RB Leipzig doorgelicht: de kampioen van de toekomst?

Elke week neemt Sport/Voetbalmagazine een buitenlandse topclub onder de loep. We kijken even terug op dit seizoen en vooruit naar de uitdagingen van de komende weken en maanden. De filosofie van RB Leipzig vertoont namelijk wat groeipijnen.

Wieder die Bayern. Na de afgelopen midweekspeeldag is het kampioenschap zo goed als beslist. RB Leipzig en Dortmund mogen strijden voor de kruimels, de tweede plaats, en lopen zelfs nog het risico om zonder een ticket voor de Champions League te eindigen. Nochtans zag het er lang zo goed uit voor het team van Julian Nagelsmann (binnenkort 33). Bij de winterstop stonden Die Roten Bullen 4 punten voor op Bayern en zelfs 7 op Dortmund, vooral dan door het falen van die ‘usual suspects’. Sindsdien verloor Bayern enkel punten tegen Leipzig (0-0) en Dortmund enkel op het veld van Leverkusen (4-3) en in der Klassiker afgelopen dinsdag (0-1). RB daarentegen leek de druk van de leidersplaats te voelen en pakte slechts 4 zeges in hun laatste 11 wedstrijden.

Een vormdip? Hebben de tegenstanders zich aangepast? Dat laatste lijkt onwaarschijnlijk, want Leipzig en hun revolutionaire coach worden al lang niet meer onderschat. Als we dieper graven in de resultaten, springen vooral het puntenverlies tegen rechtstreekse concurrenten in het oog. RB verloor dan wel geen enkel van die matchen, enkel tegen Gladbach werd er gewonnen op de derde speeldag (1-3).

Louter tegenslag kunnen we dat niet noemen, want Leipzig creëerde tegen de top 5 maar half zoveel kansen als tegen de rest en gaf er dubbel zoveel weg. Is het een mentale kwestie of een tactische? Of misschien wel allebei?

Niet langer de dolle stier

De filosofie van de ploegen in het Red Bull-netwerk ligt zo goed als vast: veel druk vooruit, verticaal spelen en snel omschakelen, kortom attractief en aanvallend voetbal. Op die manier ontwikkelen jonge spelers het snelst, al gaat dat soms ten koste van de resultaten. Met de komst van tactisch meesterbrein Julian Nagelsmann hoopte Leipzig dat laatste euvel op te lossen. De jonge Duitser blijft trouw aan de huisstijl, maar probeert tactisch wel altijd wat te schuiven naar gelang de tegenstander. Zo wisselt hij vaak en zelfs tijdens één wedstrijd, tussen een drie- en een viermansdefensie, één of twee diepe spitsen. Al blijven de achterliggende spelprincipes altijd dezelfde.

De hoge druk brengt ‘kleinere’ ploegen vaak al in de opbouw in de problemen. Dicht bij het doel van de tegenstander de bal heroveren kan dan een grote kans opleveren. Betere ploegen hebben achterin meer voetballend vermogen en komen daar makkelijker onderuit. Daarom heeft Nagelsmann de vollgas pressing wat afgezwakt naar een meer tactische variant, met pressing ‘vallen’ en ’triggers’. Het doel is eerst en vooral de tegenstander niet in zijn spel te laten komen, te verplichten een risicovolle pass of in bepaalde zones te spelen en de bal (centraal) op het middenveld heroveren.

Als Leipzig zelf de bal verliest, zet de ploeg onder Nagelsmann wel meteen agressief druk, de zogenaamde Gegenpress. Wanneer dat niet meteen leidt tot balbezit en een omschakeling, moet de tegenstander meestal een blinde pass geven waardoor Leipzig de bal weer makkelijk in bezit krijgt. Maar als de ploeg niet goed gezamenlijk drukzet, loert er een gevaarlijke counter.

In balbezit maakt Nagelsmann het typische verticale spel van Red Bull mogelijk door de nadruk te leggen op beweging tussen de lijnen. Dat kan in verschillende varianten. Vaak zoekt een verdediger in de opbouw meteen de diepe spits die de bal in de voet komt vragen. Met een snelle kaats kan dan iemand tussen de lijnen gevonden worden. Een andere mogelijkheid is dat één van de twee centrale middenvelders wegloopt en zo de passlijn opent voor een andere middenvelder, die hoger achter de linie van de tegenstander is gaan staan. Voordien teerde Leipzig vooral op de individuele klasse van bijvoorbeeld de bliksemsnelle Timo Werner. Dit seizoen zit er veel meer overleg en variatie in het aanvallende wapenarsenaal.

Deze relatief simpele principes heeft Nagelsmann er bij zijn jongens tot in de perfectie ingedrild. In feite komt het er op neer om de tegenstander (met en zonder bal) in de val te lokken en daarvan te profiteren. Tegen zwakkere tegenstander resulteert dat vaak in een karrevracht aan kansen: in meer dan de helft van hun matchen scoorden Timo Werner en zijn ploegmaats 3 goals of meer. Waarom lukt dat dan niet tegen topclubs? Simplistisch gesteld maken betere ploegen gewoon minder vaak de fouten waarop Leipzig staat te wachten. Dat betekent dat RB in dergelijke matchen meer op creativiteit moet terugvallen, terwijl de tegenstander hen defensief ook meer op de proef stelt.

Jonge talenten en jeugdzondes

Maar er is meer. Red Bull kiest er bewust voor om te investeren in jongere spelers en heeft zijn spelfilosofie afgestemd op hun optimale ontwikkeling. Maar in het voetbal speelt het mentale aspect ook een grote rol, iets wat bij jonge spelers vaak nog in volle ontwikkeling is. In de topper tegen Bayern in februari werd dat nog maar eens duidelijk. Leipzig leek onder de indruk van de omstandigheden in de Allianz Arena. Een duel om de leidersplaats, transfergeruchten rond hun beste spelers,… Zonder dat dat op voorhand afgesproken was, nam de ploeg een veel meer afwachtende houding aan. Hopend om te profiteren van foutjes van Bayern, maar die kwamen nooit.

In het openingskwartier had Leipzig zelfs moeite om vijf passes na elkaar te spelen. Waar de flankspelers normaal gesproken de vleugelaanvallers van de tegenstander achteruitduwen, ontbrak het Die Roten Bullen aan vleugels en durf. Einduitslag 0-0. Tegen Dortmund en Gladbach gebeurde hetzelfde, maar werd Leipzig wel afgestraft. Bij de rust stonden ze 2-0 en 3-0 achter. Toch kreeg Nagelsmann zijn ploeg weer op het juiste spoor en sleepten ze nog een gelijkspel uit de brand.

Volgens de Duitse pers ligt de oorzaak vooral bij de jonge spelerskern. Op doelman Gulacsi, verdediger Halstenberg en middenvelder Sabitzer na zijn de meeste basisspelers vooraan in de twintig. Waar die jeugdige energie vooraan voor vuurwerk zorgt, leidt dat achterin wel eens tot een ontploffing. Spelers als Upamecano, Mukiele of Konaté werden geselecteerd op hun fysieke en technische kwaliteiten. In een één-tegen-één-situatie, waarin ze vaak terechtkomen tegen ‘kleinere ploegen’ zijn ze dan ook onverzettelijk. Maar positioneel kennen ze veel meer moeilijkheden en dat spelen de topploegen gemakkelijker uit met collectieve aanvallen en constante positiewissels. Daarbovenop komen nog de individuele foutjes, die Leipzig elk jaar wel punten kosten.