‘Problemen in Midden-Oosten kunnen stabiliseren als jeugd niet langer kwaad hoeft te zijn’

Trees Vandamme (22) is een masterstudente Russische Studies aan de KU Leuven. Vorig academiejaar bevond ze zich op uitwisseling in Voronezh, Rusland en momenteel doet ze stage voor de Europese Delegatie bij de Verenigde Naties in New York. Drie maanden lang rapporteert ze Brussel over wat er gezegd werd in de Veiligheidsraad, alsook ons over haar gebeurtenissen in the Big Apple.

De afgelopen weken kreeg ik de kans om me meer in het Midden-Oosten en de Syrische crisis te verdiepen.

Tijdens een interessante humanitaire briefing werd de controverse rond Syrië opnieuw erg duidelijk. Wat een verschil met de vorige vergadering omtrent Barrel Bombs, waarin er sterk werd uitgehaald naar Assad en co. De Syrische ambassadeur Bashar Jaafari kon met de organisatie van het evenement op zich al niet lachen, maar nu wil hij toch echt komaf maken met al deze ‘leugens’. Of de lidstaten nu al dan niet akkoord gaan met de Syrische regering, het heeft géén zin om haar met ongegronde beschuldigingen aan te vallen en zich te mengen in de Syrische binnenlandse zaken. Hij legt de nadruk op het feit dat zijn overheid er wel degelijk alles aan doet om de bevolking te beschermen en vindt het tijd dat de internationale gemeenschap hetzelfde doet: het terrorisme in Syrië helpen uitroeien dat landen als Turkije, Jordanië en Libanon via hun illegale wapensmokkel veroorzaakt hebben.

Nadien volgen gesloten consultaties in een aparte ruimte tussen de 15 lidstaten van de Veiligheidsraad onderling. Zelf wachten we ongeduldig in de ‘stille kamer’ tot hun vergadering is afgelopen en schrijven intussen de eerste kladversie van ons verslag. Na een dik uur komen de eerste vertegenwoordigers de zaal uit. Iedereen veert recht, grabbelt zijn spullen bij elkaar en haast zich om de briefer of the month bij te benen. Deze maand informeert een vertegenwoordigster van Litouwen ons over wat er binnen gezegd werd. Het is vechten voor een plaatsje in de kleine cirkel om haar goed te kunnen horen en degelijke notities te nemen. Ik ben er net iets te laat bij en kijk uiteindelijk met mijn laptop op de grond tegen een hoop ruggen aan. Wat een gek ritueel in deze hoogtechnologische tijden. Mijn medestagiaires en ik vragen ons telkens opnieuw af waarom de Raad niet gewoon een e-mail met de hoofdpunten van de consultatie kan opstellen? De VN en haar protocollen blijven intrigeren.

Transparantie en interactie

Een volgende boeiende vergadering die ik mag bijwonen, is de derde wrap-up session van het jaar. Hierin blikken de lidstaten van de Veiligheidsraad terug op de afgelopen maand en het presidentschap van de voorzitter. Voor de maand juni was dit Maleisië. Verschillende landen hebben wel iets aan te merken op de werking van de Council. Zo vindt de ambassadeur van het Verenigd Koninkrijk dat er echt iets moet gedaan worden aan die eeuwige herhalingen tijdens de zittingen. “Als je akkoord gaat met een statement, zeg dat dan gewoon in plaats van hetzelfde nog eens voor te lezen. We verliezen hierdoor veel te veel tijd.” Vele lidstaten zijn het met hem eens, en dit wordt ironisch genoeg ook tot in het oneindige herhaald door hun vertegenwoordigers. Andere werkpunten zijn meer transparantie en interactie tussen de 15 lidstaten en de overige VN-landen, die een duidelijkere stem moeten krijgen. Het blijft echter bij een informele meeting, voorlopig hoor ik geen concrete plannen om dit waar te maken.

De volgende avond staat er een folkloristisch concert gepland in de indrukwekkende zaal van de Algemene Vergadering. De titel luidt ‘De transformerende kracht van muziek’. Ik zit klaar om me een avondje volledig te laten meevoeren door de muziek, maar het spektakel is heel luchtig en een beetje chaotisch. Er komt zelfs een stevige streep naakt kijken bij het optreden van een traditionele Haïtiaanse groep, die het publiek af en toe ongemakkelijk naar de grond doet staren.

Ik stoor mij er niet aan, vanaf september wordt het hier sowieso iets serieuzer wanneer de 70^e zitting van de Algemene Vergadering van start gaat. Een periode die ik jammer genoeg niet meer zal meemaken, omdat mijn stage er eind juli op zit.

Clichés

Om nog zoveel mogelijk te profiteren van mijn tijd in de States, besluit ik naar het Zuiden te trekken om de Onafhankelijkheidsdag op een zo Amerikaans mogelijke manier te beleven. In Nashville (Tennessee), waar ik bij een bevriende familie verblijf, worden alle clichés uit de kast gehaald tijdens deze Fourth of July. We beginnen de dag met donuts en dan volgt een georganiseerde parade in de wijk. Door het regenweer is de opkomst mager, maar de Amerikaanse trots die de stoet uitstraalt is er niet minder om. We volgen het spoor van enkele paarden en een tiental versierde auto’s naar de tuin van de organisator, die ons verwelkomt met een stapel hamburgers, hotdogs, mashed potatoes, pancakes en Dr Pepper-frisdrankjes.

’s Avonds krijgen we opnieuw barbecue voorgeschoteld in een typische Texas-bar, om daarna naar downtown Nashville af te zakken voor het grootste vuurwerk in het land. De volgende dag voel ik mij, zo mogelijk, nog meer deel uitmaken van een oude western, wanneer we een rijke familievriend gaan bezoeken op het platteland. De rit van aan het hek van mister Cruise tot aan zijn voordeur duurt minstens 20 minuten en zijn enorme huis werd omgebouwd tot een heuse filmset. De vastgoedbelegger bezit oldtimers, paarden, een antieke snoepwinkel, een eigen saloon en zelfs een nagemaakte cowboygevangenis. Op ditzelfde moment staan er weer honderden Grieken in rij te wachten voor een gesloten bank, bedenk ik me terwijl we worden uitgenodigd voor een deadride in Mr. Cruise’s tuin.

Piraterij in Somalië

Terug in New York staat een onverwachts drukke week voor de boeg. Op woensdag moet ik een conferentie rond piraterij in Somalië in goede banen helpen leiden, maar Rusland steekt hier een stokje voor. De geplande vergadering rond de Srebrenicaresolutie wordt dinsdag voortdurend verzet, omdat geruchten de ronde doen dat het land zijn veto wil inzetten. Achter de schermen zitten de permanente lidstaten op de Russische vertegenwoordiger in te praten om zich op zijn minst te onthouden van de stemming.

Het mag niet baten. Wanneer de bijeenkomst uiteindelijk een dag later plaatsvindt, roept de Russische vertegenwoordiger Churkin zijn collega’s op om tegen de erkenning van de genocide te stemmen. Toch gaat er nog een schokgolf door de zaal wanneer hij uiteindelijk zijn hand opsteekt en daarmee de uitkomst van deze zitting beslecht. De Russische argumenten gaan van “we willen Bosnië-Herzegovina verenigen, niet verdelen”, naar “de Serven hebben ook veel te lijden gehad tijdens de Joegoslavische Oorlog” tot “waarom stemmen we eens geen resolutie over het gebruik van Napalm tijdens de Vietnamoorlog? Of over de Amerikaanse inmenging in Irak?” We schuifelen allemaal verbouwereerd de zaal uit.

Jeugd

Ik eindig mijn week met een meer positieve noot in het zogeheten Quaker House vlakbij de VN, waar een vrij filosofisch panelgesprek plaatsvindt met de voormalige eerste ministers van respectievelijk Libië en Bosnië-Herzegovina. Abdurrahim El Keib en Zlatko Lagumdzija hebben het over hun carrière, hun persoonlijke visie op de toekomst van hun land en op de rol van politiek in onze samenleving. Lagumdzija deelt verhalen van onderdrukking uit zijn communistische kindertijd en beklemtoont het belang van een verenigd Bosnië, ondanks de culturele en religieuze verschillen.

Hij vindt een goedkeuring van de resolutie belangrijker voor de toekomstige generatie dan voor de moeders van Srebrenica, voor wie dat document vijgen na Pasen is. Tijdens de koffie zie ik mijn kans schoon om een praatje te slaan met meneer El Keib. Hij legt me uit dat hij als verbannen oppositielid altijd is blijven geloven in een democratisch en stabiel Libië, zolang de bevolking maar inzag dat er een beter alternatief was voor dictator Khadaffi. Hij hoopt dat dit binnen enkele jaren misschien wel realiteit kan worden, want onder de bevolking groeit traag maar zeker een civil society.

Tot slot drukt hij me op het hart dat de problemen in het Midden-Oosten kunnen stabiliseren als de jeugd niet langer kwaad hoeft te zijn. De internationale gemeenschap kan hier zelfs een belangrijke rol in spelen, op voorwaarde dat ze de sociale omstandigheden van de regio in acht neemt. Ik heb de term ‘geschiedenis’ nog nooit zo reëel ervaren als tijdens deze overweldigende week.