Ban Ki-moon luidt door het samenbrengen van 6.000 vertegenwoordigers van regeringen, bedrijven en hulporganisaties de alarmbel. ‘Het noodhulpsysteem moet wijzigen.’
De secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Ban Ki-moon, ziet maandag en dinsdag ‘een wens waar hij lang naar heeft gestreefd’ in vervulling gaan in Istanbul. In de Turkse stad vindt namelijk de eerste wereldwijde top plaats over humanitaire crisissen.
Ban Ki-moon luidt door het samenbrengen van 6.000 vertegenwoordigers van regeringen, bedrijven en hulporganisaties de alarmbel. ‘Het noodhulpsysteem moet van koers wijzigen om het groeiende aantal mensen dat hulp nodig heeft te kunnen ondersteunen’, klinkt het. Dat het systeem aan vernieuwing is, daar zijn de meeste betrokken partijen het over eens. Maar de vraag hoe dat exact moet gebeuren, daarover bestaat minder eensgezindheid.
Humanitaire versus ontwikkelingshulp
Een van de pistes is een meer gecoördineerde aanpak van humanitaire en ontwikkelingshulp, want vandaag zijn dat vooral twee verschillende systemen. Een voorstel waarin Artsen zonder Grenzen (AzG) weinig graten ziet. Enkele weken voor de conferentie besloot AzG – die nochtans nauw betrokken was bij de voorbereidingen van de top – zich terug te trekken. ‘Wij geloven niet langer in een goede uitkomst’, klonk het. Ze vreest dat humanitaire hulp zal opgaan in een geheel van ontwikkeling en vredesopbouw, met politieke agenda’s.
We geloven niet langer in een goede uitkomst
‘Ik betreur hun terugtrekking. AzG is dan ook een sterke en invloedrijke stem op het terrein’, reageerde Stephane Dujarric, woordvoerder van de VN-secretaris-generaal, aan het persagentschap IPS.
Volgens Care International moet de top leiden tot snellere hulp die nog steeds gebaseerd is op de humanitaire doctrine van onpartijdigheid en neutraliteit. ‘Terwijl AzG stelt dat humanitaire hulp uitsluitend reactief moet zijn, vinden wij dat ook de oorzaken aangepakt moeten worden’, verklaart beleidscoördinator Gareth Price-Jones aan IPS.
Vluchtelingencrisis Midden-Oosten
Christina Bennett, onderzoeker bij de Britse denktank Overseas Development Institute, staat ook niet geheel wantrouwig tegenover het idee. Ze denkt dat het samengaan van humanitaire en ontwikkelingshulp kan helpen om complexe crisissen op lange termijn aan te pakken. Als voorbeeld geeft ze de vluchtelingencrisis in het Midden-Oosten. ‘Het probleem gaat niet meer weg. Het is niet zo dat mensen hun huizen ontvluchten om pakweg negen maanden later terug te keren en de draad van hun leven weer op te pikken.’ Hiermee haalt ze een van de belangrijkste agendapunten van de humanitaire top aan: migratie.
Op dit moment zijn er dan ook meer dan 60 miljoen mensen, waarvan de helft kinderen, op de vlucht. Daarbovenop zijn er volgens de VN nog 225 miljoen migranten die hun land hebben verlaten op zoek naar betere kansen of gewoonweg om te overleven.
Nochtans wil Ban Ki-moon het woord ‘crisis van aantallen’ niet in de mond nemen. ‘Dit is een crisis van solidariteit.’ ‘Bijna negentig procent van alle vluchtelingen wereldwijd worden opgevangen in ontwikkelingslanden. Acht landen vangen samen meer dan de helft van alle vluchtelingen op. Slechts tien landen leveren 75 procent van het VN-budget om deze situatie te verlichten en te verhelpen. Als we de verantwoordelijkheid op een rechtvaardige manier zouden verdelen, dan zou er geen crisis zijn in de opvanglanden.’
Schaamlapje
Over de uitkomst van de top is het voorlopig voorzichtig aftasten. Ban Ki-moon hoopt alvast dat ‘de lidstaten en andere actoren nieuwe verbintenissen aangaan en samenwerken om mensen te beschermen en weerbaarheid te vergroten.’ Hij ziet de top als een aanloop naar de bijeenkomst van de Algemene Vergadering op 19 september, zodat daar concrete oplossingen voor de meest acute vluchtelingen- en migrantenbehoeften uit de bussen kunnen komen.
Volgens Artsen zonder Grenzen, dient de top eerder als een schaamlapje voor politieke leiders. En ook bovengenoemde Bennett is eerder sceptisch over de uitkomst. ‘Al hoop ik dat de vergadering minstens een stappenplan zal opleveren om de onderhandelingen op te starten.’
Oxfam laat weten veel te verwachten van de top. ‘Istanbul moet een keerpunt zijn. Leiders moeten met concrete daden komen’, zegt directeur Winnie Byanyima. ‘De grootse humanitaire uitdaging in 2016 is voor Oxfam dat strijdende partijen zomaar burgers kunnen doden, zonder juridische gevolgen. Ze kunnen de internationale wetten, inclusief de Conventie van Genève, zomaar aan hun laars lappen. Dat moet stoppen.’
Ook de locatie zorgde reeds voor de nodige kritiek. Want net Turkije dat niet altijd correct omspringt met de rechten van minderheden, zoals de Koerden, huisvest de top. Maar tegelijkertijd is Turkije wel het land dat de meeste vluchtelingen opvangt. In het land verblijven op dit moment 2,7 miljoen vluchtelingen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier