In een debat dat vooral in het begin woelig en vinnig was, slaagde Donald Trump erin de aandacht weg te trekken van de controversiële video uit 2005 die vrijdag wereldkundig werd.
Voor het debat was er een moment dat commentatoren zich aan alles verwachtten. Zou het tijdens het tweede debat tot een handgemeen komen? Zou Donald J. Trump bekendmaken dat hij zijn campagne stopzet? Zou hij aankondigen dat hij de Republikeinse partij zou verlaten en als onafhankelijke campagne voeren?
Zo groot was de commotie nadat Donald Trump in de voorgaande 48 uren de bol gewassen werd door talloze Republikeinen, die de video met schuttingtaal en zijn uitspraken over ongewenste intimiteiten aangrepen om afstand van hun eigen kandidaat te nemen.
Niets van dat alles gebeurde. Maar Trump zette wel op een andere manier zijn tegenstander op het verkeerde been.
Minder dan anderhalf uur voor het begin van deze town hall (een debat met vragen van onbesliste kiezers) had hij samen met vier vrouwen een persontmoeting. Drie van de vier vrouwen hebben in het verleden seksueel wangedrag van Bill Clinton aangeklaagd. Een van die drie, Juanita Broaddrick, gaf dit weekend een interview over de dubbele verkrachting waarvan ze Bill Clinton beschuldigt. De vierde vrouw was het slachtoffer van verkrachting. Hillary Clinton werd als 27-jarige aangeduid om de verdachte te verdedigen.
Dat was meteen van aard om de aandacht te verleggen van Trumps video.
Juanita Broaddrick verklaarde tijdens de korte persontmoeting dat “Donald Trump misschien wel slechte woorden heeft uitgesproken, maar Bill Clinton heeft me verkracht en Hillary Clinton heeft me bedreigd”.
Trumps video uit 2005 werd het eerste thema van het debat, en Trump leek niet geneigd het heel serieus te nemen. Hij noemde zijn uitspraken enkele keren “kleedkamerpraat”. Ja, “ik ben er zeker niet trots op”. Hij duidde het ook aan als “gênant”, en zei dat hij zich verontschuldigd had “bij de Amerikanen en bij mijn familie”. Maar op een moment dat we IS bestrijden zijn er wel belangrijker kwesties, argumenteerde hij. Dat was ver van de oprechte en doorvoelde verontschuldiging die sommige van zijn medestanders hadden voorspeld.
Hij verwees ook naar de vier vrouwen, die in de zaal hadden plaatsgenomen, en kon zijn eigen taalgebruik vergelijken met de daden van Bill Clinton. “Er is nooit iemand in de geschiedenis van de politiek in dit land geweest die zo vrouwen misbruikt heeft”. “En Hillary Clinton viel de vrouwen gemeen aan”.
Trump ontkende dat hij ooit had gedaan wat hij in de video aangaf: vrouwen ongevraagd gezoend, of hen tussen de benen gegrepen. “Niemand heeft meer respect voor vrouwen dan ik”.
‘Dit is wie hij is – is het wie wij zijn?’
Hillary Clinton maakte het probleem breder. De uitspraken in de video “vertegenwoordigen precies wie hij is. We zien hem vrouwen quoteren op hun uiterlijk, Miss Universe kleineren… Dit is wie Donald Trump is. En het gaat niet alleen over vrouwen. Want hij heeft ook migranten aangepakt, zwarten, latino’s, gehandicapten… De vraag is: is het wie wij zijn?”
The 2nd US presidential #debate kicked off without a handshake between @HillaryClinton and @realDonaldTrump https://t.co/wmf2m3ONnK pic.twitter.com/Rhx9sFM035
— BBC News (World) (@BBCWorld) October 10, 2016
In het begin leek Trump weer heel erg van de hak op de tak te springen, zoals in het eerste debat. Maar hij koos dit keer resoluut voor de aanval en gaandeweg leek hij meer in zijn element. Hillary Clinton, die in het vorige debat de aanval speelde, kwam wat lusteloos over – ze is zelden op haar best als ze een voorsprong verdedigt. Ze had het ook lastig met zijn onfeitelijke uitspraken – “niets van dat alles is waar”, sputterde ze tegen. “Ik wist niet waar ik moest beginnen”, zei ze na afloop. Ze wist misschien ook niet hoe ze de aanval op het gedrag en het taalgebruik van Trump moest doseren, gelet op haar eigen echtgenoot.
Het was geen ingehouden Trump. Hij kondigde aan dat hij als president een speciale procureur zou aanstellen die zou onderzoeken of Clinton vervolgd kon worden in verband met haar verdwenen e-mails. Later zei hij (grappend?) dat Hillary onder zijn presidentschap in de gevangenis zou zitten.
Het was, in combinatie met zijn vaak bewonderende uitspraken over dictators (die inderdaad tegenstanders in de gevangenis gooien) een opmerkelijke tussenkomst. “Nixoniaans”, noemde iemand het naderhand. In de nasleep van het Watergate-schandaal probeerde president Richard Nixon zijn administratie te zuiveren van betrokkenheid bij het afluisteren van het democratische hoofdkwartier. Hij liet daartoe zijn procureur-generaal Elliot Richardsoneen onafhankelijk onderzoek in gang steken. Die stelde de speciale procureur Archibald Cox aan. Toen Cox de president wilde verplichten om zijn geluidsopnames uit het Witte Huis vrij te geven, beval Nixon aan Richardson hem te laten ontslaan. Richardson weigerde.Later werden zowel Richardson als Cox ontslaan door Nixon.
Time gebruikt het voorval om de ‘belofte’ van Trump historisch-juridisch te plaatsen. ‘President Trump’ zou kunnen zijn procureur-generaal kunnen vragen om een speciale procureur op het dossier-Clintoin te zetten. Maar het zou de eerste keer zijn, concludeert Time, dat een president een (in dit voorlopig nog hypothetische geval) voormalige politieke oponnent zo aanpakt.
Trump noemde Hillary “de duivel”, iemand “met haat in het hart, geloof me”.
Openingen
Trump liet af en toe openingen liggen, zoals toen bij een vraag de recente onthullingen van WikiLeaks over de betaalde toespraken van Hillary ter sprake kwamen. Clinton probeerde dat weg te moffelen door over de schuld van de Russen te praten, die de hackoperaties voeren. Trump begon in repliek over zijn nieuw hotel in Washington.
Trump verdedigde zijn rare nachtelijke tweets (‘ben ik trots op’), hij verdedigde zijn relatief positieve uitspraken over Vladimir Poetin en Bashar al-Assad (zij bestrijden ten minste IS), hij viel publiekelijk zijn kandidaat vicepresident Mike Pence af, die ervoor gepleit had terug te slaan als de Russen bondgenoten van de VS bombarderen. “Hij en ik hebben daarover niet gesproken en ik ben het niet met hem eens”.
Hij gaf toe dat hij een verlies van bijna een miljard dollar had gebruikt om lang geen federale belastingen te moeten betalen. “Natuurlijk heb ik dat gedaan”, aldus Trump, “zoals de geldschieters van Clinton dat doen”. Hij probeerde de schuld van die wet in haar schoenen te schuiven, wat ze ontkende.
Naast de kwestie
Je moest er nog altijd naar raden wat zijn programma precies inhield, bijvoorbeeld inzake ziekteverzekeringen. Hij herhaalde vaak de punten die hij tijdens toespraken maakt, en antwoordde vaak naast de vragen. Hoe zou hij mensen samenbrengen? vroeg een kiezer zich af. Hoe zou hij islamofobie tegengaan? wilde een ander weten. Ze kregen geen antwoord van Trump, toch niet op die vragen.
Hillary Clinton had wel een betere greep op programmapunten, maar ze stond op de rempedaal inzake buitenlandse voorstellen, misschien omdat ze president Barack Obama niet wilde afvallen. Ze leek zich in het algemeen in te houden, wat in zeker in vergelijking met de freewheelende Trump opviel.
Aan het einde werd de vraag gesteld of ze iets positiefs over mekaar konden vertellen. Hillary verwees naar de familie van Trump. Trump prees haar vasthoudendheid.
Het was, alweer, geen gestroomlijnd debat.
Trump, die vooraf ongeveer politiek begraven was, leek nog heel levend.
In de voorbije twee weken is hij achteruitgeboerd in de peilingen, zowel nationaal als in de staten die het felst betwist worden, maar hij heeft de strijd zeker nog niet opgegeven.
Amerikaanse presidentsverkiezingen 2016
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier