Innovatieve samenwerking België en Rode Kruis: ‘Nee, niet alleen het aantal protheses telt’

‘Ook bij humanitaire hulp moeten we, net als België, durven om out of the box te denken’, zegt Europees commissaris Kristalina Georgieva. Volgens schattingen geven moslims wereldwijd tussen de 232 en 560 miljard dollar uit aan zakat (aalmoes voor de armen). ‘Kan je je voorstellen wat voor een impact het zou hebben als één procent daarvan naar humanitaire hulp zou gaan?’

‘Op dit moment verblijven er zo’n 2,8 miljoen vluchtelingen in Jordanië. Een op vijf inwoners is een Syrische vluchteling, de druk om dit allemaal in goede banen te leiden is immens’, aldus de Jordaanse minister voor Internationale Samenwerking Imad Najib Fakhouri op de humanitaire top in Istanbul. Aan de zijde van de Belgische minister van Ontwikkelingssamenwerking Alexander De Croo (Open VLD) en de ondervoorzitster van de Europese Commissie Kristalina Georgieva benadrukte hij met een ietwat ironische glimlach dat dat hetzelfde zou zijn ‘als honderd miljoen vluchtelingen in Europa.’

‘Jordanië heeft zijn limiet bereikt’, aldus Najib Fakhouri. ‘We voelen de noden dagelijks en staan dan ook open voor alle vernieuwende initiatieven op vlak van internationale ondersteuning. ‘ De Jordaanse minister vat zo drie belangrijke thema’s van de VN-top samen: de vluchtelingencrisis onder meer door de oorlog in Syrië, de nood aan extra middelen en de zoektocht naar vernieuwing binnen de ontwikkelingssamenwerking.

Impact

België profileert zich in Turkije voornamelijk op het laatste thema. ‘Ik ben waarschijnlijk de enige minister die applaus krijgt, als het bedrag dat hij besteedt groter wordt’, lacht De Croo. ‘Toch moet het ook in de ontwikkelingssamenwerking anders. De focus moet niet liggen op hoeveel je spendeert, wél op hoe groot de impact is.’

Hij stelde er samen met de directeur van het internationale Rode Kruis (ICRC) Peter Maurer de Humanitarian Impact Bond (HIB) voor. De HIB moet private investeerders warm maken om te investeren in een humanitair project, in dit geval een centrum voor fysieke rehabilitatie in conflictzones.

Pervers?

Donorlanden zullen op het einde van de rit de investering én een aanvullende coupon terugbetalen aan de sociale investeerders, op voorwaarde dat de vooropgestelde doelstellingen worden gehaald. Indien het doel niet wordt bereikt moet het Rode Kruis een vorm van boete betalen en worden de investeesterders door de donorlanden deels terugbetaald. ‘Dit model beperkt de risico’s voor de investeerders’, aldus Maurer.

This video tells you all about innovative power of the world’s 1st Humanitarian Impact Bond @ICRC #ShareHumanity https://t.co/GrLvyDAR9z

— Alexander De Croo (@alexanderdecroo) 24 mei 2016

Maar hangt er geen pervers kantje aan deze manier van werken? Bijvoorbeeld dat er enkel gekeken wordt naar het aantal rolstoelen als doel of de hoeveelheid protheses? En minder naar het integereren van personen met een handicap in de maatschappij? ‘Naast de investeerders en de donorlanden zal er altijd een derde partij betrokken zijn, die waakt over de waarden’, aldus Maurer. ‘Voor ons is bijvoorbeeld zelfstandigheid erg belangrijk. Zo geven we slachtoffers niet alleen een medische behadeling, we trainen ze ook zodat ze zelfstandig hun leven opnieuw kunnen opbouwen ondanks een protothese of een rolstoel.’

Islam

‘We moeten durven om out the box te denken’, zegt de Bulgaarse Georgieva. Ze verwijst naar andere ‘ontgonnen terreinen’, die vandaag weinig of niet worden ingeschakeld bij humanitaire hulp zoals remittances (geld dat migranten naar thuisfront opsturen) en de rol van de Islamitische wereld. ‘De verhouding tussen donor en ontvanger is enorm scheefgetrokken’, legt Georgieva uit. ‘Tachtig tot negentig procent van de mensen in nood is moslim, maar bij de grootste donors ontbreken zij.’

Ze voert daarom een pleidooi om de zakat -de derde pijler van de islam (geld schenken als aalmoes voor de armen) nauwer te betrekken. Volgens schattingen van de Islamtische Ontwikkelingsbank (IDB) bedroeg de totale zakat in 2015 tussen de 232 miljard en 560 miljard dollar. ‘Kan je je voorstellen wat voor een impact het zou hebben als één procent daarvan naar humanitaire hulp zou gaan?’

Dit idee wordt niet alleen door Westerse (niet-moslim) stemmen uitgedragen. Onder meer Maleisie schaart zich achter het initiatief. Al erkent sultan Nazrin Shah ook meerdere hindernissen. ‘Het gaat namelijk niet om een transparant, eenduidig systeem. De procedure verschilt van land tot land, als niet van regio tot regio.’

Door Annelies Van Erp, Istanbul