minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD). Communicatieverantwoordelijke Marie Verbeke laat ons via e-mail het volgende weten: ‘Deze informatie klopt helemaal niet. Er is geen compensatie voor ‘coronadoden’ in de ziekenhuizen.’

Wat wel klopt, is dat dokters kunnen beslissen dat het om een geval van covid-19 gaat, ook al is de test negatief of werd een test geweigerd: ‘Wanneer die patiënt klinische verschijnselen vertoont die compatibel zijn met covid-19, dan kan de dokter inderdaad aangeven dat het gaat om een vermoedelijk covid-slachtoffer,’ schrijft Verbeke.

Compensatieregeling

Voor de woonzorgcentra stellen we dezelfde vraag aan Steffen Van Roosbroeck, woordvoerder van Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding Wouter Beke (CD&V). ‘Er bestaat een compensatieregeling voor de woonzorgcentra’, bevestigt Van Roosbroeck. ‘Die houdt in dat hun normale financiering blijft doorlopen, ook al hebben zij een lagere bezetting door corona. Die lagere bezetting kan te maken hebben met overlijdens of met de opnamestop die gedurende een paar maanden van kracht was.’

‘Voor die lagere bezetting maken we de vergelijking met de periode 2018-2019’, zegt Van Roosbroeck. ‘Voor woonzorgcentra die minder zwaar getroffen zijn, worden de minderinkomsten door een lagere bezetting gecompenseerd tot maximaal 10%. Voor woonzorgcentra die zwaar zijn getroffen wordt tot 20% van de minderinkomsten gecompenseerd. Daarbij beschouwen we een woonzorgcentrum als ‘zwaar getroffen’ als de som van de bevestigde en de vermoedelijke covid-overlijdens en de overlijdens in het ziekenhuis meer dan 15% bedraagt van de bezetting op 18 maart 2020.’

‘Er is dus geen compensatie per covid-overlijden in een woonzorgcentrum, maar het bereiken van de 15%-grens covid-overlijdens leidt dus wel tot een hogere compensatie’, aldus nog Van Roosbroeck. ‘Maar, belangrijk om te weten: daarbij kijken we enkel naar de periode tussen 18 maart en 2 juni.’

Opvolging

Het aantal overlijdens dat een woonzorgcentrum sinds 2 juni heeft geregistreerd, speelt dus geen rol voor de financiële compensatie, de doodsoorzaak evenmin. ‘Er is dus geen financiële reden om een overlijden anders te catalogeren. Bovendien is het op dit moment zo dat er vanaf 2 bevestigde covid-besmettingen in een woonzorgcentrum meteen massaal getest wordt, en dat woonzorgcentra bijna dagelijks moeten rapporteren over de evolutie’, zegt Van Roosbroeck. ‘Opvallende afwijkingen tussen coronabesmettingen en -overlijdens zouden opvallen.’

Jan De Lepeleire, professor aan het Academisch Centrum voor Huisartsgeneeskunde (KU Leuven) en vertegenwoordiger van de coördinerend raadgevend artsen (CRAs) van woonzorgcentra, is het daarmee eens. ‘De monitoring is zeer nauw en grote discordanties zouden opvallen.’

Volgens Van Roosbroeck is het wel zo dat in een eerdere periode sommige ziektebeelden en overlijdens sneller als covid-19 werden catalogeerd. ‘Er was toen te weinig materiaal om te testen en het zorgpersoneel kon onmogelijk exact weten wie positief was en wie niet. Maar op dat ogenblik wist niemand dat dat gevolgen zou hebben voor de compensatie, want de Vlaamse regering heeft die compensatieregeling pas op 24 april goedgekeurd.’