‘Enkele tienduizenden Britten op straat, dat is weinig na een staatsgreep’

De Britten lijken vooral zo snel mogelijk van dat verschrikkelijke brexitdossier af te willen, zegt Knack-hoofdredacteur Bert Bultinck. ‘Het parlement wordt tijdelijk afgeschaft, maar de grote meerderheid blijft Netflix kijken.’

Een staatsgreep: zo noemden de heftigste tegenstanders de beslissing van Boris Johnson om het parlement een vijftal weken buitenspel te zetten en de tegenstanders van de ‘no-dealbrexit’ de wind uit de zeilen te nemen. De ‘moeder van alle parlementen’ kaltstellen, dat gaat niet zomaar.

De wild om zich heen slaande Britse premier moest vorige week zijn toevlucht zoeken tot politiek kunst- en vliegwerk, en een flinke dosis huichelarij. En ook de Queen moest eraan geloven. Vijf weken uitstel steunen? Om een zeer controversiële maatregel door te drukken? Zo’n goedkope truc? Ze stemde toe. Ze kon moeilijk anders.

Maandagavond waarschuwden verscheidene Britse media plots dat Johnson op nieuwe verkiezingen zou aansturen. Waarna hij dat van de weeromstuit categorisch ontkende. Een halve coup d’état, geforceerde snap elections: alles lijkt geoorloofd, zolang het de carrière van de premier vooruithelpt.

Het volksprotest tegen zoveel gebrek aan respect voor de regels stak snel op, maar toch minder dan je zou verwachten. De Britten lijken vooral zo snel mogelijk van dat verschrikkelijke brexitdossier af te willen. Als Johnson erin slaagt om uit de ellendige patstelling weg te komen, dan zou de fall-out voor hem nog wel kunnen meevallen.

Een no-dealbrexit zal voor het land een flinke aderlating worden, maar op de een of andere manier is ‘BoJo’ ervan overtuigd dat de kiezer het hem niet zal aanrekenen. Hij stormde Downing Street 10 binnen als een trompettende olifant in de antiekzaak van de democratie. Zoveel onverschrokkenheid zou bewondering afdwingen, ware het niet dat het bedje van de Eton boy altijd gespreid zal zijn, met zijn achtergrond, zijn netwerk en zijn inkomen. Ook hier geldt wat geldt voor alle welgestelde populisten: wie het potje breekt, zal het niet betalen.

De irritatie over de brexitknoeiboel verklaart ook waarom er vooralsnog geen miljoenen burgers op straat kwamen – The Guardian had het over ’tienduizenden’ afgelopen zaterdag. Talloze manifestaties staan nog gepland, en diezelfde krant zal er ongetwijfeld breed over berichten, maar toch: enkele tienduizenden Britten op straat, dat is weinig het weekend na een staatsgreep.

Zou het kunnen dat het volk de brexit doodmoe is en niet meer wil horen van moeilijke, ondoorzichtige onderhandelingen, of het nu over ‘prorogation’ gaat (de truc met de Queen) of het visserijverdrag of artikel 50?

Het is een opmerkelijke vaststelling: zelfs als Johnson de spelregels tot het uiterste oprekt, zodat de vertegenwoordigers van het volk hun volk niet meer kunnen vertegenwoordigen, blijft de volksopstand uit. Het parlement wordt tijdelijk afgeschaft, maar de grote meerderheid blijft Netflix kijken.

En ja: we kennen die situatie ergens van. Is het in België op dit moment zoveel anders? Er zijn zeker nog verschillen. Hier werd het parlement weliswaar ook buitenspel gezet bij de benoeming van Didier Reynders tot Eurocommissaris, maar dat weegt toch net iets lichter dan een uitstap uit de EU.

Toch begint het slechte theater, dat nu al van eind vorig jaar wordt opgevoerd, ook dit land apathisch te maken. De beslissing van de N-VA om de regering te laten vallen vanwege het Marrakeshpact was dubieus, gezien de traagheid van toenmalig staatssecretaris Theo Francken, de man die na twee jaar onderhandelen plots besefte dat ‘Marrakesh’ een val van de regering waard was.

Maar de beslissing van de coalitiepartners om niet meteen nieuwe verkiezingen uit te schrijven was zo mogelijk nog dubieuzer. Ze schiep ook een gevaarlijk precedent. Elke federale regering die nu onderweg een coalitiepartner verliest, kan het voortaan in haar hoofd halen om gewoon verder te regeren – zijn er nog niet genoeg minderheidsregeringen in Europa?

De koppige weigering van de PS om met de N-VA aan tafel te gaan zitten, ten slotte, is al helemaal onaanvaardbaar, en bewijst dat ze net als haar nationalistische tegenhanger eigenlijk volstrekt niet geïnteresseerd is in de andere helft van het land, ook al zegt ze van wel.

In een interview woensdag in Knack maakt CDH-politicus en grondwetspecialist Francis Delpérée zich grote zorgen: ‘België nestelt zich comfortabel in de politieke crisis, alsof er niets aan de hand is.’ Met het naderende vertrek van zowel Charles Michel als Didier Reynders wordt het straks alleen maar erger, ‘maar niemand lijkt daarvan wakker te liggen’. Als Di Rupo niet snel wakker wordt, dan slaapwandelen we verder. En het is niet in de richting van meer democratie.