De Britse regering van premier Boris Johnson speelt opnieuw soloslim in de brexitsaga. De Europese Unie houdt de stok voorlopig op zak. Maar voor hoelang nog?
‘De saucissenoorlog is springlevend’, opent het Amerikaanse Bloomberg dinsdag in zijn ochtendbriefing. Nee, over de strapatsen van Balthasar Boma bij FC. De Kampioenen gaat het niet. Al betreft het wel de zoveelste herhaling uit een ellenlange serie van episodes: de brexit.
Alweer kondigde de Britse regering bij monde van minister David Frost aan dat ze sommige controles op goederen tussen Groot-Brittannië en Noord-Ierland niet zal invoeren. Normaal gezien loopt de gratieperiode waarin zulke checks niet moeten plaatsvinden eind september af.
Maar daar gaat de regering van Brits premier Boris Johnson niet mee akkoord. Een feit waarmee Londen opnieuw ingaat tegen de afspraken die ze zelf met de Europese Unie overeengekomen is. Pacta sund servanda is voor Johnson en co. slechts een adagium wanneer het louter en alleen de eigen belangen dient.
Anders is evenwel de reactie van de Europese Unie. In principe kan de Unie sectoroverschrijdende sancties uitvaardigen die het Verenigd Koninkrijk aanzienlijk in de portefeuille zouden kunnen treffen. Maar in tegenstelling tot Londen kiest Brussel niet voor een confrontatiekoers. De inbreukprocedures tegen het land blijven opgeschort en het is geenszins de bedoeling om die opnieuw te activeren – ondanks het feit dat Johnson de overeenkomst niet honoreert.
In een reactie benadrukte de Europese Commissie evenwel dat dat laatste niet door de beugel kan, maar veel meer dan een half jaar geleden ligt de focus op ontspanningspolitiek. ‘Daar liggen de mogelijkheden om oplossingen te vinden’, vertelt een Europese diplomaat.
De Europese Commissie toont zich zwak. Door niet in te grijpen gaat ze er min of meer mee akkoord dat de interne markt averij kan oplopen.
Een andere diplomaat reageert een stuk lauwer: ‘We hebben nu geen zin in een grote clash die zou leiden tot een escalatie van maatregelen. Maar de Europese Commissie toont zich zwak. Door niet in te grijpen gaat ze er min of meer mee akkoord dat de interne markt averij kan oplopen’, klinkt het.
Geloofsbrieven
Wat wil de Unie dan wel doen? Woensdag vertrekt bevoegd eurocommissaris Maros Sefcovic naar Noord-Ierland om er met de belanghebbenden ter plaatse te spreken. Een gebaar dat moet onderstrepen dat Brussel bezig is met de grieven van de lokale bevolking. De Unie heeft steeds benadrukt dat ze zich flexibel wil opstellen om de situatie ter plaatse te verbeteren.
Die flexibiliteit kent echter zijn grenzen. Geenszins wil Brussel de kernafspraken uit het akkoord heronderhandelen. Dat betekent dat bijvoorbeeld de rol van het Europees Hof van Justitie met betrekking tot handelsdisputen in Noord-Ierland niet ter discussie staat. ‘Die blijft en zal er blijven’, klinkt het bij een diplomaat. Voor de dogmatische brexiteers een regelrechte doorn in het oog.
Bedoeling is dat de Unie binnenkort met een maatregelenpakket komt die de situatie op het terrein voelbaar moet verbeteren. Die maatregelen worden momenteel uitgewerkt en zouden volgens de planning na de Raad Algemene Zaken van 21 september moeten worden afgeklopt.
Morgen gaat de Britse ambassadeur bij de Europese Unie Lindsay Croisdale-Appleby zijn geloofsbrieven bij voorzitter van de Europese Raad presenteren – een gebruikelijk ritueel na zulke aanstellingen. Tijdens de ontmoeting zullen Michel en Croisdale-Appleby de kwesties ook aanraken, verneemt Knack.
Vertrouwensbreuk
Probleem is evenwel dat het vertrouwen tussen beide kanten van het Kanaal onder het vriespunt blijft. Afgelopen weekend liet Frost op een bijeenkomst van de Brits-Ierse Associatie nog optekenen dat ‘aan alle voorwaarden voldaan is om Artikel 16 van het Noord-Ierse Protocol te activeren’. Dat betekent zoveel als de volledige opschorting van dat Protocol – iets wat voor de Europese Unie totaal onaanvaardbaar zou zijn.
Of het snel zover zal komen, lijkt onwaarschijnlijk. Dat komt onder meer door de Verenigde Staten en diens president Joe Biden, die een felle voorstander is van het Protocol en de Ierse zaak. Johnson gaat binnen enkele weken naar New York om er op de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties te spreken. Bovendien vindt binnen anderhalve maand de 26ste klimaatconferentie van de Verenigde Naties (COP26) in het Verenigd Koninkrijk plaats.
Johnson wil een heruitgave van de recente G7-top in Cornwall vermijden, waar de debatten over onder meer China door de brexitspanningen werden overheerst. En tegen de achtergrond van wat er net in Afghanistan gebeurd is – in het Verenigd Koninkrijk zijn ze erg bezorgd over de unilaterale beslissing van Biden – willen de Britten geen olie op het vuur gooien.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
