Marc Van Ranst: ‘Betere ventilatie wordt een van de zilveren randjes van deze coronawolk’

‘Er zijn al lang normen voor de luchtkwaliteit in gebouwen, maar niemand heeft ooit de moeite gedaan om ze te behalen’, zegt viroloog Marc Van Ranst.

Waarom heeft het zo lang geduurd vooraleer dat besef bij iedereen groeide?

Marc Van Ranst: Het is een voorbeeld van voortschrijdend inzicht. Onze kennis over het coronavirus was eerst vooral gebaseerd op wat we wisten over griepvirussen. Daarbij zijn besmettingen via grotere druppels die niet lang in de lucht blijven hangen de belangrijkste oorzaak. In de coronacrisis zagen we dat er uitbraken waren waarvoor alleen heel kleine druppeltjes verantwoordelijk konden zijn. Herinner u de Diamond Princess, het cruiseschip waarop in januari 2020 een grote uitbraak plaatsvond. Zelfs toen iedereen in zijn kajuit zat, kwamen er nog besmettingen voor: alleen slechte ventilatie kon de oorzaak zijn.

Professor Blocken vindt dat er al langer te veel geluisterd wordt naar dezelfde experts, en niet naar mensen die oplossingen kunnen aandragen.

Van Ranst: Sinds de expertengroep GEES is opgericht, die de eerste exitstrategie in het voorjaar van 2020 voorbereidde, komen experts met heel verschillende specialiteiten aan het woord. Er is ook nooit iemand het zwijgen opgelegd, hè. Als iemand een idee heeft en er wordt niet voldoende geluisterd, moet hij maar wat harder roepen. Politici kunnen moeilijk naar iedereen luisteren – er zijn ook mensen die met de gekste dingen afkomen.

Het belang van voldoende ventilatie is ook nooit compleet genegeerd. Sinds mei van vorig jaar promoot ik al het belang van ventilatie, en sinds juni raad ik ook het gebruik van CO2-metertjes aan om de luchtkwaliteit te meten. Iedereen zit nu ongeveer op dezelfde lijn, het heeft alleen even geduurd.

Vindt u dat een politicus als onderwijsminister Ben Weyts (N-VA) het belang van ventilatie voldoende inziet? Op scholen is er amper controle.

Van Ranst: Ik ben daarvoor beginnen te pleiten. Er wordt inderdaad ook nog altijd te weinig in geïnvesteerd, maar de politiek is ook wel de kunst van het haalbare. In Nederland zijn voor ventilatie ondertussen veel grotere budgetten uitgetrokken. Pas op, daar geloven politici eigenlijk nog altijd niet dat aerosolen belangrijk zijn. Daarom zijn Nederlanders ook veel later mondmaskers beginnen te dragen dan wij. Het is op andere plaatsen niet beter.

Zal het met betere ventilatie lukken om straks de horeca en zelfs fitnesszalen te heropenen?

Van Ranst: Ja. We denken nu na over de voorwaarden om veilig te kunnen heropenen, en het zal daarbij over ventilatie gaan. Er zijn trouwens al lang Vlaamse normen voor de luchtkwaliteit in gebouwen, maar niemand heeft ooit de moeite gedaan om ze te behalen. Er was toch geen controle. Nu zal het zelfs een marketinginstrument worden: fitnesszaken zullen reclame maken met hun goede luchtkwaliteit.

Ik ben er honderd procent van overtuigd: ventilatie zal ook na de crisis veel aandacht krijgen. Te veel plaatsen waar mensen samenkomen, zijn niet goed verlucht. U herinnert zich ook nog wel de schoolklasjes waar je gewoon hoofdpijn kreeg van de slechte lucht. Dat bevordert het leren ook niet. Betere ventilatie wordt een van de zilveren randjes van deze coronawolk.