De vleermuis, die verantwoordelijk is voor het overspringen van het nieuwe coronavirus naar de mens, is ongetwijfeld het meest besproken zoogdier van 2020. Maar ook deze dieren haalden dit jaar het nieuws.
1. De nertsen
De diersoort die het grootste slachtoffer werd van het nieuwe coronavirus is ongetwijfeld de nerts. In Denemarken werden zo’n 10 miljoen dieren afgemaakt omdat het virus in nertsen gemuteerd was en weer overgesprongen naar de mens. Later bleek de vrees dat die specifieke mutatie de werking van een toekomstig coronavaccin op het spel zou zetten, ongegrond. Er waren ondertussen zoveel dode nertsen in Denemarken dat in een massagraf in het westen van het land kadavers van de dieren naar de oppervlakte stegen door de gassen die bij de ontbinding vrijkomen. In Nederland, waar het virus ook rondwaarde bij de pelsdieren, zijn er vandaag geen nertsen meer over omdat ze allemaal werden afgemaakt. Sowieso zou het verbod op het fokken van nertsen in het voorjaar van 2021 in Nederland ingaan. Ook bij nertsenfokkerijen in Polen, Italië, Frankrijk, Ierland, Zweden, Griekenland en de VS werd het virus vastgesteld. In België zijn geen nertsen besmet. Tegen uiterlijk 1 december 2023 moeten alle nertsenkwekerijen in Vlaanderen gesloten zijn.
2. De koala’s
Ook de koala’s, die sowieso al een kwetsbare diersoort zijn, hadden het dit jaar hard te verduren. Door de zware bosbranden in Australië van begin dit jaar bleek dat in de staat New South Wales ongeveer 71 procent van de koalapopulatie verloren is gegaan. Als er niets ondernomen wordt, zal het nationale symbool van Australië tegen 2050 uitgestorven zijn in de staat. Gelukkig heeft de Australische overheid de ernst van de situatie begrepen en maakte ze onlangs zo’n 11 miljoen euro vrij voor de bescherming van het inheemse dier. Niet de bosbranden vormen de grootste bedreiging, maar wel de houtkap, mijnbouw en urbanisatie. Het grootste deel van het geld gaat dan ook naar het restoreren van de natuurlijke habitat.
3. ‘Playboy Tortoise’ Diego
Dit jaar mocht de wereldberoemde ‘Playboy Tortoise’ Diego eindelijk met pensioen nadat hij met zijn uitbundig seksleven erin slaagde om bijna op zi’n eentje zijn soort te redden. In de jaren zestig waren de Española reuzenschildpadden op de Galapagoseilanden met uitsterven bedreigd. Diego, een mannelijk Española schildpad die al dertig jaar in de San Diego Zoo in Californië verbleef, gooide al zijn erotische skills in de strijd. Met succes! Er leven nu 2.300 Española reuzenschildpadden op de Galapagoseilanden. Diego zorgde voor maar liefst veertig procent daarvan. Nu mag de ondertussen honderd jaar oude playboy van zijn vrijheid genieten op het eiland Española.
4. Lee, de kat
Te midden een gigantische gezondheidscrisis door het coronavirus, kreeg de overheid dit jaar nog een bijzondere gezondheidskwestie op haar bord. Die mondde uit in een zaak van nationaal belang. Een Vlaamse studente bracht uit Peru de asielkat Lee mee naar België. Het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) wilde de kater echter laten inslapen omdat hij geen drie maanden in quarantaine was gegaan na een vaccin tegen hondsdolheid (rabiës). Het duurt immers een tijdje voor er antistoffen aangemaakt worden door het vaccin. De studente dook onder met haar kat en moest voor de rechter verschijnen. Uiteindelijk werd Lee in juni op een vliegtuig gezet naar Peru om daar zijn verplichte quarantaine uit te zitten. De kat is nog steeds niet terug in België vanwege corona en allerlei administratieve beslommeringen.
5. De familie wolf, de lynx en de jakhals
Vlaanderen volgde dit jaar met grote nieuwsgierigheid het wel en wee van Noëlla, August en hun vier welpen (ondertussen zijn het er maar twee meer). De wolvenfamilie inspireerde de Belg om het dier bovenaan de Belgische Big Five te zetten, de top vijf van inheemse dieren die het meest ontroeren, fascineren en verbazen.
Voor het eerst werd dit jaar ook bewijs gevonden dat er een lynx leeft in onze Ardennen. Op 27 augustus werd de superkat gefotografeerd door een onbemande wildcamera. En naast de wolf en de lynx lijkt nu ook de goudjakhals op weg naar België.
6. Kaavan, de olifant
Het was een topjaar voor Kavaan. De olifant was tot voor kort de enige Aziatische olifant van Pakistan. Hij verbleef de voorbije acht jaar in eenzame gevangenschap in erbarmelijke toestanden in de dierentuin van Islamabad tot de Amerikaanse zangeres Cher zich zijn lot aantrok. Kavaan mocht worden overgebracht naar een reservaat in Cambodja waar al tachtig olifanten leven en verzorgd worden door deskundig personeel.
7. Jenny, de merrie
Al 15 jaar maakt Jenny, een 23-jarige Arabische merrie, iedere dag een wandeling door de Frankfurtse wijk Fechenheim. Vroeger deed ze dat met haar baasjes Werner en Anna, maar ondertussen kan ze het helemaal op haar eentje. In dit coronajaar waarin mensen grotendeels moesten thuisblijven, was Jenny een graag geziene attractie in Fechenheim. Werner en Anna vertrouwen Jenny volledig. Ze heeft een soort ingebouwde klok, zegt Werner. De merrie is iedere dag op tijd thuis voor het eten.
8. Pistacchio de groene pup
Alsof dit jaar nog niet bizar genoeg was, werd in Italië een uiterst zeldzame groene puppy geboren. Het beestje kreeg de toepasselijke naam ‘Pistachio’. De groene kleur is het gevolg wanneer licht gekleurde puppy’s in de baarmoeder in contact komen met een groen pigment in de placenta van honden. Het is hetzelfde pigment dat bonte plekken op het lichaam groen doen uitslaan. Voor alle duidelijkheid, dit groene pigment komt in een menselijke placenta niet voor. Gelukkig voor Pistachio vervaagt de groene kleur met de tijd.
9. Dribbel, de hond
Net als katje Lee maakte het verhaal van het doodgestoken hondje Dribbel heel wat emoties los. Een jogger stak de loslopende jack russell dood en liep vervolgens weg. Hij werd aangehouden voor een inbreuk op de wapenwetgeving. De man, die als wetenschapper werkt voor het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, voelde zich bedreigd door de hond. Het incident wakkerde het debat over loslopende honden aan. Die brengen niet alleen andere recreanten en hun (huis)dieren in gevaar, maar ook de natuur waarin ze zich bewegen, zoals grondbroedende vogels of reeën.
10. Recordgrutto
Een grutto brak dit jaar het tien jaar oude wereldrecord ‘langste non-stopvlucht voor vogels’ met een tocht tussen Alaska en Nieuw-Zeeland. De ‘straaljagervogel’ legde in elf dagen een afstand af van 12.854 kilometer. Het vogeltje droeg een zendertje op de rug zodat onderzoekers zijn route konden volgen. De bouw van de grutto is vergelijkbaar met een straaljager waardoor hij zo ver kan vliegen en de windstroom boven de oceaan verklaart waarschijnlijk hoe de vogel de tocht kan volhouden. De grutto eet onderweg niet, maar propt zich voor vertrek vol met eten. Hij is bovendien in staat om zijn organen te verkleinen zodat er extra plaats is om eten op te slaan.
Eerherstel voor de vleermuis
Het is allemaal de schuld van de vleermuis, klonk het dit jaar nogal eens. De vleermuis, die sowieso al een slechte reputatie heeft, zou hoogstwaarschijnlijk aan de basis liggen van de gezondheidscrisis van het afgelopen jaar. SARS-CoV-2 zou via de vleermuis zijn overgegaan op een schubdier en vervolgens op de mens. Maar we moeten de puntjes op de i zetten: eerder dan dat het de schuld is van de vleermuis, zijn het de handel in wilde dieren en de vernietiging van ecosystemen door de mens die ons kwetsbaar maken voor pandemieën, nu en in de toekomst.
Natuur en klimaat
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
