Op de VN-klimaattop van vorige maand in New York sprak voor het eerst ook een vertegenwoordiger van de inheemse bevolking. Tuntiak Katan, afgevaardigde van de Ecuadoraanse Shuar-bevolking, vertegenwoordigde er alle inheemse volkeren. Knack kon exclusief met hem praten. ‘Politici moeten begrijpen dat ze nu beslissingen moeten nemen voor de toekomstige generaties.’
Tuntiak Katan wees in New York op het belang van inclusie van de inheemse volkeren aan de beleidsbeslissingen. ‘Samen beschermen we 80 procent van de biodiversiteit van onze aarde. Er is geen tijd meer te verliezen: we moeten een klimaatpact opstellen voor ons eigen leven en voor onze toekomst’, aldus Tuntiak Katan.
Knack sprak met hem over het Amazonewoud, het beleid van de politieke leiders in die landen en over zijn bewondering voor de klimaatjongeren.
Op de Climate Action Summit van de Verenigde Naties zat u zelfs in het panel met Bill Gates. Hoe verliep die ontmoeting?
Tuntiak Katan: De Verenigde Naties heeft verschillende organisaties van inheemse bevolking voor de klimaattop uitgenodigd. Het doel was om ons voor te stellen aan de verschillende sectoren die aanwezig waren op deze top.
Inheemse bevolking uit zeven regio’s in de wereld is naar New York gereisd, met mij als afgevaardigde om voor de Algemene Vergadering van de VN ons voorstel te presenteren. Dat was opgesteld door alle vertegenwoordigers van de inheemse bevolking overal ter wereld. We probeerden te benadrukken dat de planeet niet van ons is, maar van onze toekomstige generatie.
Bill Gates zat met mij in het panel waar het initiatief werd voorgesteld waarbij landen die het meest uitstoten, ook de verantwoordelijkheid nemen om die uitstoot te verminderen en om de rechten van de inheemse bevolking te beschermen. Het was een verrijkende ontmoeting, maar volgens mij niet diepgaand genoeg.
U sprak in de VS ook met Greta Thunberg. Over welke thema’s ging dat gesprek en hoe denkt u over haar?
Ik heb meer dan tien keer met Greta vergaderd. Ze is een van de meest inspirerende figuren die voor de rechten van het klimaat opkomt, een jong meisje dat wijze woorden spreekt. Ik heb haar verteld over de realiteit van de inheemse bevolking in Ecuador.
Ik heb haar ook bedankt voor haar strijd voor het klimaat. Dankzij haar spendeert de internationale pers veel meer aandacht aan het klimaat. Het is een strijd die inheemse bevolkingen al decennialang voeren, maar die nu actueler is dan ooit. We vragen de bescherming van onze bossen en respect voor onze waterbronnen. Daarmee bedoel ik dat we geen mijnbouw en olieontginning in onze natuurlijke rijkdommen willen. We willen niet dat onze gronden verontreinigd worden.
Ik heb Greta aangemoedigd om haar strijd verder te zetten en ik heb haar uitgenodigd in Ecuador om de inheemse bevolking uit de bergen of het regenwoud te bezoeken. Ik heb haar uitgelegd dat de eerste slachtoffers van de opwarming van de aarde de inheemse bevolking in Zuid-Amerika, Azië, Afrika en Australië zullen zijn. Wij proberen dan ook al jarenlang om onze territoria te beschermen en aandacht te vragen voor de milieuproblemen.’
Dankzij Greta Thunberg is er veel meer aandacht aan het klimaat.
Een aantal weken geleden woedden er hevige bosbranden in Brazilië. President Jair Bolsonaro kreeg veel kritiek voor zijn beleid. Wat denkt u ervan?
Het is belangrijk dat heel de wereld weet dat het Amazonewoud zeer fragiel is. Het regenwoud heeft in tegenstelling tot andere vegetaties behoefte aan enorm veel vochtigheid en aan een grote mate van biodiversiteit. Door ontbossing en uitbreiding van woongebieden tot in het regenwoud wordt het evenwicht in het Amazonewoud in Brazilië, Peru, Colombia, Venezuela, Bolivia, Guyana, Suriname, Ecuador en Frans-Guyana ernstig verstoord.
Er is geen twijfel over dat de grootste long van de wereld gevaar loopt. We hebben gezien dat de laatste vijf tot tien jaar de ontbossing in verschillende landen met grondgebied in het Amazonewoud versneld en verergerd is. Door de komst van Bolsonaro heeft deze ontbossing de aandacht van de internationale gemeenschap gekregen.
Wij als oorspronkelijke bevolking weten al zeer lang dat we onze leefomgeving moeten beschermen. Onze voorouders vertelden ons volgende wijze woorden: jaag alleen als je honger hebt en denk goed na als je een boom kapt, want bij elke boom die sterft, verdwijnen ook de dieren die deze boom als beschermingsplaats hadden. Daarom zijn we zo voorzichtig in ons handelen en tonen we zo’n groot respect voor onze natuurlijke rijkdommen, waaronder ook ons drinkwater.
Met het huidige economische model staat het voortbestaan van onze levenswijze als aboriginal ernstig onder druk. De natuur wordt als een oneindige grondstof gezien, dat is een groot probleem. Bolsonaro en andere regeringsleiders zijn ervan overtuigd dat economische vooruitgang van de landen in Zuid-Amerika zo snel mogelijk moet gerealiseerd worden en dat door de rijkdommen uit het Amazonewoud als goud, olie en hout te verkopen. Ze beseffen niet wat de impact hiervan is op de landen zelf. De echte prijs betalen onze toekomstige generaties met hun leven.
Lees verder onder de foto
Ook zogenaamde ecologische projecten vormen vaak een bedreiging voor de inheemse bevolking. Denk maar aan de grote dammen om groene energie te leveren die zowel in Ecuador als in Brazilië zijn gebouwd. De grote multinationals die deze dammen plaatsen, hebben onvoldoende onderzoek gevoerd over de impact voor de oorspronkelijke bevolking als hun grondgebied onder water komt te liggen. Vaak wonen mensen al generaties lang in deze regio’s. Er moet nagedacht worden waar ze naartoe kunnen verhuizen.
Aan ons worden zeer grote inspanningen gevraagd, maar in ruil daarvoor krijgen we haast niets. Onze levensstijl wordt ons ontnomen, maar we krijgen er ook geen basiszorgen voor in de plaats. Leiders zoals Bolsonaro beloven meer woongebied, maar dat wordt gerealiseerd ten koste van het regenwoud en ten koste van ons, de inheemse bevolking. We zijn uit onze gebieden moeten vluchten, om ons leven te redden.
De bosbranden hadden perfect vermeden kunnen worden. De regeringen van Brazilië en Bolivia hadden al veel eerder kunnen ingrijpen, maar ze nemen de milieuproblemen niet serieus. Dat is een van de redenen waarom die bosbranden zo uitgebreid zijn. En dan heb ik nog niet gesproken over de bevolkingsgroep die geen contacten heeft met de buitenwereld. Zij zijn nog meer bedreigd dan ons. Mogelijk hebben deze bosbranden niet alleen ontzettend veel natuur vernield, maar kunnen we ook van een genocide spreken in Brazilië, Boliva en Ecuador.
Politici moeten begrijpen dat ze nu beslissingen moeten nemen voor de toekomstige generaties.
Zowel de vorige Ecuadoraanse regering van Rafael Correa als de huidige van president Lenin Moreno heeft gezegd dat ze er alles aan wil doen om het regenwoud te beschermen. Gelooft u hen?
Tuntiak Katan: Ze hebben een mooie retoriek, maar in de praktijk doen ze totaal het tegenovergestelde. Ze beschermen het regenwoud en hun oorspronkelijke bewoners totaal niet. Correa en Moreno hebben documenten ondertekend, waarvan sommigen bindend zijn, om de natuur te beschermen. Op internationale fora pakt onze regering uit met haar zogenaamde progressieve natuurwetten. Geen enkel ander land ter wereld heeft in zijn grondwet rechten voor de aarde, rivieren en bergen opgenomen.
In de praktijk passen ze deze rechten helaas niet toe. Onze regering blijft handel voeren met internationale bedrijven in mijnbouw en olie-ontginning. Er zijn ondertussen ook al verschillende projecten die Correa gefinancierd heeft, mislukt. Ik denk dan aan enkele dammen die ingestort zijn omdat er tijdens de voorbereidingen onvoldoende onderzoek is gevoerd.
Niet onze regering, maar wij zelf proberen onze fauna en flora zo goed mogelijk te beschermen. We strijden voor het behoud van onze natuurlijke rijkdommen en brengen er ons eigen leven voor in gevaar. Ik roep organisaties en landen op om te stoppen met geld te geven aan de regeringen van de Zuid-Amerikaanse landen ter bescherming van het klimaat. Dat geld kan beter rechtstreeks naar de inheemse bevolking gaan die weet wat ze moet doen om het regenwoud te beschermen. Het is de enige manier om de genocide van de inheemse bevolking in het regenwoud te doen stoppen.
De budgetten die regeringen er momenteel krijgen ter bescherming van het klimaat worden vaak misbruikt. Er bestaan praktijken waarbij regeringen veel geld betalen voor onderzoeken van privébedrijven. Wat later blijkt dat regeringsleden dan zelf de oprichters of bestuurders zijn van deze bedrijven.
Uw ex-president Correa woont in België. Wat wil u hem zeggen?
Tuntiak Katan: Ik wil hem veel succes met zijn nieuwe leven in België toewensen. Ik vraag hem om te stoppen met het manipuleren van de Ecuadoraanse bevolking. Hij had tien jaar de tijd om de levensomstandigheden van de Ecuadoranen te verbeteren, maar hij heeft ons land in diepe schulden gestoken. Laat ons dus met gerust, Correa, stop met Ecuador verder te polariseren.
In België roepen jongeren zoals Anuna De Wever leeftijdsgenoten en andere burgers op om te betogen voor het klimaat. Heeft u een boodschap voor hen?
Tuntiak Katan: Ik wil hen bedanken voor hun moed, om onze stem te zijn in Europese steden zoals Brussel, Berlijn, Parijs… Zij hebben de moed om hun stem te laten horen en op een vreedzame manier te betogen.
De politieke klasse moet begrijpen dat ze nu beslissingen moeten nemen voor onze toekomstige generatie. Politici die alleen bekommerd zijn om economische groei en geen ruimte maken voor solidariteit en bescherming zullen de natuur vernietigen. De jongeren hebben gelijk: CEO’s van verschillende multinationals gedragen zich onverantwoordelijk. Ze gaan de planeet en de toekomst van iedereen vernietigen.
Ik wil de jongeren ook zeggen dat de strijd voor het klimaat niet gemakkelijk is, maar er moet verandering komen. Ik zou graag contact opnemen met Anuna De Wever om haar te vertellen hoe de levenskwaliteit van de oorspronkelijke bevolking van Ecuador achteruit aan het gaan is. Ik wil haar zeggen dat haar strijd voor het klimaat, ook een strijd is om de genocide in de landen van het regenwoud te stoppen.’
Lees ook:
Klimaat? ‘Alleen de bedrijfswereld is in staat om met echte oplossingen te komen’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
