Tijdens de campagne beloofde Donald Trump dat hij de verrassing als wapen wilde hanteren. Dat brengt hij tot dusver in de praktijk. Tot ergernis van sommige medestanders en tot hoop van tegenstanders.
Elke zaterdag brengt Rudi Rotthier, onze correspondent in Canada en de VS, u met een boeiend achtergrondverhaal een unieke inkijk in de stad of streek waar hij op dat moment resideert.
Dat hij graag speelt op verrassing, beweert Donald Trump al minstens sinds The Art of the Deal, het boek dat hij in de late jaren 80 publiceerde.
Maar eerder deze week deed hij toch wel heel verrassende uitspraken.
Eerst las hij tijdens een off the record-bijeenkomst met de top van de mediawereld journalisten en pers de levieten. De rechtse New York Post vatte de bijeenkomst samen als “een fucking vuurpeloton” voor de pers.
Zo zei hij, volgens bronnen van de Post, tegen CNN-baas Jef Zucker:”Ik haat je zender, iedereen bij CNN is een leugenaar en moet zich schamen”.
“Anchors went in there thinking they would be discussing the Trump admin., but they got a Trump-style dressing down” https://t.co/N8v5Uk45SA
— New York Post (@nypost) November 22, 2016
Trump hekelde een niet bij naam genoemde journaliste (maar duidelijk verwijzend naar Martha Raddatz van ABC News, schrijft de Post) die zou geweend hebben bij het verlies van Hillary Clinton. Of Raddatz weende, valt erg te betwijfelen, haar stem sloeg over toen ze in de verkiezingsnacht, na zeven uur uitzending, vertelde dat de Democratische kandidaat vicepresident Tim Kaine, wiens zoon in het leger is, verklaard had dat hij Trump niet zou vertrouwen met het leven van zijn zoon.
Tijdens een off the record-bijeenkomst met de top van de mediawereld las hij journalisten en pers de levieten. De rechtse New York Postvatte de bijeenkomst samen als “een fucking vuurpeloton”
Of de precieze bewoordingen van de Post kloppen, valt niet te bevestigen, gelet op het off the record-karakter van de bijeenkomst. Maar dat het om een bolwassing ging tegenover het kruim van de Amerikaanse journalistieke wereld heeft niemand ontkend. Bolwassing, vermengd met een fikse dosis leedvermaak over de foute voorspellingen van de uitslag, en de partijdigheid ten voordele van Clinton in de kwaliteitspers.
‘Een groot, groot Amerikaans juweel’
Een dag later sprak Trump met een van zijn meest geduchte tegenstanders: The New York Times.
Perhaps a new meeting will be set up with the @nytimes. In the meantime they continue to cover me inaccurately and with a nasty tone!
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) November 22, 2016
Tijdens de campagne en zelfs op de dag van de ontmoeting sprak en tweette de president-in-wording over de “falende” krant, een krant die hij eerder “helemaal oneerlijk” had genoemd, en die hij situeerde “op de rand van het faillissement”. Of hij probeerde de “vooringenomenheid” van de krant in verband migratie te verklaren: “Een heel rijke Mexicaan (miljardair Carlos Slim, nvdr) bezit een groot aandeel in de krant en heeft veel macht over de krant”.
Het zag er een tijdje naar uit dat de ontmoeting zou afgezegd worden omdat de Times eraan vasthield dat Trumps uitspraken, tenzij bij uitdrukkelijke uitzondering, on the record zouden gebeuren.
Uiteindelijk daagde Trump toch op en wat bleek? Hij was in een opperbeste stemming, en hij liep dit keer, enkele uren na een serie boze tweets over de Times, over van lof voor de krant. “De Times is een groot, groot Amerikaans juweel. Een wereldjuweel”, zei hij.
Was dit de Trump die al naargelang zijn gesprekspartners andere standpunten vertolkt, en die bij elk standpunt de mogelijkheid behoudt om het tegenovergestelde te beweren?
De omkeringen waren in ieder geval spectaculair. Noemde hij klimaatverandering tijdens de campagne “een verzinsel van China”, dan verklaarde hij zich nu tegenover Tom Friedman, columnist bij de Times, “open” inzake klimaat.
“Ik zal jullie dit zeggen: schone lucht is van vitaal belang. Schoon water, kristalhelder water is van vitaal belang. Veiligheid is van vitaal belang”.
Maar ziet hij een verband tussen menselijke activiteit en milieu?
Trump had dat verband eerder betwist.
“Wel, ik denk dat er een zekere koppeling is. Er is enig… Iets. Het hangt ervan af hoeveel. Het hangt er ook vanaf hoeveel het onze bedrijven zal kosten”.
Een definitieve ommezwaai was dit niet, en de redactie hoorde veel afgebroken zinnen, maar Trump bood wel een opening die tegenstanders deed twijfelen en die mijlenver stond van zijn eerdere stellingname.
Iets gelijkaardigs viel te noteren inzake marteling. Tijdens de campagne had Trump zich een voorstander getoond van “waterboarding en erger”. Nu was hij ook op dit punt “open”.
“Ik had een ontmoeting met generaal Mattis, die heel gerespecteerd is. Ik ontmoette een aantal generaals en zij vertellen me dat hij de beste is. Hij komt serieus in aanmerking voor de post van minister van Defensie – het is misschien tijd voor een generaal (op die ministerpost, red.). Ik zei hem: wat denk jij over waterboarding? Hij zei – en dat verraste me – ‘ik heb dat nooit nuttig gevonden’. Hij zei: ‘Ik heb altijd gedacht: geef me een pakje sigaretten en een paar biertjes en ik heb meer resultaat dan met martelen’. Ik was erg onder de indruk van dat antwoord. Ik was verrast omdat hij bekend staat als de taaiste. Ik zeg niet dat ik van mening veranderde. Kijk, we zijn geconfronteerd met lui die hoofden afhakken en mensen in stalen kooien verdrinken, en wij mogen niet waterboarden? Maar ik kan wel zeggen dat ik onder de indruk was van dat antwoord.”
Menigeen vroeg zich naderhand af hoe die biertjes werken tijdens ondervragingen van IS-leden.
‘Kijk, we zijn geconfronteerd met lui die hoofden afhakken en mensen in stalen kooien verdrinken, en wij mogen niet waterboarden?’
Overigens: de man die Trump heeft aangeduid als nieuwe baas van de CIA, Mike Pompeo, heeft zich tot voorstander van martelen verklaard.
‘Hillary heeft veel meegemaakt’
Op een derde punt liet Trump weinig twijfel dat zijn ommezwaai definitief zou zijn. Hij zal Hillary Clinton niet laten vervolgen, hoewel zijn aanhang maandenlang ‘lock her up’ heeft geroepen en hijzelf tijdens de debatten aankondigde dat er een speciale procureur zou komen om een diepgaand onderzoek te voeren naar Clintons mails en haar Foundation.
“Kijk”, aldus Trump bij de New York Times: “Ik wil naar de toekomst kijken. Ik wil niet terugblikken. En ik wil de Clintons niet kwetsen. Dat wil ik echt niet. Zij heeft veel meegemaakt. Ze heeft op veel verschillende wijzen veel afgezien”.
En het onderzoek naar de e-mails en de Foundation?
“Dat is niet iets wat voor mij een prioriteit is. Gezondheidszorg is voor mij een prioriteit. Ik wil migratiewetgeving waar zelfs mensen in deze kamer gelukkig over zijn”.
Zullen zijn aanhangers pikken dat hij Clinton ongemoeid laat?
“Ik denk niet dat zij ontgoocheld zullen zijn. Ik zal uitleggen dat we in vele opzichten ons land moeten redden”. Er zijn andere prioriteiten, herhaalde hij.
‘In de wet staat niets’
Op een veelbesproken punt gaf Trump echter geen halve centimeter toe: hij zag geen reden waarom Amerikanen zich zorgen zouden maken over belangenvermenging, zei hij. Hij zou wel maatregelen nemen (die hij weigerde te preciseren), maar hij zou daar soepel in zijn.
“Ik bedoel, als een partner uit India of uit Canada komt, waar we een prachtig groot gebouw hebben neergezet dat net geopend werd, en ze willen een foto en ze komen naar mijn kantoor, en mijn kinderen komen erbij: wat zal ik dan zeggen? Zal ik niet met praten, niet op de foto gaan? Als mens ga je op de foto. Maar. Mijn bedrijf kan me niet schelen. Het doet er niet toe. Mijn kinderen zullen er zich mee bezighouden. Ze zeggen me dat er een belangenconflict ontstaat omdat ik pas een hotel geopend heb op Pennsylvania Avenue (vlakbij het Witte Huis, nvdr), omdat als mensen in dat hotel verblijven omdat ik president ben, er een belangenconflict bestaat. Ik zal niets te maken hebben met dat hotel en het kan best dat de bezettingsgraad stijgt omdat, psychologisch gesproken, dat hotel wellicht meer waardevol wordt dan tevoren. Het merk is zeker sterker dan tevoren. Daar kan ik niets aan verhelpen en het kan me niet schelen. Het enige dat er voor mij toe doet is het land te besturen”.
In een aantal vroege telefoongesprekken en persoonlijke ontmoetingen van de nieuwverkozen president ging het volgens lekken wel degelijk over zakenbelangen. Zo kwam tijdens een gesprek met de Argentijnse president een project van Trump ter sprake dat wacht op goedkeuring. Zo werd tijdens een onderhoud met Nigel Farage gesproken over een windpark dat een golfterrein van Trump in Schotland zou hinderen.
The Washington Post ondervroeg een diplomaat die aangaf dat hij wel degelijk in Trumps hotel zou logeren: “Waarom zou ik er niet verblijven, op een paar blokken van het Witte Huis, zodat ik de nieuwe president kan vertellen: ‘Ik houd van je nieuwe hotel’? Is het niet onbeleefd om naar deze stad te komen en te zeggen: ‘Ik logeer bij je competitie’?”
Maar tijdens het gesprek met de Times wuifde de komende president dat allemaal als onbelangrijk weg.
“In de wet staat niets. Met andere woorden, ik kan president zijn en voor 100 procent mijn bedrijven leiden. Ik kan checks ondertekenen, wat ik nu snel afbouw… Er is nooit een geval geweest waar iemand dit soort welvaart had”.
Het gesprek met de Times, dat slechts geleidelijk via een transcriptie werd vrijgegeven, zorgde voor algemene verwarring, ontzetting, hoop en vrees.
Bij Clintonaanhangers was er enige hoop dat het allemaal kon meevallen, dat de ergste vrees rond Trump eventueel niet bewaarheid wordt. Fareed Zakaria, buitenlandcommentator bij de Washington Post en CNN, en een man die eerder een column schreef over “de ondraaglijke stank van Trumps bullshit“, stelde een lijst met onderwerpen voor waarover Trump ook nog snel van mening kon veranderen. Iran, bijvoorbeeld, waar Trump tot de vaststelling kan komen dat het nucleair verdrag misschien zo slecht niet is. Of IS, waar Trump zich misschien kan realiseren dat er al 16.000 luchtaanvallen geweest zijn, en dat de VS al “de shit uit IS gebombardeerd hebben”. Hij kan ook Obamacare verfijnen tot Trumpcare, en tot het inzicht komen dat land zich geen ruime belastingverminderingen kan veroorloven, aldus Zakaria.
Dat is de natte droom van Democraten: zoals Clinton de hoop werd voor Republikeinen die Trump niet zagen zitten, zo is Trump nu even de allicht ijdele hoop voor Democraten die dachten dat de grond onder hun voeten werd weggehaald. Dat was toch nog realistischer dan die andere hoop – dat hertellingen Hillary Clinton alsnog het presidentschap zouden bezorgen.
‘Eén meisje volstaat’
Bij aanhangers van Trump fluctueerde de reactie op de wisselende uitspraken van de verkozene tussen schouders ophalen en nauwelijks verholen woede. Het ergste punt was voor de harde kern de niet-vervolging van Hillary Clinton. De haat voor Hillary is een verenigend element bij de Republikeinen, en vooral bij de hardliners. Ann Coulter, wier boek Adios America vele van de anti-Mexicanenstandpunten bevat, die Trump overnam, liet in een aantal tweets weten dat het niet aan de president toekomt om te bepalen tegen wie het ministerie van Justitie of de FBI onderzoeken openen, en nog minder om die onderzoeken te beletten.
As happy as I am that our long national nightmare’s over, NO president shld be blocking investigators from doing their jobs. #EqualUnderLaw https://t.co/8JCQOO0dSF
— Ann Coulter (@AnnCoulter) November 22, 2016
De kritiek werd groter en algemener toen Trump ernstig in overweging leek te nemen om zijn uitgesproken tegenstander Mitt Romney aan te duiden als minister van Buitenlandse Zaken. Romney was tijdens de campagne een van de meest uitgesproken Republikeinse tegenstanders van Trump, en Trump had Romney ronduit proberen te vernederen. Hij zei toen dat Romney in 2012, toen hij Republikeins presidentskandidaat was, bereid was geweest om voor Trump op de knieën te gaan – om toch maar zijn steun te krijgen.
“Ik denk dat één meisje volstaat”, tweette de nooit subtiele Coulter, verwijzend naar de eerdere aanstelling van Trumpcriticus Nikki Haley als VS-ambassadeur bij de VN.
I think one girl is all you need, @realDonaldTrump. Drudge: Romney Leads Picks for Secretary of State… Nikki Haley for UN ambassador…
— Ann Coulter (@AnnCoulter) November 23, 2016
Als we de New York Times mogen geloven vond Trump het wel een idee om een tegenstander aan te duiden, een beetje naar analogie met Barack Obama, die van aartsrivaal Hillary Clinton zijn minister van Buitenlandse Zaken maakte. Trump heeft volgens de Times aan medewerkers gezegd dat Romney “er uitziet” als een minister van Buitenlandse Zaken.
Zijn stafchef, de gewezen partijvoorzitter Reince Priebus, was het voorstel genegen, maar intern kwam er tegenwind. En die tegenwind werd niet verborgen gehouden.
Het werd even een soap, waarbij zelfs Trumps campagnemanager Kellyanne Conway, die zoals hoofdstrateeg Steve Bannon niet moet weten van Romney, via Twitter haar bezwaren kenbaar maakte. “Ontvang stortvloed aan commentaren via sociale media en privé met betrekking tot Romney. Sommige Trump-getrouwen waarschuwen tegen Romney als minister van Buitenlandse Zaken”.
Receiving deluge of social media & private comms re: Romney Some Trump loyalists warn against Romney as sec of state https://t.co/HDtpjeJTc3
— Kellyanne Conway (@KellyannePolls) November 24, 2016
In een volgende tweet stelde ze dat “trouw” een belangrijke eigenschap was voor een minister van Buitenlandse Zaken.
Een andere medestander, Mike Huckabee, zelf gewezen presidentskandidaat, verklaarde aan Fox News dat de keuze voor Romney “een ware belediging” zou zijn voor Trumpaanhangers.
Ook bij Fox News zei een andere medestander, Newt Gingrich: “Ik kan wel 20 andere mensen opnoemen die beter geschikt zijn. Romney vertegenwoordigt een heel ander standpunt. Ik weet niet wiens minister van Buitenlandse Zaken hij zou zijn”.
Romney was tijdens de kiesstrijd in 2012 harder tegen Rusland en Vladimir Poetin dan Barack Obama, terwijl Donald Trump nu juist een betere verstandhouding met Poetin zoekt.
De vroege medestanders denken aan Rudy Giuliani als alternatief, maar de vroegere burgemeester van New York heeft zo openlijk naar de baan gehengeld dat het zelfs Trump op de zenuwen werkt, en hij komt met een boel bagage. De voorbije jaren werkte Giuliani als lobbyist voor landen en bedrijven die gemiddeld de geurtest niet passeerden. passeerde. Hij heeft alles gedaan wat de Trumpcampagne aan Hillary Clinton verweet (zwaarbetaalde toespraken) en erger.
Enkele Republikeinse senatoren hebben al aangekondigd dat ze zijn aanstelling willen tegenhouden.
Intussen doen er meer dan twee namen de ronde. Ook generaal John F. Kelly, de bekendere generaal David Petraeus en senator Bob Corker worden genoemd.
Begin volgende week zou Trump de knoop doorhakken.
Van ‘No drama Obama’ naar het konijn en de pijp
Na ‘No drama Obama’ (of ‘Cool Barry’) hebben de Amerikanen met Trump duidelijk een dramatisch presidentschap binnengehaald. Ongeveer elke dag zorgen Trump en de zijnen voor een verhaallijn. Vorig weekend maakte Trump via een tweet bezwaar tegen zijn behandeling in het satirisch tv-programma Saturday Night Live. Hij vroeg ook verontschuldigingen van de cast van de populaire Broadway-musical Hamilton, nadat vicepresident-in-wording Mike Pence in de theaterzaal eerst was uitgejouwd door een deel van het publiek en vervolgens door de cast op een boodschap was onthaald.
Maandag en dinsdag deed hij aan schaduwboksen met de pers, en in zijn verlengd weekend in zijn eigen club Mar-A-Lago tweette hij vanuit de luxe (algemeen lidmaatschap voor de club bedraagt 100.000 dollar waar een jaargeld van 14.000 dollar bijkomt) dat hij zich tijdens zijn vakantie over het lot van de 1.400 ontslagen werknemers van airco- en verwarmingselementenbedrijf Carrier ontfermde.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Steve Bannon, Trumps strateeg, zei in een recent interview dat de kortzichtigheid van de pers de campagne van Trump had vergemakkelijkt. De pers is zo overtuigd van het eigen gelijk en de eigen superioriteit, argumenteerde hij, dat ze bewijsmateriaal tegen de eigen stellingen niet waarneemt.
Maar ook de afleidbaarheid van de pers heeft Trump geholpen.
Sommigen suggereren al dat Trump weleens vier jaar kan volhouden wat hij ook tijdens de campagne vermocht: om de haverklap van onderwerp te veranderen.
Tijdens de campagne, en met name na het eerste presidentiële debat toen Trump in alle afleidingsmaneuvers van Clinton leek te trappen, werd gezegd dat Trump elk konijn dat hij tegenkomt achtervolgt tot in de pijp.
Tegenwoordig is het eerder de pers die elk konijn van Trump tot aan de pijp achtervolgt.
De regeringsleden zijn al ‘rijker dan 79 landen’
Wie even niet met de konijnen bezig is, kan vaststellen dat Trumps tot dusver aangestelde kandidaten voor zijn regeringsploeg, de waarschijnlijke kandidaten, en de adviseurs, samen een aardig fortuin vertegenwoordigen.
Trump zelf schatte zijn fortuin, wellicht optimistisch, op 10 miljard dollar. Zijn minister van Onderwijs Betsy DeVos is volgens website Politico samen met haar familie 5,1 miljard dollar ‘waard’. Trump wordt inzake vrijhandelsakkoorden en relaties met bijvoorbeeld China geadviseerd door Wilbur Ross (78), die volgens meerdere media koploper is voor de positie van minister van Handel en die de campagne van Trump hielp financieren. Zijn vermogen wordt geschat op 2,9 miljard dollar. Ross draagt met enige trots de bijnaam ‘koning van de faillissementen’. Hij maakte zijn fortuin door bedrijven in de staalindustrie en de textiel op te kopen, af te slanken, te herstructureren en vervolgens door te verkopen. Ross kwam begin 2006 in het nieuws nadat 12 mijnwerkers het leven lieten in een mijn in West Virginia,, die hij enkele maanden eerder had gekocht. Betrokkenen getuigden dat Ross geweigerd had de mijn te laten sluiten om herstellingswerken en veiligheidswerken uit te voeren. Hij ontkent dat.
Een andere rijke adviseur van Trump is Harold Hamm, een oliebaron met een fortuin dat rond 15 miljard dollar bedraagt. Zoals Ross staat hij sceptisch tegenover vrijhandelsakkoorden en tegenover China. Hij wordt getipt als minister van Energie.
Het fortuin van Mitt Romney werd in 2012 op 230 miljoen dollar geschat. Ook de andere kandidaat voor Buitenlandse Zaken, Rudy Giuliani, is intussen een forse multimiljonair.
En Steve Bannon, binnen de ploeg de vertegenwoordiger van de kleine man, maakte fortuin als bankier bij Goldman Sachs, en als eigenaar van een deel van de tv-serie Seinfeld. Zijn fortuin wordt in de tientallen miljoen geschat.
Politico omschreef Trumps ploeg als een ‘team van gazillionaires‘, van onmetelijk rijken, en in ieder geval de rijkste ploeg uit de geschiedenis van de VS. Dat wil niet zeggen dat vorige regeringen bevolkt waren met armelui. Obama’s minister van Handel, Penny Pritzker, is erfgenaam van het Hyatt-imperium. Haar vermogen wordt geschat op 2,4 miljard dollar. Zij is, in tegenstelling tot Trumps kandidaten voor de post, wel een pleitbezorger van vrijhandel.
Komen nog in aanmerking voor een post in de regering Trump: hersenchirurg Ben Carson, die eerder zei dat hij niet geïnteresseerd was maar die nu getipt wordt als minister van Huisvesting. Hij heeft een vermogen van 26 miljoen dollar. Todd Ricketts, eigenaar van honkbalploeg Chicago Cubs, zou weleens de vijfde miljardair in de regering kunnen worden. Hij is in de running voor de post van onderminister van Handel.
Ryan Lizza van de New Yorker verwees naar de ploeg die president Dwight Eisenhower in 1953 op de been bracht, en die omschreven werd als ‘9 miljonairs en een loodgieter’. Die loodgieter verwees naar de minister van Arbeid, een Democraat, die voordien de baas was van de loodgietersvakbond.
Zoals de New Yorker noteert: dat klinkt nu mak.
Worden het nu ‘5 miljardairs en een hersenchirurg’? vroeg Lizza zich af.
.
Zakensite Quartz berekende dat de ploeg van Trump, wellicht bestaande uit 22 mensen, rijker kan zijn dan 100 van ’s werelds landen.
Als we Trump en DeVos op hun woord geloven en hun vermogen op 15,1 miljard dollar afronden, zijn ze samen rijker dan 79 landen, aldus Quartz.
Als Wilbur Ross en Harold Hamm deel gaan uitmaken van de ploeg komt ze minstens uit op 35 miljard dollar, wat meer is dan Golfstaat Bahrein, dat een BNP heeft van 32,2 miljard dollar. Servië, met een BNP van 36,5 miljard, blijft in die optie nipt rijker dan regeringsleden van de VS.
Door Rudi Rotthier vanuit Sacramento, Californië, VS
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
