De Republikeinen maken plannen voor het geval er getuigen worden toegelaten in het impeachmentproces van Donald Trump in de Senaat. Dat zou namelijk betekenen dat voormalig nationaal veiligheidsadviseur John Bolton wordt opgeroepen. Wat heeft Trump te vrezen als Bolton getuigt?
John Bolton, geregistreerd Republikein, werkte van 9 april 2018 tot 10 september 2019 als nationaal veiligheidsadviseur onder Donald Trump. In die hoedanigheid was hij Trumps belangrijkste adviseur voor buitenlandzaken in het Witte Huis en gaf hij leiding aan werkgroepen die op basis van thema (zoals terrorisme) of geografisch gebied (zoals Iran) worden samengesteld uit Witte Huis-medewerkers en ambtenaren van verschillende ministeries. Die werkgroepen geven vervolgens advies aan de president.
Dat is althans de normale gang van zaken in het Witte Huis. Onder president Donald Trump zijn dit soort werkgroepen minder gebruikelijk geworden. Trump laat bijvoorbeeld zijn schoonzoon Jared Kushner het vredesproces in het Midden-Oosten leiden en zette zijn persoonlijke advocaat Rudy Giuliani in om in Oekraine diplomatieke betrekkingen te onderhouden.
Wat Giuliani precies deed voor Trump in Oekraine vormt de kern van het impeachmentprocedure. Bolton zou daar als nationaal veiligheidsadviseur mogelijk meer van kunnen weten.
Begin deze maand gaf Bolton plotseling aan gehoor te zullen geven als de Senaat hem zou dagvaarden voor een hoorzitting. Vooralsnog heeft de Senaat niet besloten getuigen te zullen horen in het impeachmentproces, maar na de openingsverklaringen, die tot volgende week zullen duren, zou dat wel eens kunnen veranderen. Voor een voorstel getuigen te horen is een simpele meerderheid nodig. 3 van de 53 Republikeinse senatoren hebben aangegeven open te staan voor getuigen, dus de Democraten hoeven nog maar een Republikein over te halen om getuigen op te kunnen roepen. Mitch McConnell, die zo’n goedgekeurde motie vervolgens moet uitvoeren, zal dan bepalen wanneer en op welke wijze (in het openbaar of achter gesloten deuren) getuigen, waaronder Bolton, gehoord worden.
Het is vooralsnog dus onduidelijk of Bolton echt zal gaan getuigen. De Democraten hopen dat als het zo ver komt, de getuigenis voor vuurwerk zal zorgen. De Republikeinen, onder leiding van het Witte Huis, werken intussen hard aan een plan B (en C).
Direct bewijs
Bolton was de veiligheidsadviseur toen de Oekraine-affaire zich ontvouwde. De reden dat Democraten staan te springen Bolton onder ede te horen, is dat uit de getuigenis van zijn directe medewerker destijds, Fiona Hill, blijkt dat Bolton niet te spreken was over de gang van zaken in Oekraine. Hij zou de schaduwdiplomatie in Oekraine onder leiding van Trumps persoonlijke advocaat Rudy Giuliani afgekeurd hebben en Giuliani een ‘handgranaat’ genoemd hebben. Bolton zou het verkrijgen van informatie over Hunter en Joe Biden in ruil voor een ontmoeting tussen de Oekrainse president Volodymyr Zelensky en de Amerikaanse, militaire steun een ‘drugdeal’ genoemd hebben. En na een vergadering tussen onder andere Bolton, Hill en Gordon Sondland, de Amerikaanse ambassadeur in de EU die veel met Giuliani samenwerkte, en een aantal Oekrainse afgevaardigden, zou Bolton Hill hebben opgedragen naar de advocaten van het Witte Huis te stappen omdat hij zich zorgen maakten over waar Sondland en Giuliani mee bezig waren in Oekraine.
Daarnaast zou Bolton als veiligheidsadviseur weet moeten hebben van de meeste vergaderingen en meetings in het Witte Huis met betrekking tot buitenlandzaken, waaronder Oekraine. Tijdens de hoorzittingen van de inlichtingencommissie van het Huis der Afgevaardigden, waarbij verschillende ambtenaren vragen beantwoordden over wat ze direct of indirect hadden vernomen over de zogenaamde quid pro quo, werden verschillende ontmoetingen specifiek over die quid pro quo in het Witte Huis genoemd. Bolton zou daar ofwel bij geweest zijn of er in ieder geval kennis van hebben genomen. Boltons advocaat hintte eerder al dat de voormalig veiligheidsadviseur veel meer kennis heeft over de Oekraine-affaire dan gedacht wordt.
De Democraten hopen kortom dat een getuigenis van Bolton als direct bewijs voor Trumps foute handelen kan dienen en de nagel aan Trumps doodskist kan zijn.
Verrader
Maar de Democraten zouden beter niet al hun hoop op een getuigenis van Bolton vestigen, schrijft de conservatieve columnist Marc Thiessen in de Washington Post. Allereerst omdat Bolton zich volgens de getuigenis van Hill juist niet probeerde te mengen in de Oekraine-affaire. Hij weet dus misschien wel niet zo veel als de Democraten denken. En zelfs als hij meer inzicht kan geven over alle gesprekken die gevoerd werden in en met het Witte Huis, betekent dat nog niet dat Bolton denkt dat het overtredingen zijn die tot afzetting zouden moeten leiden. ‘Ik durf te wedden dat Bolton de beslissing van Barack Obama om vijf seniore Taliban-leiders vrij te laten uit Guantanamo Bay in ruil voor de Amerikaanse deserteur Bowe Bergdahl -een actie die door het Government Accountability Office als illegaal is beoordeeld – erger vindt dan een “drug deal”‘, schrijft Thiessen.
En als de Democraten denken dat Bolton wil getuigen om de vuile was van Donald Trump buiten te hangen en de Democraten een handje te helpen -bijvoorbeeld omdat Boltons afscheid van het Witte Huis niet bepaald vriendelijk ging-, zullen ze van een koude kermis thuiskomen, waarschuwt Thiessen. ‘[De Democraten] hebben hun hoop gevestigd op een man die ze jarenlang hebben verguisd en wiens carriere in de nationale veiligheid ze jarenlang hebben geprobeerd te saboteren. Succes daarmee’, schrijft hij. Hij doelt bijvoorbeeld op het feit dat Democraten een filibuster inzetten om Bolton te verhinderen de ambassadeur bij de Verenigde Naties te worden onder het presidentschap van George Bush jr.
De Democraten hebben hun hoop gevestigd op een man die ze jarenlang hebben verguisd en wiens carriere in de nationale veiligheid ze jarenlang hebben geprobeerd te saboteren.
Bovendien is Bolton overtuigd Republikein. En de Republikeinse partij heeft als algemeen standpunt ingenomen dat ze achter Trump staan in de impeachmentprocedure. Als Bolton besluit Trump direct aan te vallen in zijn getuigenis, zal hij door zijn partij als verrader gezien worden. Als Bolton nog enige politieke carriere van betekenis ambieert, zal hij dat niet willen riskeren.
Executive privilege
Toch vreest het Witte Huis een eventuele getuigenis van Bolton. Volgens Trump, zo zei hij woensdag, omdat Bolton ‘weet heeft van mijn gedachten’. En als Bolton in zijn hoorzitting zou spreken over hoe Trump over sommige wereldleiders denkt, zou dat de nationale veiligheid in gevaar kunnen brengen.
Om die reden heeft Trump volgens Amerikaanse media laten doorschemeren dat als Bolton zou getuigen, de president zich op zijn executive privilege zou beroepen. De president mag dat doen als hij denkt dat de nationale veiligheid in het geding is. In de drie impeachmentprocessen die tot nu toe zijn gevoerd, is het executive privilege nooit ingeroepen.Het inroepen zou kunnen inhouden dat het impeachmentproces in de Senaat wordt stilgelegd om de getuigenis van Bolton in een rechtszaal uit te vechten. Dat zou minstens maanden duren, waarmee de impeachmentprocedure zich mogelijk tot de partijcongressen van de Democraten en de Republikeinen in de zomer, en misschien zelfs tot de verkiezingen in november, zou kunnen uitstrekken.
Een andere optie zou kunnen zijn dat de getuigenis van Bolton achter gesloten deuren gehouden wordt. Dat zullen de Democraten niet erg waarderen, omdat ze met de getuigenis van Bolton juist de publieke opinie verder in hun voordeel hopen te buigen. Ze zouden dan de publieke opinie kunnen proberen te beinvloeden door de Republikeinen te vragen wat ze proberen achter te houden voor het Amerikaanse volk. Dat is voor politici die zich zeggen te bekommeren om achterkamertjespolitiek en de deep state mogelijk een gevoelig punt.
Bolton-Biden ruil
Dan is er nog een andere strategie waar de Republikeinen mee dreigen. Als de Democraten en vier Republikeinse senatoren erop staan getuigen op te roepen, waaronder Bolton, zullen de Republikeinen Joe Biden oproepen. Biden en zijn zoon Hunter waren immers de personen waar Trump onderzoek naar wilde laten doen. Volgens de Republikeinen zouden Hunter en Joe Biden corrupt gehandeld hebben in Oekraine.
Woensdag ging het gerucht dat Democraten zelf misschien een dergelijke uitruil zouden voorstellen: de getuigenis van Bolton in ruil voor een getuigenis van Biden. Maar de Democratische Senaatsleider Chuck Schumer en impeachmentmanager Adam Schiff, en Joe Biden zelf, schoten die mogelijkheid gelijk af.
Impeachment-procedure tegen Donald Trump
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
