Vrouwen in Griekse migrantenkampen: ‘Iedereen wordt hier langzaam gek’

Meer dan honderd vrouwen maken in een nieuw rapport van ngo Amnesty International gewag van mensonterende omstandigheden in Griekse opvangkampen voor migranten. Vooral overbevolking is een probleem.

Er zijn velen verantwoordelijk voor de deplorabele omstandigheden waarin met name vrouwen en meisjes in de ‘overbevolkte en smerige’ opvangkampen in Griekenland verblijven. Die worden allen aangeklaagd in een nieuw rapport van mensenrechtenorganisatie Amnesty International dat vrijdag is gepubliceerd.

De schuld, aldus Amnesty, ligt niet enkel bij Griekenland, dat de wettelijke verplichting heeft om de vluchtelingen in zijn land (menswaardig) te beschermen, maar ook bij het EU-beleid om de buitengrenzen af te grendelen. De Europese Unie wordt twee grote fouten aangewreven: de deal met Turkije van maart 2016 en de Europese asielwetgeving.

‘Het falen van Europese regeringen om veilige en legale routes te voorzien voor mensen op de vlucht voor vervolging, oorlog en geweld, stelt vrouwen en meisjes in toenemende mate bloot aan schokkend misbruik’, zegt secretaris-generaal Kumi Naidoo van Amnesty.

Meer dan honderd getuigenissen

Perceptie dat merendeel van migranten mannen zijn, klopt niet: vrouwen en kinderen vormen van de nieuwkomers dit jaar meer dan zestig procent.

Voor haar rapport, Griekenland: Vrouwen op de vlucht komen op tegen geweld, gevaarlijke omstandigheden, en verwaarlozing door de overheid, baseerde Amnesty zich op gesprekken met meer dan honderd vrouwen en meisjes die verblijven in kampen of andere opvanginrichtingen op het Griekse vasteland of de Griekse eilanden.

Door de migratiedeal met Turkije zitten die vluchtelingen (Amnesty focust in dit rapport uitsluitend op de vrouwelijke migranten en asielzoekers) ‘in verschrikkelijke omstandigheden’ vast in ‘vuile, door de EU betaalde kampen’.

Dat is des te schrijnender omdat die mensen bijna steeds in die kampen terecht zijn gekomen na zware beproevingen op hun vlucht, vaak na fysiek, seksueel en/of verbaal geweld door mensensmokkelaars. Zij arriveren aldus in de opvangplaatsen met vaak levensgrote, recente trauma’s. Alle door Amnesty geïnterviewde vrouwen maakten duidelijk dat er voor hen geen vluchtweg zonder mensensmokkelaars mogelijk was.

Amnesty spitste zijn rapport toe op vrouwen en kinderen om de huidige perceptie tegen te gaan dat het merendeel van de vluchtelingen mannen zijn. Maar de statistieken liegen niet: vrouwen en kinderen vormen van de nieuwkomers dit jaar meer dan zestig procent. Sinds 2016 is het aandeel vrouwen en meisjes onder de vluchtelingenstroom gestaag toegenomen.

Bovendien lopen vrouwelijke vluchtelingen in die kampen nog extra gevaren, waaronder gebrek aan prenatale zorg voor zwangeren en een volledig gebrek aan privacy, wat de kans op seksueel misbruik enkel maar doet toenemen.

Overbevolking

Meer dan 15.500 mensen verblijven momenteel in vijf Griekse eilandenkampen, terwijl er plaats is voor 6.400 mensen.

Wat voor alle kampen op Griekse bodem geldt, is overbevolking. Meer dan 15.500 mensen verblijven momenteel in vijf eilandenkampen (Lesbos, Chios, Samos, Leros en Kos), die in totaal onderdak zouden mogen bieden aan maximaal 6.400 mensen. Sinds maart 2016 krijgen asielzoekers die op de Griekse eilanden arriveren, geen toestemming meer om naar het vasteland te trekken.

‘Vluchtelingen hebben bescherming nodig’, zo vertrouwde Yvette, een Kameroense vluchtelinge, Amnesty toe. ‘Als de Griekse regering dit niet kan, laat ons dan gaan. Hou ons hier niet.’

‘We voelen ons hier totaal vergeten en verlaten, en weten absoluut niet wat ons nog te wachten staat’, vulde een Yezidi-migrante uit Irak aan. ‘Iedereen wordt hier langzaam gek’, stelde dan weer een vrouw die Afghanistan is ontvlucht.

Amnesty sluit haar rapport af met tien eisen aan de bevoegde overheidsinstanties, waaronder: zorg voor geschikt onderdak, hou ermee op de vluchtelingen op de eilanden vast te houden, bescherm vrouwen tegen geweld, zorg voor meer vrouwelijke medewerkers en tolken, geef de migranten toegang tot informatie en diensten, en creëer ruimte waartoe enkel vrouwen toegang hebben (toiletten, douches, ..).