Dublin-verordening wordt losgelaten in nieuw Europees migratieakkoord

Het land van aankomst zal niet langer per definitie verantwoordelijk zijn voor de afhandeling van een asielaanvraag. Daarmee wordt een van de pijlers van het Europese migratiebeleid, de Dublin-verordening, de facto opgeschort.

Na meer dan acht uur vergaderen hebben de landen van de Europese Unie een akkoord bereikt voor een nieuwe aanpak van de migratiestroom naar Europa. Op Europees grondgebied zullen centra ingericht worden voor migranten die op zee gered zijn. In die ‘controlecentra’ zullen economische migranten van vluchtelingen gescheiden worden, waarna de vluchtelingen overgebracht kunnen worden naar een andere lidstaat dan die waar ze aan land gegaan zijn.

Het zullen ook die landen zijn, en dus niet langer de landen waar de migranten voet aan wal zetten, die verantwoordelijk worden voor de behandeling van de dossiers van de asielzoekers die ze laten overkomen. De link tussen het land van aankomst en het land dat instaat voor de afhandeling van het asieldossier wordt dus doorbroken.

Zowel het openen van zulke centra als het overnemen van vluchtelingen die in een frontlijnstaat als Italië of Griekenland aangekomen zijn, zal op vrijwillige basis gebeuren.

‘Velen zeiden dat een akkoord over het Europese migratiebeleid niet mogelijk was en dat de nationale aanpak zou triomferen, maar dit is een Europese overwinning en een overwinning van de samenwerking’, begroette de Franse president Emmanuel Macron het akkoord.

De nieuwe Italiaanse premier Giuseppe Conte, die aan zijn eerste top deelneemt, wilde per se een akkoord waarin de andere lidstaten zich solidair tonen met Italië. Met de belofte dat er Europese controlecentra zullen worden ingericht en dat migranten die in Italië aankomen via die hotspots over Europa zullen worden verdeeld, zag hij zijn eis ingewilligd – ook al zal geen enkel land verplicht kunnen worden aan het mechanisme deel te nemen. Voor zover bekend zegde geen van de 28 lidstaten al toe dat ze een of meerdere centra willen openen en/of migranten willen overnemen van de frontlijnstaten.

Terwijl Italië om meer solidariteit vroeg, wilden de Oost-Europese Visegrad-landen (Hongarije, Polen, Tsjechië, Slovakije) precies daar niet van weten. Zij zagen er uiteindelijk geen graten in de compromistekst goed te keuren omdat hen geen nieuwe verplichtingen worden opgelegd.

Dublin lijkt van de baan

Verder in het akkoord hechten de Europese leiders hun goedkeuring aan het idee van ‘regionale ontschepingsplatformen’ buiten de EU. In samenwerking met de UNHCR en de IOM zal het concept verder onderzocht worden, zodat ‘het model van de mensensmokkelaars doorbroken wordt’. ‘Waar moeten mensen die gered worden naartoe worden gebracht: naar Europa of net niet? Wij zijn altijd voor de tweede variant geweest, en met deze tekst is dat nu mogelijk’, zei de Oostenrijkse bondskanselier Sebastian Kurz.

Hij krijgt als toekomstig voorzitter van de Europese ministerraden van zijn collega’s de opdracht om onverdroten verder te werken aan de hervorming van de Dublin-verordening, die bepaalt welke lidstaat verantwoordelijk is voor de behandeling van een bepaalde asielaanvraag. Nu is dat nog het land van aankomst, maar met het akkoord over de controlecentra lijkt dat principe geen stand te zullen houden. Op de Europese top van oktober komen de leiders op ‘Dublin’ terug.

Premier Charles Michel spreekt van een goed akkoord. ‘Het is in grote lijnen de neerslag van de engagementen die ik in naam van de regering in het parlement ben aangegaan’, verklaarde hij aan Belga. ‘Het is een stap in de goede richting die ons toelaat verder te werken binnen het kader van de Schengenzone.’ Alledrie de principes die Michel verdedigde, zijn volgens hem in de tekst opgenomen: de bescherming van de Europese buitengrenzen, de samenwerking met Afrikaanse landen en een grotere solidariteit op Europees niveau.

Verder zegden de leiders ook extra geld toe om in Afrika de oorzaken van migratie aan te pakken en engageren ze zich ertoe secundaire migratiebewegingen tegen te gaan. Het aanpakken van het fenomeen waarbij mensen die in een lidstaat een asielprocedure hebben lopen alsnog naar een andere lidstaat trekken, is vooral voor de Duitse bondskanselier Angela Merkel en de stabiliteit van haar regering erg belangrijk. Zij toonde zich na afloop van de vergadering ‘optimistisch dat we het werk nu echt verder zullen kunnen zetten’ en zei dat het nu duidelijk is dat iedereen de regels moet naleven. Geen enkele asielzoeker zal het land kunnen kiezen waar hij bescherming wil aanvragen, aldus Merkel.