Wie is de nieuwe leider van IS?

Het werd pas bekend dat IS-leider Abu Bakr al-Baghdadi zwaargewond raakte bij een luchtaanval, of er blijkt een vervanger te zijn opgestaan. Wie is Abu Alaa Afri, de man die nu de touwtjes van Islamitische Staat in handen heeft?

De kalief van de zelfverklaarde Islamitische Staat, Abu Bakr al-Baghdadi, raakte zwaargewond bij een luchtaanval van de Amerikaanse coalitie in het westen van Irak. Het incident vond volgens de Britse krant The Guardian plaats in maart. De kritieke toestand van toen zou inmiddels achter de rug zijn, maar de IS-leider zou niet langer – of nog niet – in staat zijn tot de dagelijkse controle van de terreurbeweging.

Volgens dezelfde krant leidde het incident ook tot spoedvergaderingen tussen vooraanstaande IS-leden over het leven na Baghdadi. Nu blijkt iemand de controle uit diens handen te hebben genomen.

‘Charismatisch figuur belangrijk in ogen Baghdadi’

Newsweek sprak met Hisham al Hashimi, die de Iraakse regering adviseert over IS. Hashimi bevestigde dat Abu Alaa Afri in afwezigheid van Baghdadi, de rol van IS-leider – voorlopig – heeft overgenomen.

‘Nadat Baghdadi gewond raakte, heeft Afri het roer van Da’ash (Arabisch acroniem voor IS) overgenomen met de hulp van andere vertegenwoordigers die verantwoordelijk zijn voor andere portfolio’s’, aldus de adviseur. ‘Hij zal de leider van Da’ash worden als Baghdadi sterft.’

Afri is opgeklommen binnen IS en werd niet alleen belangrijker binnen het leiderschap van de terreurbeweging, maar ook in de ogen van Baghdadi zelf, zo beweert Hashimi tegenover Newsweek.

‘Ja, belangrijker, slimmer en met betere contacten. Hij is een goede publieke spreker en is een charismatisch figuur’, legt de adviseur uit. ‘Alle leiders van Da’ash vinden dat hij veel jihadistische wijsheid heeft en capabel is van goed leiderschap en administratie.’

Leerkracht fysica

Afri zou ook bekend staan als Haji Iman. Ooit was hij leerkracht fysica in Tal Afar, een noordwestelijke Iraakse stad in Nineveh. Bovendien heeft hij volgens Hashimi talloze publicaties en eigen religieuze (sharia-)studies. ‘Hij is een volger van Abu Musaab al-Suri, een prominente jihadistische geleerde.’

Voordat hij Baghdadi’s rechterhand werd, was Afri een belangrijke schakel tussen Baghdadi en zijn dichte medewerkers en zijn emirs in verschillende provincies doorheen het ‘kalifaat’ in Syrië, Irak en Libië. ‘Als iemand wordt aangesteld als provincie-coördinator is dat een teken van vertrouwen. Bovendien is die positie de laatste link tussen de hoge IS-rangen en de lagere’, meent Hassan Hassan, een Midden-Oosten-analist en coauteur van ISIS: Inside the Army of Terror.

Afri zou ook ‘algemeen coördinator voor martelaars- en vrouwenzaken’ zijn geweest binnen het IS-kabinet, zo moet blijken uit de samenstelling ervan – waarin naar Afri alsAbu Suja gerefereerd zou zijn – die afgelopen zomer door The Telegraph onthuld werd.

Ook Hassan stelt tegenover Newsweek, net als Hashimi, dat Afri de grote man van de terreurgroep geworden is. ‘Hij is een van de belangrijkste spelers’, klinkt het.

‘Hij lijkt belangrijker te zijn geworden, vooral nadat de groep tactische nederlagen leed in Syrië en Irak sinds december. Hij verving de Syrische gouverneur van IS Abu Ali al-Anbari nadat Baghdadi om veiligheidsredenen minder betrokken was bij het nemen van beslissingen.’

Verzoening met al-Qaeda?

Toen al-Qaeda’s Abu Omar al-Baghdadi en Abu Ayyub al-Masri in 2010 gedood werden, zou Afri volgens de nieuwssite Osama bin Ladens voorkeur hebben weggedragen om emir van al-Qaeda in Irak te worden. Het is die beweging die uiteindelijk evolueerde tot IS.

Volgens Hashimi reisde Afri naar Afghanistan in 1998 voordat hij een vooraanstaand lid van al-Qaeda werd toen de toekomstige Iraakse leider Abu Musab al-Zarqawi trouw zwoer aan de terreurgroep in 2004. De Iraakse adviseur meldt, dat Afri toezag op de sharia-autoriteiten in het noorden van Irak en ‘erg streng’ was.

Voorts zijn details over Afri’s persoonlijkheid beperkt. Hij zou neigen naar verzoening met de rivaliserende extremisten van al-Qaeda and het Syrische Nusra-front. Ook zou hij de voorkeur geven aan een IS-leiderschap dat voor de helft uit Arabieren en de helft uit buitenlandse leden is samengesteld.

Hassan zegt echter, dat Afri Baghdadi niet noodzakelijk heeft voorbijgestreefd. ‘Hij werd benoemd tot tijdelijk hoofd van de groep, zijn generaals hebben de autoriteit om de groep te sturen. Ze leiden en plannen hun activiteiten terwijl ze verzekeren dat het volledige leiderschap wel communiceert over grote kwesties.’ (WB)