Mysterie van de dag: waarom wanen sommige chauffeurs van dure wagens zich onoverwinnelijk?

Een Finse wetenschapper was het beu om in het verkeer steeds de pas afgesneden te worden door een dure wagen en onderzocht het fenomeen.

Geef toe, u hebt ongetwijfeld ook al weleens ondervonden dat sommige chauffeurs van dure luxewagens niet meteen de meest galante mensen in het verkeer zijn. Ook Jan-Erik Lönnqvist, professor sociale psychologie aan de universiteit van Helsinki, had de indruk dat chauffeurs van snelle Duitse auto’s veel vaker de verkeersregels leken te negeren en de neiging hadden roekelozer rijden. Dat blijkt meer dan een indruk. Uit Finse cijfers blijkt bijvoorbeeld dat chauffeurs van een BMW, Audi en Mercedes veel vaker op de bon worden geslingerd voor overdreven snelheid.

Eerder onderzoek bevestigde al dat chauffeurs van dure wagens inderdaad meer geneigd zijn om de verkeersregels met de voeten te treden. Dit fenomeen zou te verklaren zijn door de algemene theorie dat rijkdom een ‘corrumperend effect’ op mensen zou hebben met mogelijk onfatsoenlijk gedrag tot gevolg.

Maar is dat wel zo? Lönnqvist vroeg zich af of het agressieve rijgedrag wel degelijk wordt veroorzaakt door de dure wagen waarmee ze rijden, of wordt een agressievere persoonlijkheid juist aangetrokken door een ‘snelle statuswagen’? De resultaten van zijn studie, met de opvallende titel ‘Niet alleen eikels rijden met een Mercedes‘, is te lezen in de Journal of Psychology.

In totaal ondervroeg de psycholoog bijna 1.900 Finse auto-eigenaars over hun auto, consumptiegewoontes, financiële situatie en persoonlijkheidskenmerken op basis van het Vijffactorenmodel (Extraversie, Emotionele onbekommerdheid, Gewetensvolheid, Vriendelijkheid, Openheid).

Wat bleek? Kwasterige en meer egocentrische mannen zijn vaker eigenaar van producten die een bepaalde status tentoon spreiden.

Lönnqvist meent daarom dat het rijgedrag niet het gevolg is van het rijden met een premium auto. Wel is een meer egocentrische persoonlijkheid, die misschien vaker de regels overtreedt, meer geneigd om voor zo’n auto te kiezen, op voorwaarde dat hij over het nodige budget beschikt natuurlijk.

Verrassing

Dat een BMW, Audi of Mercedes een chauffeur niet agressiever doet rijden, blijkt ook uit een ander opvallende conclusie uit het Finse onderzoek, namelijk dat ook consciëntieuze persoonlijkheden zich tot dure wagens aangetrokken voelen.

Mensen met dit type persoonlijkheid zijn ambitieus, betrouwbaar en goed georganiseerd. Ze zorgen goed voor zichzelf en voor hun gezondheid en doen het goed op het werk. Ze hechten belang aan kwaliteit en betrouwbaarheid. Door met een degelijke wagen te rijden, willen ze de boodschap uitdragen dat zij zelf ook betrouwbaar zijn.

De link tussen consciëntieuze persoonlijkheidskenmerken en een dure wagen is te vinden bij zowel mannen als vrouwen terwijl de link tussen de zelfingenomen persoonlijkheden en statuswagens enkel bij mannen te vinden is. Waarom dat zo is, blijft een raadsel. Misschien beschouwen vrouwen een auto minder als een statussymbool.

Lönnqvist hoopt op termijn in de plaats van een oppervlakkige consumptie van luxegoederen een andere, meer duurzame manier van statustentoonspreiding te zien. Als het hebben van een wagen per se een statussymbool moet zijn, laat het dan bijvoorbeeld een elektrische zijn.