Obama doorgelicht: Van ‘communistische’ Obamacare tot slap klimaatakkoord

De Amerikaanse midterms of tussentijdse verkiezingen gelden als populariteitspoll voor de huidige president. En dat ziet er op dit moment niet erg rooskleurig uit voor de Democraten. De populariteit van Obama was nog nooit zo laag. Een balans van zijn verwezenlijkingen en missers.

De Amerikanen trekken vandaag naar de stembus voor de midterms of tussentijdse verkiezingen voor het Huis van Afgevaardigden en de Senaat. Volgens analisten ontbraken naar aanloop van de verkiezingen traditionele thema’s zoals veiligheid, onderwijs of economie. Al kwam één element wel steeds aan bod: de huidige president Barack Obama. De Republikeinen doen er alles aan om zijn impopulariteit uit te buiten terwijl de Democraten hem doodzwijgen. Vaak distantiëren ze zich zelfs van zijn beslissingen en het gevoerde beleid.

Tussentijdse verkiezingen gelden als een populariteitspoll voor de huidige president, aangezien ze plaatsvinden in de helft van zijn ambtstermijn. En dat ziet er op dit moment niet erg rooskleurig uit voor de Democraten. Obama’s populariteit is gezakt tot op het laagste punt, sinds zijn aantreding in 2008. Slechts 40 procent van de Amerikanen ondersteunt zijn beleid. Tijd om een balans op te maken van Obama’s hoogte- en dieptepunten.

Toen Obama in 2008 aantrad erfde hij verschillende loodzware lasten van zijn voorganger George W. Bush. Onder meer de economische situatie was door de wereldwijde financiële crisis desastreus. Op zes jaar tijd is de economie intussen weer licht aangezwengeld en is ze met 8 procent gegroeid. (De eurozone in vergelijking moet nog steeds zo’n twee procent inhalen om het peil van voor de crisis opnieuw te bereiken.)

Een andere aanleiding dat de economie zich aan het herpakken is, zijn de werkloosheidscijfers. In oktober 2014 daalde de werkloosheid namelijk voor het eerst sinds de crisis terug onder de 6 procent, het niveau van voor 2008.

Alleen nog maar voor het idee van zijn vernieuwde gezondheidszorg, om 50 miljoen Amerikanen die geen ziekteverzekering hadden er een aan te bieden, werd Obama door verschillende Republikeinen afgeschilderd als communist. En hoewel de eigenlijke lancering van de website een ramp was, kunnen we toch stellen dat bijna een jaar later Obamacare relatief een succes is. Zo is het aantal Amerikanen zonder ziekteverzekering met 10,3 miljoen gedaald.

‘Volgens twee academici van de universiteit van Princeton heeft hij in zijn eerste ambtstermijn stilletjes meer programma’s voor armoedebestrijding ingevoerd dan andere Democratische presidenten. Hij heeft minder over de armen gepraat, maar meer voor hen gedaan’, schrijft Timothy Garton Ash verbonden aan de Universiteit van Oxford in een bijdrage in The Guardian. De vernieuwde gezondheidszorg is uiteindelijk niet op de ramp uitgedraaid die de Republikeinen gehoopt hadden.

In de Verenigde Staten leven naar schatting zo’n 11 miljoen mensen zonder papieren. Dit zijn voornamelijk Latijns-Amerikanen die via Mexico de grens oversteken in de hoop op een beter leven in de VS. In de VS is het namelijk eenvoudiger om werk te vinden. Obama kondigde meermaals aan dat hij een grondige hervorming van de migratiewet wilde doorvoeren, waardoor de weg naar het staatsburgerschap eenvoudiger wordt.

Ondanks deze mooie woorden zagen de hispanics geen vooruitgang. Bij de verkiezingen van 2008 stemde het merendeel van hen voor Obama. Bij de verkiezingen in 2012 taande de aanhang. De latinobevolking, met meer dan 50 miljoen en dus doorslaggevende bij verkiezingen, was ontzettend ontgoocheld in Obama. Maar omdat het Republikeinse alternatief nog slechter was, restte het kiezersblok weinig keuze en gaven veel Spaanssprekende immigranten opnieuw hun stem aan Obama of bleven ze thuis.

En ook tijdens zijn tweede ambtstermijn slaagde de president er tot nu toe niet in een grote wetswijziging door te voeren. Deze zomer maakte hij zelfs bekend dat geen plan meer op tafel zou leggen tot na de midterms. van 4 november. Dit gebeurde voornamelijk onder druk van zijn partij. Heel wat Democraten vreesden dat een massaregularisatie olie op het vuur zou gooien, ten voordele van de Republikeinen en dat in volle verkiezingstijd.

De sluiting van het strafkamp Guantanmo was een van de grootste verkiezingsbeloftes van Obama zes jaar geleden. Het klonk simpel, maar nog steeds is de gevangenis niet gesloten en zitten er nog 149 gevangenen vast zonder proces. Wil hij dit toch nog doen lukken voor hij het Witte Huis verlaat in 2017, zal hij een verbod van het Congres om gevangenen naar de VS over te mogen brengen, naast zich neer moeten leggen. Op dit moment onderzoekt het Witte Huis hoe Obama dat kan doen.

Volgens Andy Worthington, schrijver van het boek The Guantanamo Files, heeft de sluiting van Guantanamo nooit de prioriteit van de regering gehad. ‘Obama kan heel goed verwoorden waarom Guantanamo Bay slecht is, maar hij heeft nooit écht werk gemaakt van sluiting. Hij heeft niet aangetoond een helder plan van aanpak te hebben’, klinkt het streng.

Zowel voor de verkiezingen als tijdens zijn overwinningsspeech maakte Obama duidelijk dat het klimaat hem nauw aan het hart ligt en dat de Amerikaanse regering grootste stappen moet ondernemen om de klimaatopwarming te keren. Bij zijn aantreden in 2009 werd een vergaand klimaatplan in het leven geroepen, maar dit strandde al vlug in 2010 toen de Republikeinen een heleboel extra zetels wonnen bij de tussentijdse verkiezingen. Het plan raakte namelijk niet door de Senaat.

In 2014 probeerde Obama het opnieuw met een klimaatplan, waarin onder meer is opgenomen dat de CO2-uitstoot tegen 2030 moet worden gereduceerd met een derde. Dit keer wilde hij het plan doorvoeren zonder het eerst langs de Senaat te laten passeren. Hij deed daarvoor een beroep op de Clean Air Act uit 1970. Het zwaartepunt van Obama’s plan ligt in een uitstootlimiet voor alle Amerikaanse energiecentrales. Volgens critici gaat het plan van Obama niet voldoende in op heikele thema’s zoals de gevolgen van fracking, waarbij schaliegas door het gebruik van chemicaliën uit de aardkorst wordt gehaald.

De controversiële pijplijn Keystone, die dwars door de VS loopt en olie van Canada naar Texas moet voeren, bezorgt Obama al jaren kopzorgen. Tegenstanders zien er een aanslag in op het klimaat, het milieu en de volksgezondheid in de gebieden waar ze doorheen zou lopen. Voorstanders zeggen dat het project een zegen zou zijn voor de Amerikaanse economie en zo tienduizenden banen zou scheppen.

Volgens het Amerikaanse blad Rolling Stone ziet Obama Keystone XL als een van zijn laatste kansen om iets fundamenteels te doen aan klimaatverandering. De Republikeinen grijpen Keystone XL aan om Obama en de Democraten af te schilderen als onrealistische groene jongens die niets van de economie begrijpen.

De charismatische president staat bekend om zijn bevlogen speeches en ook over én in het Midden-Oosten trachtte hij mensen te inspireren. Tijdens zijn eerste termijn als president woedde de Arabische Lente en schaarde zijn regering zich achter de demonstranten, al verschilde het beleid sterk van land tot land.

In Syrië stond de president van bij het begin van de opstand huiverachtig om de oppositie tegen Assad te steunen vanwege het risico dat wapens in handen konden vallen van islamitische extremisten. Aanvankelijk sprak Obama zich erg hard uit tegenover chemische inzet van chemische wapens. Die golden als een game changer, een rode lijn. Maar toen in juni 2013 bleek dat die daadwerkelijk werden ingezet in Syrië, greep de VS niet in.

Ook de aanslag op het Amerikaanse consulaat in Benghazi waarbij de Amerikaanse ambassadeur om het leven kwam, liet zijn sporen na. Een dag nadien verkondigde Susan Rice dat het geweld het gevolg van spontaan volksprotest was, al werd dat later tegengesproken door de CIA. De toenmalige Republikeinse presidentskandidaat Mitt Romney beschuldigde Obama ervan vlak voor de verkiezingen te willen verdoezelen dat het consulaat getroffen was door een terroristische aanslag.

Een van de grootste uitdagingen voor Obama op buitenlands vlak, startte enkele maanden geleden toen Obama besloot op de stellingen van IS in Irak te bombarderen. Overal werden onmiddellijk herinneringen opgehaald aan Bush, die ook een eindeloze oorlog in Irak begon en waarvan Obama zich steeds wilde onderscheidde.

‘Dat Obama besloot om in te grijpen in Irak is van een totaal andere orde dan de oorlog van George W. Bush. Er was en is wel degelijk een dreiging aanwezig van een extremistisch-islamistische beweging die je als terreurorganisatie kan beschouwen en die, zoals bekend, een afsplitsing is van Al Qaeda’, schrijft Bert De Vroey in een analyse op deredactie.be.

Toen de Amerikaanse klokkenluider Edward Snowden het grootschalige afluisterschandaal van de Amerikaanse inlichtingsdienst NSA aan het licht bracht, duurde het maanden vooraleer Obama reageerde. De Amerikaanse president schatte verkeerd in hoe zwaar Europa tilt aan dergelijke misbruiken van de privacy. Hij verdedigde de voorrechten van zijn veiligheidsdienst en verloor daarbij aan steun en geloofwaardigheid bij Europese leiders.

‘De Amerikanen zetten zichzelf een vette pad in de korf met het steeds maar uitbreidende NSA-afluisterschandaal. Er groeit een situatie waarin zij de rest van de wereld horen als nooit tevoren, maar niemand nog naar hen wil luisteren’, aldus Tom Vandyck op Knack.be