Ted Cruz zegt het zelf: als je iemand zoekt om een gezellige avond mee door te brengen, is hij niet je man. Nadat hij langdurig een doorn in het oog van de partij was, is hij nu de laatste kans om Donald Trump te stoppen. Niet omdat hij meer stemmen haalt, maar omdat hij gewiekster is.
Elke zaterdag brengt Rudi Rotthier, onze correspondent in Canada en de VS, u met een boeiend achtergrondverhaal een unieke inkijk in de stad of streek waar hij op dat moment resideert.
Dit portret van Ter Cruz werd midden april gepubliceerd. We halen het van onder het stof naar aanleiding van het nieuws dat Ted Cruz zijn campagne beëindigt.
De presidentskandidaat praat, schreef Time, als iemand die na elke zin applaus verwacht. Dat is ook ingecalculeerd. Na elke zin pauzeert hij, doet hij, in de woorden van het weekblad, “alsof hij zelf ineens onder de indruk is”, en laat hij zich de adoratie van het publiek welgevallen. Ted Cruz vindt een combinatie tussen gewichtigheid en suspense. Hij is geneigd tot simplificatie en uitroepingstekens. Hij wil niet gewoon Obamacare wegwerken, hij zal op zijn “eerste dag als president elk woord herroepen” van dat ziekteverzekeringssysteem. Hij wil IS niet zomaar vernietigen. Hij zal de organisatie platbombarderen “tot we zien of zand gloeit in het donker”.
Het is een manier van praten die effect sorteert vanop Amerikaanse preekstoelen. De “pauzes van 5 seconden” tussen zinnen ergeren zijn rivaal Donald Trump. De geoefende, trefzekere praatstijl van Cruz contrasteert met de improvisatie van Trump, de gladheid van Cruz staat haaks op de hak-op-de-tak monoloog van de zakenman.
Het leven van Ted Cruz verliep in weinig als dat van Trump – behalve dat ze allebei zwaar beïnvloed werden door een dominante vader. Trump wilde in dezelfde vastgoedsector anders en beter doen dan zijn nochtans succesrijke vader. Cruz kreeg elke dag, soms meerdere keren per dag van zijn vader ingeprent hoe uitzonderlijk hij wel was. Vanaf zijn vierde herhaalde zijn vader dit zinnetje: “Je bent meer getalenteerd dan welke mens ook die ik ken, God heeft je voorbestemd voor grote dingen”.
Volgens een medewerker van Cruz, die aan het woord komt in The Wilderness van McKay Coppins, een boek over de Republikeinse partij op weg naar deze presidentsverkiezingen, is “alles in het leven van Ted uit te leggen door dat zinnetje van zijn vader”.
Presidential Candidate Sen. @tedcruz gets a call from Donald Trump before his interview on The Tonight Show: https://t.co/j3M4q21wvf
— Fallon Tonight (@FallonTonight) April 15, 2016
Dat hij zo uitzonderlijk is, verklaart volgens hem waarom niemand hem graag heeft: anderen zijn jaloers. In die zin begrijpt hij ook dat hij alom afwijzing vindt: de anderen hebben reden om jaloers te zijn. Van kindsbeen af was hij de beste.
Ook buiten die steeds herhaalde geloofsverklaring in zijn zoon had vader Rafael Cruz grote invloed.
Rafael is in Cuba geboren, hij werd een revolutionair met Fidel Castro, werd drie dagen lang gemarteld in gevangenissen van dictator Batista, en werd daarna zodanig strikt geschaduwd door het regime dat hij geen contact meer kon hebben met medestanders.
Hij kon met een studentenvisum naar de VS vertrekken – honderd dollar in een zak genaaid. Hij overleefde door de vaat te doen in restaurants, hij leerde Engels door zich in te schrijven voor een cursus Spaans en omgekeerd te leren, hij voerde in de mate dat hij kon propaganda tegen Batista en voor de revolutionairen. “Dank de goede God”, zei zoon Cruz hierover, “dat toen mijn vader als tiener naar Texas migreerde, er geen goedbedoelende progressief was die een arm om hem heen legde, en zei: laat me voor u zorgen, sta me toe u een uitkering te geven. Laat me u afhankelijk van de overheid maken. Houd op met schotels wassen. Doe geen moeite om te werken”.
Excuseer voor Fidel
Toen Rafael kort na de regimewissel Cuba opnieuw bezocht, realiseerde hij zich naar eigen zeggen dat Fidel erger was dan Batista, qua verdwijningen, martelingen, verdrukking. Hij keerde zo snel hij kon terug naar de VS en ging zich, volgens zoon Ted in diens memoires, A Time for Truth, persoonlijk verontschuldigen bij iedereen die hij in de VS voor de Cubaanse revolutie had proberen te winnen.
Dat waren het soort verhalen dat Rafael aan de heel jonge Ted vertelde, hoe zijn tanden uit zijn mond geslagen werden tijdens de martelingen onder Batista. Hoe hij naar de VS was kunnen vluchten, maar dat de Democraten, als ze de kans zouden krijgen, net zo weinig zouden overlaten van vrijheid als Castro dat had gedaan. “Ik kon uit Cuba naar de VS vluchten”, zou pa Cruz geregeld gezegd hebben. “Maar waar kunnen we heen als de VS de vrijheden niet langer respecteert?”
Op zijn dertiende volgde Ted een cursus over de grondwet, en over rechtse denkers als Hayek, en hij was voorgoed overtuigd. Soms vraagt men me, schrijft hij in zijn memoires, wanneer ik door politiek gegrepen werd? Het antwoord was dat hij als vierjarige, die naar de martelverhalen van zijn vader luisterde, al in politiek geïnteresseerd was. Op zijn veertiende gaf hij volgens klasgenoten redevoeringen die monden deden openvallen.
Zijn vader, die samen met de moeder van Ted een vrij succesrijk bedrijf in de olie-industrie opzette, was, zoals zijn moeder, aan de drank. De twee scheidden, tot ze elk afzonderlijk een soort Paulusbekering ondergingen en zich als herboren christenen nog enige tijd verzoenden. Ze reisden tussen Texas en Alberta, Canada. Ted werd in de Canadese stad Calgary geboren, eind 1970.
In de tijd van Reagan ging het familiebedrijf failliet – omdat de olieprijs instuikte – en sindsdien werkt pa Cru als een niet zo subtiel predikant, met veel doem en glorie. Hij verwijt president Obama dat hij een socialist of een marxist/communist is, die op weg is om de vrijheden in het land te slopen. “Socialisme vereist dat de regering god wordt. Daarom moet het begrip god vernietigd worden. Ze willen alle loyauteit vernietigen behalve die aan de regering. Dat is de onderliggende reden voor het homohuwelijk. Dat is meer gericht op de vernietiging van de traditionele familie dan op de ophemeling van homofilie”. Het is een typisch citaat van vader Cruz. Evolutie is een uitvindsel om de staat aan te sterken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Terwijl zijn vader doem en glorie preekte, had de zoon, zoals verwacht, een briljante academische carrière, waarbij hij een plan volgde dat hem zo snel mogelijk naar het hooggerechtshof moest brengen. Hij maakte deel uit van een debatclub, werd uitgeroepen tot beste debater in het land, hij doorliep de prestigieuze universiteiten van Princeton en Harvard. Een van zijn proffen in Harvard, Alan Dershowitz, ideologisch het tegenbeeld van Cruz, zei in The New Yorker dat Ted met opgeheven rechterhand in zijn klas was gekomen en dat die hand tijdens het hele semester nooit naar beneden was gegaan. Cruz vocht aan, maar wist dat te doen op een manier die ertoe leidde dat niet alleen conservatieve proffen maar ook Dershowitz hem aanbevelingen meegaven. Hij was een duidelijke rechtse jurist, een grote bewonderaar van de onlangs gestorven Antonin Scalia, maar tegelijk kon hij los van die ideologie zijn zaken argumenteren.
Met aanbevelingen van linkse en rechtse professoren werd hij uiteindelijk, zoals uitgekiend, klerk bij het hooggerechtshof, de ideale springplank voor zijn verdere carrière in justitie en politiek.
Ook als klerk toonde hij zijn ambitie. Hij diende bij chief justice William Rehnquist. Cruz was nooit sportief geweest, maar toen bleek dat de rechter tenniste, werkte hij zich in een mum van tijd op tot een passabele tennispartner.
Na zijn periode bij het hooggerechtshof werd Cruz heel actief in de Republikeinse partij. Hij maakte eind 2000 deel uit van het juridisch team dat ervoor zorgde dat George W. Bush, via de rechtbank, president werd in zijn tweestrijd met Al Gore. Hij leerde en passant Heidi kennen, zijn latere echtgenote, dochter van missionarissen, maar ook een vrouw die het snel zou schoppen tot vicedirecteur van de bank Goldman Sachs.
Anti-dildo’s
Na de verkiezing van Bush werd Cruz opperadvocaat in de staat Texas, waarbij hij voor het hooggerechtshof moest pleiten en onder meer het recht verdedigde om een monument met de tien geboden op overheidsland te laten staan (hij won, onder meer omdat het monument niet was opgericht door een religieuze groep), hij pleitte tegen beperkingen voor wapendracht, tegen inmenging van de federale overheid in staatsrechten, tegen strafvermindering voor iemand die door een fout van de rechtbank een veel te hoge straf was opgelegd (de man had al 6 jaar uitgezeten voor diefstal van een rekenmachien, die hem wettelijke gesproken maximaal 2 jaar cel had mogen opleveren).
Sen. Ted Cruz is embracing his tattooed alter ego, created by right wing street artist Sabo. https://t.co/fn7f16GC1T pic.twitter.com/nJwM6AvgS7
— Inkedmag (@Inkedmag) February 2, 2016
Een van de meer bizarre zaken die de diensten van Cruz pleitten (niet voor het hooggerechtshof maar in hoger beroep) was een verbod op de verkoop en verspreiding van dildo’s.
Texas had de verkoop van “obscene voorwerpen” illegaal gemaakt. Een moeder die tijdens een soort Tupperwarebijeenkomst seksspeeltjes verkocht, werd door twee undercoveragenten betrapt en gearresteerd.
De sekshoreca uit Austin, Texas, had die arrestatie en de wet aangevochten, op grond dat ze individuele rechten aantastte, en zou in beroep gelijk krijgen. Maar niet vooraleer Ted Cruz en zijn medewerkers over 76 pagina’s argumenten hadden verzameld om de verkoop van dildo’s toch blijvend te verbieden. Magazine Mother Jones somde deze week de argumenten opdie Cruz of zijn medewerkers verzamelden.
Texanen konden de ‘obscene voorwerpen’ gebruiken, maar niet kopen, zo argumenteerden de diensten van de opperadvocaat, want Texas had, om de openbare zeden te beschermen, het recht “scabreuze belangen in seksuele genoegdoening te ontmoedigen, de commerciële verkoop van seks te bestrijden en minderjarigen te beschermen”. De overheid, aldus de tekst, heeft er belang bij “autonome seks te ontmoedigen”. Het gebruik van seksspeeltjes werd vergeleken met prostitutie of bigamie. “Er is geen substantieel recht om de eigen genitaliën te prikkelen om niet-medische redenen die geen verband houden met voortplanting of die buiten een interpersoonlijke relatie om plaatsvinden.”
Ted Cruz thinks people don’t have a right to “stimulate their genitals.” I was his college roommate. This would be a new belief of his.
— Craig Mazin (@clmazin) April 13, 2016
De rechtbank gaf met twee stemmen tegen één de verkopers gelijk en Cruz ongelijk.
Het bericht in Mother Jones lokte reactie uit bij Cruz’ kamergenoot aan de universiteit van Princeton, Craig Mazin, een uitgesproken tegenstander van de presidentskandidaat, die in reactie tweette: ‘Ted Cruz denkt dat mensen het recht niet hebben ‘om hun genitaliën te prikkelen’. Ik was zijn kamergenoot. Dit moet een nieuw standpunt voor hem zijn”.
In Princeton, getuigden enkele studiegenoten in de Amerikaanse pers, was Cruz wel vaker gehaat of gehekeld. Mazin vertelde aan The Daily Beast dat Cruz soms in badjas afdwaalde naar de vrouwenafdeling van het studentenverblijf. Er kwamen klachten van meisjes, aldus Mazin, die hem een griezel vonden (een briljante griezel, weliswaar). Minder kritische stemmen zeggen dat Cruz met zichzelf worstelde, als eeuwige buitenstaander, niet geschikt voor het sociale leven met gewone studenten. Hij kwam over als hautain, slaagde er niet in te keuvelen over trivialiteiten, hij was sociaal onhandig. Vele studenten knapten ook af op zijn politieke standpunten. Een van de studenten, Mikaela Beardsley, die nu tv-producer is, zei dat ze soms in politieke discussies met hem verzeilde, waarbij zij zijn tegenpool was. Tijdens een discussie over abortus vermeldde ze dat haar moeder een zwangerschap had afgebroken en dat het een moeilijke zaak voor haar geweest was. “Hij werd gemeen en vertelde me uiteindelijk, op zijn liefhebbende wijze, dat mijn moeder naar de hel ging en een hoer was”.
Pokeren
Hij pokerde aan de universiteit – en liep schulden op, maar ook op dat vlak leerde hij en werd hij beter. Hij legde tijdens pokernachten vaak al zijn chips op tafel, schrijft McKay Coppins, journalist bij Buzzfeed, in zijn boek The Wilderness. Dat doe je in twee scenario’s: als je heel goede kaarten hebt, of als je slechte kaarten hebt, maar de anderen wilt overbluffen. Cruz deed het in beide gevallen, en zijn pokergenoten konden nooit uitmaken wanneer hij blufte.
Na zijn carrière als opperadvocaat deed Cruz, als chouchou van de Tea Party, een gooi naar een senaatszetel. Hij won, tegen de verwachting in, geholpen door een goedkope lening van Goldman Sachs (hijzelf had gezegd dat hij zijn inboedel had verpand), en werd volgens allerlei criteria de meest conservatieve senator in het land.
Zijn moment de gloire, zijn politiek pokermoment, kwam er in 2013 toen hij gedurende 21 uur de Senaat toespraak, in aanloop naar een poging om Obamacare op droog zaad te zetten. Cruz wilde alle federale financiering stoppen zolang Obamacare geld zou krijgen. Naarmate de deadline voor de financieringswet dichterbij kwam, bleef hij maar praten. Hij las tijdens zijn toespraak een bedverhaaltje voor aan zijn kinderen, dat ze via de tv-uitzending van het debat konden volgen.
De marathontoespraak maakte hem tot een held van de rechterzijde, maar de episode, en het lamleggen van de overheid voor politieke doeleinden, deed de partij geen goed. Ze zakte weg in de peilingen, en zijn collega’s namen Cruz kwalijk dat hij zijn eigen publiciteit en ambitie boven het goed van de partij had gesteld. Veteraan-senator John McCain noemde hem een zotsvogel (wacko bird). John Boehner, de toenmalige speaker in het Huis van Afgevaardigden, had het over een steenezel. Hij was, schreven kranten, de meest gehate man in de partij.
Niemand twijfelde er toen aan dat Cruz zo snel hij kon presidentskandidaat zou worden. Dat was het traject dat hij voor zichzelf had uitgetekend. Hij straalde zuiverheid uit. Hij was de anti-Washington-man in Washington. Daar koketteerde hij mee, hij noemde zijn leider in de Senaat, Mitch McConnell, een leugenaar, hij grapte dat hij een voorproever nodig had, want dat vergiftiging dreigde in het Senaatsrestaurant. Zelfs voorstellen van zijn weinige vrienden in de Senaat torpedeerde hij. Hij was zuiver omdat hij op alles neen zei.
David Brooks, een rechts commentator, beschreef hem in The New York Times als volgt: “Er is geen vermoeden van medeleven, liefde en genade. Integendeel, zijn toespraken zijn gevuld met een lange lijst van vijanden die hij wil verpletteren, verscheuren, vernietigen, platbombarderen”.
Cruz schuwde, naast de grote woorden, ook de grote gebaren niet, zoals in het filmpje waarin hij met zijn geweer ontbijtbacon bereidt. Hij leek, zeker in het begin van de presidentscampagne, toen Iowa moest stemmen, af en toe meer op een predikant dan op een politicus. “Een president die niet elke dag op zijn knieën aanvangt, is niet geschikt om opperbevelhebber van dit land te zijn”, zei hij tegenover een christelijke groepering.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Hij tegen was tegen het holebihuwelijk, tegen illegale migratie, tegen opname van vluchtelingen uit het Midden-Oosten, tegen Obamacare, tegen overheidstussenkomst, tegen abortus en subsidies voor planned parenthood, tegen milieumaatregelen om de opwarming van de planeet tegen te gaan, tegen de belastingsdienst. Waar hij voor was, werd veel minder duidelijk – ondanks de vele debatten. Hij laat zijn vader optreden in zijn campagne en distantieert zich nooit van wat hij zegt (zie hoger).
Hij gelooft, vertelde hij herhaaldelijk, dat Republikeinen winnen als ze zich als conservatief manifesteren. Zij die vanuit het centrum hadden gekandideerd, verloren tegen de Democraten. (hij vergeet in zijn opsomming steevast Barry Goldwater, de ultraconservatief die in 1964 van de kaart werd geveegd door de Democraat Lyndon B. Johnson). En dus voerde hij campagne op conservatieve zuiverheid.
Tijdens de campagne bleek ook dat hij niet veel scrupules had. Hij voerde de meest efficiënte maar ook de vuilste campagne van alle Republikeinse kandidaten. In Iowa stuurde hij officieel lijkende papieren uit met de aanmaning om te gaan stemmen, en om voor Cruz te kiezen. Zijn campagne liet tijdens de caucus nog aan kiezers weten dat Ben Carson wellicht niet langer kandidaat zou zijn (een fout bericht, bleek later), en dat men beter voor Cruz kon kiezen. Cruz won de allereerse voorverkiezing in Iowa, maar er hing door de Carsonaffaire een geurtje aan de zege. Trump spreekt al enige tijd van ‘Lyin’ Ted’ en dat is niet helemaal uit de lucht gegrepen. Cruz verdraait in toespraken de feiten.
Onsympathiek en radicaal-rechts
Er zijn al wel presidenten verkozen die niet meteen sympathiek waren – denk aan Richard Nixon. Maar de combinatie van onsympathiek met radicaal-rechts is niet meteen een korte weg naar een meerderheid – hij is zo rechts en evangelisch dat vele Republikeinen erop afknappen.
En toch hield Cruz zich staande. Hij verloor in staten als South Carolina en Alabama in zijn doelgroep, de evangelische christenen, van Trump.
Maar hij beperkte de schade, en naarmate Trump, die veel meer in de schijnwerper stond, meer averij opliep, dikwijls averij die The Donald zelf veroorzaakte, kon Cruz stemmen winnen. In Wisconsin, geen staat die hem per se goed ligt, won hij bijna de helft van de Republikeinse stemmen. In Wisconsin kreeg Cruz het partijapparaat achter zich.
De partij moest kiezen tussen, zoals senator Lindsey Graham het stelde, dood door de kogel of dood door gif. En het werd Cruz die men koos.
Hij werd schijnbaar zonder gêne omarmd door velen die hem tot dusver als een gehate collega, een ondergraver hadden beschouwd, hij werd omarmd door de wanhopige partijtop die in hem een ultiem middel zagen om Trump van zijn nominatie weg te houden, de enige die nog kans maakt nu speaker Paul Ryan duidelijk heeft gemaakt dat hij niet via een omweg president wil worden. Cruz was dan wel gehaat door het establishment, hij was betrouwbaar en voorspelbaar, dacht men. Trump was gehaat en labiel – hij zal, denkt men, de partij naar de afgrond voeren.
Velen vragen zich af of de partij de juiste keuze maakt, of Cruz niet veel gevaarlijker en afstotelijker is dan Trump. De omhelzing door de partij is overigens een gemengde zegen voor Cruz, die altijd als buitenstaander campagne heeft gevoerd. Nu ziet het ernaar uit dat Trump de grotere buitenstaander is. Cruz begint nu tijdens toespraken zowel tegen Washington te keer te gaan als zichzelf op te werpen als iemand die kan verenigen…
In een interview uit 2014 met The New Yorker verwijst Cruz naar de Chinese filosoof Sun Tzu, bekend van zijn vertoog over de Kunst van Oorlog. “Zowel in recht als in politiek gaat het er in essentie om hoe het verhaal verteld wordt”, zei Cruz in het interview. “Zoals Sun Tzu zei: elke slag is gewonnen voor hij gevochten wordt. De slag wordt gewonnen door het terrein te kiezen waarop hij uitgevochten wordt”.
@PattyFrye12 @DebAlwaystrump Have you seen this video? https://t.co/ZCE7kuYiTT
— Carolyn Parker (@Skonialo) April 8, 2016
Delegates stelen
Cruz heeft, vroeger dan wie ook, beseft dat de strijd bij de Republikeinen dit jaar niet draait om ideologie, of om sympathie, maar om delegates.
En daarop heeft hij zijn campagne geconcentreerd. In Iowa kreeg hij meer van zijn kiezers naar de caucus dan Trump. En waar Trump won, begon het team van Cruz de poten onder Trumps overwinning weg te zagen. In Louisiana, waar Trump met 4 procent voorsprong won, heeft Cruz misschien 10 delegates meer binnengehaald – wat mogelijk was volgens lokale regels. In Colorado, waar men in augustus had beslist geen voorverkiezing te houden, ging Cruz vorig weekend met alle delegates aan de haal in wat CNN omschreef als “politieke speeddating”. Republikeinen kiezen er delegates, en die delegates mogen voor de ene of de andere kandidaat opteren. Ze opteerden alle voor Cruz. In staten waar delegates verplicht worden Trump ten minste gedurende één ronde van de partijconventie te ondersteunen, probeert team Cruz zich ervan te verzekeren dat ze in de twee ronde Cruz verkiezen. Volgens Time heeft Cruz al 200 van Trumps 755 delegates overtuigd om in de tweede ronde te switchen. (Cruz heeft momenteel 545 delegates achter zijn naam, Kasich 144) Onder meer in Arizona, waar Trump na een forse overwinning alle delegates won, zou Cruz diens delegates opvrijen en 50 tot 90 procent van die delegates tot een switch hebben overhaald.
Zelfs in New York, waar dinsdag gekozen wordt, en waar Cruz na zijn tirade tijdens een debat tegen de waarden van New York, weinig kans maakt (hij staat op 17 procent in de peilingen, tegen 53 procent voor Trump en 22 procent voor John Kasich), heeft de kandidaat uit Texas volgens een verslag in The Wall Street Journal een plan. Wie 50 procent in een district haalt, krijgt er de drie delegates, maar als de eerste minder dan 50 procent haalt, wint de tweede automatisch één delegate. En dus toert Cruz door districten met heel weinig Republikeinse kiezers, waar hij probeert de tweede plaats te bemachtigen, en Trump van een districtsmeerderheid weg te houden. Elke delegate telt, op weg naar een meerderheid van 1.237.
De ideale gang naar de nominatie bestaat er voor Cruz in om Trump te beletten die 1.237 te bereiken, en zelf zo dicht mogelijk te naderen. Trump zal de komende weken zijn voorsprong vergroten, maar als hij niet aan een simpele meerderheid komt tegen de tijd dat op 18 juli de partijconventie begint, kan hij het vergeten. Cruz eet zijn aanhang weg.
Vraag is of op dat moment de partijleiding, die de regels voor de conventie nog moet bepalen, de rode loper zal uitrollen voor Cruz.
Cruz met zijn apocalyptische toespraken, met zijn harde standpunten rond geboortebeperking en abortus, is niet meteen een zegezekere optie voor presidentsverkiezingen. Cruz is niet echt al breed doorgebroken. Deze week kreeg hij voor zijn optreden in de Tonight Show met Jimmy Fallon niet eens de hoofdplaats, die Trump of Clinton wel krijgen. Hij was de tweede geïnterviewde, na hoofdgast Hugh Laurie (House).
Talkradioster Rush Limbaugh, die zich met zijn miljoenenpubliek soms gedraagt als de peetvader van de rechterzijde, heeft al gezegd dat Cruz tijdens de tweede ronde zal ervaren wat Trump nu ervaart – dat de partij iemand anders verkiest. Wie dat dan nog kan zijn, is de vraag. Maar misschien heeft strateeg Cruz ook dat voorzien en ingecalculeerd.
Door Rudi Rotthier vanuit Boston, Massachusetts, VS
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
