Factcheck: nee, video over nepspuit is geen reden om ‘wakker’ te worden

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Mensen die geloven dat covid-19 niet echt is, zeggen dat we ‘wakker’ moeten worden. Een video waarin een man een nepspuit demonstreert, zou daarbij helpen. De video toont echter een instructie van een expert in filmattributen en heeft niets met de coronacrisis te maken.

Op 27 januari plaatst iemand een video op Facebook met als bijschrift ‘wakker wakker’. We zien een man een nepspuit demonstreren: hij toont hoe een veersysteem zorgt dat de naald niet echt in de arm gaat, hoe het vocht niet door de naald gaat en hoe het totaal pijnloos is om deze nepspuit te krijgen. De video wordt 680 keer gedeeld en meer dan 13.000 keer bekeken.

Als reactie op de video oppert iemand dat de video niets met covid te maken heeft en dat het zou gaan om een demonstratie van ’tv props’. Die persoon stelt dus dat het zou gaan om een nepspuit als rekwisiet voor tv-opnames. Anderen zien hierin een bewijs dat ‘het zo ver is’ en dat ‘er mensen opgenomen zijn die het vaccin gekregen hebben’.

Iemand die de video deelde op 4 maart stelt dat de ‘fake prikjes’ gebruikt worden voor ‘publieke demonstraties’. Knack berichtte eerder al over dergelijke veronderstellingen van fake vaccinaties. Het ging toen over beelden van een testprocedure waaraan Vlaams minister Bart Somers (Open VLD) deelnam, een foto die werd genomen vóór een Britse man een vaccin kreeg en een vergelijkbaar geval bij een Australische minister.

We laden een screenshot van de video op bij de zoekmachine Yandex. Zo proberen we de originele beelden te achterhalen.

We zien meteen verschillende versies van dezelfde video verschijnen. Linksonder (rood kader) zien we ook dezelfde man met hoofddeksel naast de tekst ‘retractable props’, vertaald ‘intrekbare rekwisieten’.

Wanneer we klikken op die afbeelding komen we terecht bij het YouTube-kanaal van ‘The Prop Master’. Zijn video ‘retractable probs’ (links) werd opgeladen op 30 december 2020 en ondertussen 600.000 keer bekeken. De video die wij onderzoeken (rechts) blijkt een deel van deze video met daarover gele letters geplaatst die zijn woorden benadrukken.

De Facebookvideo bevat echter niet de duidelijke intro waarbij de man aankondigt dat hij drie rekwisieten gaat demonstreren: een nepmes, een nepijspriem en een nepspuit. Dezelfde video vinden we ook op terug op de sociale netwerkapp TikTok. Beide video’s zijn 50 seconden lang, terwijl de video op Facebook slechts 20 seconden toont en alleen de nepspuit laat zien.

De man in de video is Scott Reeder. Volgens de Internet Movie Database was hij de rekwisietenverantwoordelijke op de sets van verschillende tv-series en films als ‘Machete’ en ‘Friday the 13th’. Het Amerikaanse Insider schreef een artikel over zijn populaire TikTok-video’s over rekwisieten. De Instagrampagina van Scott Reeder heeft meer dan 100.000 volgers.

Bij al zijn video’s op sociale media is het telkens duidelijk dat het over rekwisieten gaat. We vinden nergens een bewijs dat de nepspuiten zouden gebruikt worden bij vaccinatiecampagnes tegen covid-19. Toch worden de beelden wel vaak in die context gedeeld door mensen die geloven dat de coronacrisis niet echt is.

Voorbeelden daarvan vinden we wereldwijd. Een Duitse Facebookpagina waarschuwt om je niet in het openbaar te laten vaccineren, want het zou kunnen gaan om nepspuiten. Een Israëlische site plaatst de video onder de kop ‘covid-19 vaccin: leading by example?’ In Indonesië werden de beelden zelfs gebruikt om te bewijzen dat wereldleiders niet echt gevaccineerd zouden worden. Daar werden de beelden van Scott Reeder gemonteerd tussen nieuwsbeelden over coronavaccinatie van een Canadese nieuwszender en het Amerikaanse Fox News.