Breekt Donald Trump dan toch niet zo radicaal met het buitenlands beleid van Barack Obama als hij beloofd heeft? Het Witte Huis komt met verrassende verklaringen over Rusland en Israël. ‘Trump geeft aan dat betere banden met Moskou niet ten koste van alles gaan en dat is in ieder geval een bemoedigend signaal’, zegt defensiespecialist Sven Biscop.
Het kabinet van de Amerikaanse president Donald Trump deed donderdag enkele opvallende verklaringen. Zo riep het Witte Huis de Israëlische regering in een persbericht op om geen nieuwe nederzettingen te bouwen ‘buiten de huidige grenzen’ in Oost-Jeruzalem en de Westelijke Jordaanoever. ‘Dat is mogelijk niet bevorderlijk voor het bereiken van het doel van vrede’, luidt de uitleg.
Volgens The New York Times kiest Trump daarmee voor het beleid onder voormalig president George W. Bush, die erkende dat het onrealistisch is om van Israël te vragen reeds gebouwde nederzettingen op te geven.
Een groot deel van de internationale gemeenschap beschouwt de nederzettingen die Israël bouwt op Palestijns grondgebied als onwettig en een obstakel voor een mogelijk vredesakkoord en de oprichting van een onafhankelijke Palestijnse staat. Momenteel leven er ongeveer 400.000 Israëlische kolonisten.
Draai
Hoe dan ook een markante draai van president Trump. Sinds zijn eedaflegging op 20 januari heeft Israël de bouw van meer dan 6.000 woningen op de Westelijke Jordaanover en Oost-Jeruzalem aangekondigd, beide door Israël bezet. Terwijl de Obama-administratie dergelijke aankondigingen altijd fel bekritiseerde, hulde Trump zich tot nu toe in stilzwijgen over Israëls kolonisatiepolitiek.
Trump heeft ook beloofd om de Amerikaanse ambassade in Israël te verhuizen van Tel Aviv naar Jeruzalem, maar die maatregel lijkt in de koelkast geplaatst omwille van de vrees voor gewelddadige reacties, aldus de NYT.
De tekst benadrukt dat de besprekingen verdergezet zullen worden bij het bezoek van de Israëlische premier Benjamin Netanyahu aan het Witte Huis op 15 februari.
Eerste reactie terughoudend
Danny Danon, de Israëlische ambassadeur bij de Verenigde Naties, reageert met terughoudendheid op de voorzichtige kritiek van Washington. ‘We zullen het niet altijd over alles eens zijn. Ik zou dit niet als een ommekeer in het beleid van de Amerikaanse regering kwalificeren, maar het onderwerp staat zeker op de agenda’, zo verklaarde hij op de Israëlische radio. Het kabinet van premier Benjamin Netanyahu wil voorlopig niet reageren.
Rusland
Eveneens donderdag verklaarde de nieuwe Amerikaanse ambassadeur bij de Verenigde Naties, oud-gouverneur Nikki Haley, voor de VN-Veiligheidsraad dat Washington de sancties tegen Rusland niet zal opheffen tot Rusland de controle over het Krim-schiereiland teruggeeft aan Oekraïne.
‘We willen betere relaties met Rusland. De kritieke situatie in het oosten van Oekraïne vraagt echter een sterke en duidelijke veroordeling van de Russische bedreigingen’, aldus Haley in haar eerste toespraak als VS-ambassadeur. ‘Zolang Rusland en de separatisten die het ondersteunt de soevereiniteit van het Oekraïense territorium niet respecteren, zal deze crisis zich voortzetten.’
Ook dat standpunt is opmerkelijk, aangezien Trump zich tijdens zijn campagne en in zijn eerste dagen als president zeer verzoeningsgezind heeft opgesteld tegenover Moskou en president Vladimir Poetin. De betrekkingen tussen de Amerikanen en de Russen waren onder ex-president Barack Obama erg verslechterd.
Trump en Poetin hebben zaterdag tijdens een telefoongesprek afgesproken om de relaties opnieuw te verbeteren, al werd tijdens het gesprek met geen woord gerept over de economische sancties tegen Moskou.
Voor een echte dialoog moet ook Rusland over de brug komen
Sven Biscop, defensiespecialist aan het Egmont-instituut voor internationale betrekkingen en professor aan de UGent, ziet in de verklaringen van Haley in ieder geval een positief signaal voor Europa.
‘Al lijkt het ondenkbaar dat Rusland de Krim terug zal afstaan, met dit standpunt laat Trump uitschijnen dat betere relaties met Rusland niet ten koste van alles zullen gaan. Hij wil niet rap-rap akkoorden met Poetin sluiten. Voor een echte dialoog moet ook Rusland over de brug komen.’
(Nog) geen breuk
Wat Iran betreft, plant de regering-Trump volgens verschillende bronnen extra gerichte sancties tegen Iran. Woensdag gaf het Witte Huis Teheran officieel een waarschuwing na een rakettest door Iran op zondag.
Volgens The New York Times en CNN zijn de sancties gelijkaardig aan de stappen die Trumps voorganger Obama zette na eerdere rakettests van de Iraanse regering.
Over het opblazen van het nucleair akkoord met Teheran, waarop Trump altijd forse kritiek heeft geuit, werd dan weer met geen woord gerept. ‘Ook dat is positief voor Europa,’ zegt Biscop, ‘want het zou een onmiddellijke breuk betekenen’.
Onvoorspelbaar
The New York Times merkt op dat nieuwe regeringen er vaak niet in slagen om het buitenlands beleid van hun voorgangers zo drastisch van koers te doen veranderen als ze beloven, omdat staatsmanschap nu eenmaal grondig verschilt van campagne voeren. Volgens Biscop is het nog te vroeg om te concluderen dat Trump op geopolitiek vlak zal inbinden. ‘We moeten bijvoorbeeld nog zien welke richting het met China uitgaat en welke initiatieven hij nog gaat nemen’.
Wat zegt het over de kwaliteit van de politieke besluitvorming als je zo snel van wit naar zwart en terug naar wit verandert
Hij wijst daarbij ook op de onvoorspelbaarheid die momenteel blijkt uit het beleid van Trump. ‘Dat is toch verontrustend. Wat zegt het over de kwaliteit van de politieke besluitvorming als je zo snel van wit naar zwart en terug naar wit verandert?’
Een en ander is voor Biscop een bewijs dat Europa te veel afhankelijk is van de Verenigde Staten. ‘Het heeft een eigen visie nodig, nu handelt het nog te veel reactief in plaats van proactief’.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
