Na het misgelopen duikbootcontract met Australië komen de relaties binnen het militaire bondgenootschap van de NAVO volgens Frankrijk onder druk te staan. Canberra pareert de kritiek en ook Londen verdedigt het pact.
Dat zei minister van Buitenlandse Zaken Jean-Yves Le Drian zaterdagavond op tv-zender France 2.
‘Je moet ook vraagtekens zetten bij de kracht van het bondgenootschap met de Verenigde Staten’, zei Le Drian. ‘In een echt bondgenootschap praat men met elkaar en respecteert men elkaar. Dat was niet het geval.’ Volgens hem wordt zo het nieuwe strategische concept van de NAVO onderuitgehaald.
Hij sprak ook van leugens en een vertrouwensbreuk. ‘Dat is helemaal niet aanvaardbaar, wat betekent dat er een crisis is.’
Op zondag werd ook bekend dat een deze week geplande ontmoeting tussen de Franse minister van Defensie Florence Parly en haar Britse evenknie Ben Wallace in Londen niet doorgaat. Frankrijk heeft de vergadering afgezegd, zo vernam persbureau AFP zondagavond van een bron op het ministerie van Parly.
Het Britse ministerie van Defensie kan de afgelasting bevestigen noch ontkennen. Wallace ‘blijft over deze bijeenkomsten in gesprek met zijn Franse tegenhanger’, is daar te horen. ‘Wij blijven nauwe en vruchtbare relaties onderhouden op vlak van defensie met Frankrijk, dat een trouwe bondgenoot blijft.’
Brits premier Boris Johnson probeerde later alvast de brokken te lijmen. Op een vlucht naar New York zei hij tegen journalisten dat de betrekkingen tussen het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk van ‘immens belang’ zijn en dat de liefde van Londen voor Parijs ‘onuitroeibaar’ is.
Frankrijk is woedend over een strategisch partnerschap dat de Verenigde Staten en Australië samen met het Verenigd Koninkrijk aankondigden. De nieuwe samenwerking mondde onder meer uit in het schrappen door Australië van een in 2016 beklonken aankoop van Franse duikboten. In plaats daarvan zullen de Australiërs onderzeeërs met nucleaire aandrijving aanschaffen van de Amerikanen. Le Drian had het vrijdag al over ‘een mes in de rug’ van Canberra en een ‘brutale’ beslissing van Amerikaans president Joe Biden.
‘Europese krachten bundelen’
Zaterdag zei hij dat Frankrijk pas een uur voor de aankondiging van het partnerschap op de hoogte werd gebracht en dat zijn land met het Australische contract een deal van 56 miljard euro verliest.
Frankrijk riep vrijdag al zijn ambassadeurs in de VS en Australië terug voor overleg. Het is de eerste keer dat Parijs een dergelijke demarche onderneemt ten aanzien van Washington en Canberra. Met name de VS zijn al sinds hun onafhankelijkheidsoorlog een goede bondgenoot van de Fransen.
Le Drian riep Europa zaterdag voorts op om zijn belangen na de val van Afghanistan en de duikbootaffaire beter te beschermen. Dat is dringend nodig, luidde het. ‘Als de Europeanen niet beseffen dat ze hun krachten moeten bundelen en samen hun belangen moeten verdedigen als ze deel willen blijven uitmaken van de geschiedenis, dan zal hun lot heel anders zijn, en we kunnen niet in deze schadelijke richting uitgaan.’
Australië pareert kritiek
Australië reageert, bij monde van minister van Defensie Peter Dutton, dat het altijd ‘oprecht, open en eerlijk’ geweest is met Frankrijk over zijn bezorgdheden in verband met het geschrapte miljardencontract voor de aankoop van Franse duikboten.
De defensieminister zei tegenover Sky News Australia de ‘ergernis’ van Frankrijk wel te begrijpen, maar voegde toe dat ‘de suggesties dat de Australische regering haar bezorgdheden niet kenbaar heeft gemaakt’, onjuist zijn.
Lees verder onder de foto
Dutton benadrukte dat de levering van de onderzeeërs al jaren achter op schema lag en dat de kosten boven het voorziene budget uit gingen komen. Over die bezorgdheden was Australië volgens hem gedurende een lange periode ‘oprecht, open en eerlijk’. Dutton maakte de Australische bezorgdheden naar eigen zeggen zelfs persoonlijk over aan de Franse defensieminister Florence Parly.
Hij onderstreepte ook ‘de noodzaak voor Australië om in het nationaal belang te handelen’, wat volgens hem neerkomt op de aankoop van nucleair aangedreven duikboten. Daarvoor komen Franse varianten niet in aanmerking, omdat die – in tegenstelling tot Amerikaanse nucleaire onderzeeërs – moeten worden bijgetankt en dus niet geschikt zijn voor het atoomvrije Australië. ‘De regering had er problemen mee en we hebben die geuit’, benadrukte Dutton. ‘We willen zeer nauw samenwerken met de Fransen en we zullen dat blijven doen in de toekomst’, zei hij wel nog.
De Australische premier Scott Morrison herhaalde die kritiek zondag op een persconferentie in Sydney. ‘De Fransen wisten dat we ernstige reserves hadden’ over hun onderzeeërs. Volgens Morrison werden die reserves enkele maanden geleden al meegedeeld aan de Fransen. ‘Ik heb geen spijt dat we ons nationaal belang voorop hebben geplaatst’, klonk het nog. ‘Ik zal daar nooit spijt van hebben.’
Biden en Macron plannen telefonisch onderhoud
Amerikaans president Joe Biden heeft aan zijn Franse ambtsgenoot Emmanuel Macron een telefonisch onderhoud gevraagd over de duikbootaffaire. Dat onderhoud zal een van de volgende dagen plaatsvinden. Dat bevestigen Franse regeringskringen.
De Franse president Macron zal er opheldering vragen over wat lijkt op ‘een zware vertrouwensbreuk’, aldus zijn woordvoerder.
Britse minister verdedigt pact
De nieuwe Britse minister van Defensie Liz Truss heeft zondag het veiligheidspact (AUKUS) dat haar land met de Verenigde Staten en Australië heeft afgesloten, verdedigd.
Volgens de Britse Defensieminister zorgt het akkoord voor meer veiligheid en kan het honderden hooggeschoolde banen opleveren, zo schrijft ze in een opiniestuk in de The Sunday Telegraph, de zondagseditie en zusterkrant van The Daily Telegraph.
Het akkoord, aldus minister Truss, toont het belang dat het Verenigd Koninkrijk hecht aan de regio rond de Stille Oceaan. ‘We zijn een kampioen van vrijheid en van vrij ondernemerschap in de wereld. Maar vrijheden moeten verdedigd worden, dus zijn we sterke banden aan het opbouwen in de hele wereld.’
