Factcheck: Hoe antivaxers fake news uit Australië naar Vlaanderen brengen

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Een Vlaamse man plaatst een video op Facebook die aantoont dat de premier van Queensland niet echt een griepvaccin heeft gekregen. De video wordt 1,1 miljoen keer bekeken, maar toont slechts de halve waarheid.

Op 10 augustus plaatst een Vlaamse man een video op Facebook. Op de beelden zien we hoe de premier van Queensland, een staat in Australië, een injectie krijgt. De video begint als een gewone nieuwsuitzending met als voice-over: ‘De perfecte aanmoediging voor de inwoners van Queensland om zich, zoals de premier, te laten vaccineren.’

Lees telkens verder onder de afbeeldingen

Daarna worden de beelden teruggespoeld en wordt getoond dat er nog een dopje op de spuit zit. De man die het filmpje online zet, plaatst er volgende tekst bij: ‘Het plastic hulsje zit er nog op. Onder de mouw en hand ervoor, wie geeft er nou zo’n injectie? Spuitjespropaganda.’

De korte video wordt 3500 keer gedeeld en 1,1 miljoen keer bekeken. In het begin van de video zien we, links onderaan, het logo van Seven News. Dat is de nieuwsdienst van de Australische commerciële zenders van Seven Network.

In de outro van de video zien we een ander logo verschijnen.

Dat logo blijkt het zegel te zijn van de Amerikaanse stad St. Louis in Missouri. Over The Saint Louis Times vinden we echter weinig informatie terug. Het lijkt in elk geval vandaag geen erkende krant te zijn. We vinden wel een Twitter– en Facebookpagina met die naam. Op die Facebookpagina vinden we exact dezelfde video terug: geüpload op 9 juni en maar 8 keer gedeeld.

Beide accounts op sociale media verwijzen naar de site thesaintlouistimes.com, maar die blijkt niet langer online te staan.

Via The Wayback Machine vinden we een gearchiveerde versie van de site. We zien bedenkelijke artikels over beelden van een valse maanlanding en pedofiliesymbolen bij de FBI. The Saint Louis Times is naar eigen zeggen ‘de beste krant van het universum’.

Wat is er echt gebeurd?

De bron van de video roept vragen op. Als we zoeken op de inhoud, komen we uit bij verschillende factchecks daterend van eind april.

De beelden zijn echt en tonen een persmoment van Annastacia Palaszczuk, de premier van Queensland. Zij kreeg op 28 april een griepvaccin toegediend om het goede voorbeeld te geven. Seven News maakte er een nieuwsitem over met daarin de bewuste beelden.

‘Elk jaar sporen we Queenslanders aan om hun mouwen op te stropen en zich te beschermen tegen de griep, en dit jaar is dat belangrijker dan ooit’, zei Palaszczuk toen. ‘Helaas, we weten dat griep dodelijk kan zijn, en met de huidige dreiging van covid-19 in onze gemeenschap, is het zeer belangrijk dat we al het mogelijke doen om het risico te verminderen om tegelijkertijd beide ziektes op te lopen.’

De griepprik van de premier verliep pijnloos en snel. ‘Ik voelde het zelfs niet!’ hoor je haar zeggen. Door de snelle afhandeling misten sommige fotografen het moment van de prik. Ze vroegen daarop om dat moment even te ensceneren. De persoon die het vaccin net had toegediend, fakete dus even (voor de fotografen) met een spuit waarop de bescherming nog zat. Dat alles blijkt duidelijk uit de volledige beelden die Seven News op 29 april online plaatste.

https://twitter.com/7NewsBrisbane/status/12553200564787773467NEWS Brisbanehttps://twitter.com/7NewsBrisbane

“That was so quick!” Premier @AnnastaciaMP was filmed getting her flu shot yesterday before being asked by a photographer to re-enact the moment for more pictures. https://t.co/VZ3A1cGXPF #7NEWS pic.twitter.com/7wsy2OAw63

— 7NEWS Brisbane (@7NewsBrisbane) April 29, 2020

Op de video is duidelijk te zien dat bij de vaccinatie een naald, zonder beschermend dopje, werd gebruikt.

Hoax op wereldreis

De hoax ontstond op TikTok door een gebruiker met de alias @dani_driver. Haar video werd opgepikt door antivaxers op andere sociale media en ging zo viraal. Ook een politieke tegenstander van Palaszczuk, John-Paul Langbroek van de Liberal National Party, deelde op 28 april de valse informatie.

https://twitter.com/JPLangbroek/status/1255113745728069632John-Paul Langbroekhttps://twitter.com/JPLangbroek

‘The miracle of the flu shot 💉 ‘@QLDLabor @AnnastaciaMP pic.twitter.com/gLQce95faJ

— John-Paul Langbroek (@JPLangbroek) April 28, 2020

Hoewel een dag later verschillende factchecks verschenen, gebaseerd op de volledige footage van Seven News, blijft de hoax sindsdien opduiken.

Zoals we zagen plaatste op 9 juni de Facebookpagina The Saint Louis Times een nieuwe versie online. Begin juli dook de misinformatie ook op in Brazilië en in Portugal. Op 10 augustus bracht een Vlaming de Amerikaanse versie van de hoax in omloop in ons land. Hij deelde verschillende berichten gericht tegen vaccins op zijn Facebookprofiel.