De verwachtingen waren hooggespannen, en werden niet ingelost. De kandidaten kwamen met weinig nieuws. Hillary Clinton deed voorstellen uit de doeken, Donald Trump vroeg zich af waarom zij ze niet eerder realiseerde.
Het werd geen scheldpartij zoals de Republikeinse debatten vaak waren. Het werd geen relatief diepgravende discussie over politiek, wat soms gebeurde tussen de Democratische presidentskandidaten Hillary Clinton en Bernie Sanders.
Er was onmiddellijk een bewust gekozen tegenstelling. Clinton sprak Trump aan als ‘Donald’. Trump had het over ‘minister Clinton’ – hij wilde heel respectvol zijn, zei hij bij het begin. Dat werd een uur aangehouden en daarna hadden ze het over hij/hem en zij/haar.
De eerste vraag sloeg op de economie. Hillary Clinton gaf een waslijst aan voorstellen, vooral sociale voorstellen, hij hamerde op vertrekkende banen en tegen recordtempo vertrekkende fabrieken, die hij in het land zou houden met een bestraffende invoerbelasting.
Zij prikkelde hem door te beweren dat hij zijn bedrijf gestart was met 14 miljoen die zijn vader hem geleend had.
“Een heel kleine lening”, mopperde Trump, die zich er gedurende anderhalf uur niet kon van weerhouden op plaagstoten te reageren.
Maar in het begin scoorde hij punten. Hij hekelde haar omdat ze “toen ik het begon te zeggen” haar standpunt had veranderd over vrijhandelsakkoorden. Ze noemde het eerder “de goudstandaard”, zei hij over het vrijhandelsakkoord voor de Zuidzee, TPP, maar nu is ze tegen. Ze probeerde te ontkennen.
Het was een van de thema’s die hij voortdurend herhaalde: “Ze doet dit al 30 jaar. Waarom heeft ze die akkoorden niet beter gemaakt?” En waarom is ze er nu ineens tegen?
“Het is van haar kant alleen maar gepraat, en geen actie”, zei hij.
Dat was ook zijn thema toen het over IS en terrorisme ging. Ze heeft als minister van Buitenlandse Zaken bijgedragen tot het machtsvacuüm waarin IS mogelijk werd, en nu legt ze een plan voor om IS te bestrijden.
“Je vertelt de vijand wat je wilt doen. Geen wonder dat je je hele leven IS aan het bekampen bent”.
Tot daar was het voordeel misschien bij Trump, die weliswaar te vinnig was, en te snel geprikkeld om traditioneel presidentieel te lijken, maar die er wel in slaagde, wat hij tijdens debatten nooit had moeten doen, twee minuten vol te praten.
Gaandeweg, voortdurend gekieteld door Clinton, had hij zwakkere, kwadere momenten. Hij kon niet geloofwaardig uitleggen waarom hij zijn belastinginformatie, als eerste presidentskandidaat sinds 1964, niet zou vrijgeven. Hillary gaf een opsomming van mogelijke redenen: dat hij niet zo rijk is als hij beweert, dat hij geen belastingen betaalt, dat hij 600 miljoen schuld heeft in het buitenland.
Trump zei dat hij zijn belastinginformatie zou vrijgeven als zij de 33.000 e-mails zou vrijgeven die ze had laten vernietigen.
‘Wet veranderen als ze je niet bevalt’
Hij kon niet uitleggen waarom hij zo hard had aangedrongen op het vrijgeven van het geboortecertificaat van Obama. Niemand tilde daar heel zwaar aan, zei hij – terwijl hij en medestanders er duidelijk jarenlang heel zwaar aan hadden getild. Hij kon niet uitleggen waarom hij zoveel onderaannemers niet had betaald (“duizenden”, zei Hillary), waaronder een architect die ze in de zaal had uitgenodigd. “Je moet de wet maar veranderen als ze je niet bevalt”, aldus Trump.
Clinton was evenwichtiger, ze liet zich niet op stang jagen, ze had in de split screens haar gelaatuitdrukking onder controle. Haar voorstellen hadden vaak een zweem van déjà vu, het was niet heel concreet. Trump liet open doelen liggen. Hij raakte de e-mails nauwelijks aan. De Clinton Foundation kwam helemaal niet ter sprake. HIj had het niet over haar uitspraak waarin ze de de helft van de Trumpaanhang in de “mand van betreurenswaardigen” plaatste, hij bracht de woorden “oneerlijk” en “onbetrouwbaar” nooit in de conversatie, terwijl uit onderzoek blijkt dat deze woorden bij uitstek met haar geassocieerd worden.
Trump raakt bij bepaalde antwoorden kant noch wal, of ging in details. Je moet al diep gespecialiseerd zijn in politiek om al zijn referenties te begrijpen, en dan nog slaan ze niet altijd ergens op. Hij beriep zich op een niet-geconfirmeerd getuigenis van Sean Hannity, een commentator bij Fox News, die hem met vuur ondersteunt, om aan te tonen dat hij al vroeg tegen de oorlog in Irak was.
Hillary Clinton gives a shoulder shimmy after Donald Trump questions her temperament https://t.co/k8tbXtAO7U #DebateNight pic.twitter.com/wBdnSraT2s
— CNN (@CNN) September 27, 2016
Clintons beste moment was wellicht de uitdrukking van ongeloof toen Trump zei dat hij het betere temperament had. “Een winnend temperament”, preciseerde hij. “Whoo!” luidde de repliek van Clinton.
Tussendoor gaf ze ook aan dat hij haar leek te verwijten dat ze zich op het debat had voorbereid. Dat had ze gedaan, zoals ze zich ook op het presidentschap voorbereidde.
‘Ze gaat stemmen’
Aan het einde stelde moderator Lester Holt een vraag naar Trumps commentaren dat Clinton er niet presidentieel uitziet. Het was bijna een open goal voor Clinton.
Trump herhaalde dat: “Ze heeft het uitzicht niet. Ze heeft het uithoudingsvermogen niet”.
CLIP: Donald Trump and Hillary Clinton #debate stamina. pic.twitter.com/CYY7n57qza
— CSPAN (@cspan) September 27, 2016
Hillary ging in de tegenaanval. “Hij gaat over van het uiterlijk van vrouwen naar uithoudingsvermogen”. Ze heeft in meer dan 100 landen gereisd, zei ze, en was 11 uur op de rooster gelegd in een parlementaire commissie rond haar e-mails.. “Hij kan met mij over uithoudingsvermogen praten”.
Trump: “Ze heeft ervaring, dat klopt, maar het is slechte ervaring”.
Clinton: “Hij organiseerde schoonheidswedstrijden. Hij noemde een van de kandidaten Miss Piggy, dan noemde hij haar Miss Poetsvrouw, omdat ze Latina was”.
“Ze is nu staatsburger en ze gaat stemmen”.
Former Miss Universe: #Trump called me ‘Miss Piggy’ #debate #debatenight??? https://t.co/d4HKPM4Wxj
— Freddy R ????? (@Kelownaguy95) September 27, 2016
Clinton bracht het perfect. Iemand suggereerde dat het ingeoefend was, maar dat deed er voor een keer niet toe.
Trump had niet echt een repliek. Hij klaagde over de vele negatieve advertenties die Clinton tegen hem had gelanceerd.
In het algemeen, bleek uit eerste reacties, bleven kijkers op hun honger die wat meer hadden willen vernemen over de programma’s.
Video: Bekijk hier de hoogtepunten uit het eerste debat:
Amerikaanse presidentsverkiezingen 2016
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier