‘De Britse kiescampagne wordt bepaald door de “kleintjes”‘

‘De belangrijkste kiesstrijd vindt niet zozeer tussen Labour en de Conservatives plaats’, schrijft Harry De Paepe over de kiescampagne die momenteel bezig is in het Verenigd Koninkrijk.

Nog ongeveer veertien dagen te gaan en de Britten weten wie de nieuwe premier wordt van hun land. Hoewel, als je de peilingen mag geloven, dan blijft Boris Johnson zitten waar hij zit. Hij geniet een comfortabele voorsprong op zijn uitdager, Jeremy Corbyn. Projecties voorspellen voor de Tory’s van Johnson een meerderheid van zo’n veertig zetels.

De Britse kiescampagne wordt bepaald door de ‘kleintjes’.

Zijn huidige voorsprong in de kiesvoorspellingen is vergelijkbaar met die van Theresa May in 2017 op hetzelfde moment van de verkiezingscampagne. Aan het einde van die campagne zat het Verenigd Koninkrijk opgezadeld met een ‘hung parliament‘, een parlement zonder een duidelijke meerderheid. Het Britse systeem is niet geënt op zo’n situaties en dat leidde tot de gekende chaotische gevolgen van de voorbije twee jaar. Al zat die brexit daar ook wel wat voor tussen.

Het brexit-thema

Daarom is ‘Let’s get Brexit done!‘ de nagel waar de Tory’s voortdurend op blijven kloppen. ‘Geef ons een duidelijke meerderheid om de chaos op te lossen’, maant de partij van de premier de kiezer voortdurend aan. De slogan wordt zo vaak te pas en te onpas gebruikt dat een studiopubliek Boris Johnson begon uit te lachen toen hij er weer mee kwam aandraven. Labour neemt een minder duidelijke brexitpositie in dan de Conservatives. De partij wil een nieuw akkoord met de EU onderhandelen – alsof die EU daarop zit te wachten. Het bereikte akkoord wordt dan in een nieuw referendum voorgelegd aan de kiezers. Die kunnen dan kiezen voor ‘the best deal for Britain‘ of voor ‘remain in the EU‘. Corbyn belooft om tijdens dat referendum neutraal te blijven. Ook dat wordt op enig gelach onthaald.

Klein, maar van groot belang

De belangrijkste kiesstrijd vindt niet zozeer tussen Labour en de Conservatives plaats. De twee grote partijen lanceerden heel recent hun kiesprogramma’s en beide partijen verrassen niet echt. Labour gaat voluit voor een links programma – ‘big spending‘ en nationalisering van dienstverlening – , de Tory’s voor een centrum-rechts programma – een beetje meer uitgeven hier, wat belastingverlaging daar. Nee, het zijn de kleine drie die een grote rol spelen in de kiescampagne.

The Brexit Party

De Brexit Party van Nigel Farage is de eerste van de drie. De eurosceptische partij ligt aan de basis van de goede peilingen voor Boris Johnson doordat het een grote toegift deed aan diens partij. De Brexit Party concurreert niet met de Tory’s in kiesdistricten waar zij al een parlementair afleveren. Sinds die beslissing spelen de troepen van Farage geen grote rol meer in de campagne en smelt hun aandeel in de voorspellingen weg als sneeuw voor de zon. Ze kunnen wel nog bepalend zijn in Centraal- en Noord-Engeland waar ze opkomen in de gebieden die sterk voor een brexit stemden in het EU-referendum van 2016. Mogelijk trekken ze gemakkelijker teleurgestelde Labourkiezers aan dan de Conservatives. Als dat lukt, dan is Johnson veel minder zeker van die meerderheid.

The Scottish National Party

De tweede kleine speler is niet echt een kleine speler. Toch niet in Schotland. De Schotse nationalisten zullen ontegensprekelijk het merendeel van de Schotse zetels in het Lagerhuis – in totaal 58 – binnenhalen. Alleen is de vraag: hoeveel? Volgens de voorspellingen verdwijnt Labour bijna helemaal van het Schotse toneel. Dat is opmerkelijk, omdat de Schotse Labourzetels ooit Tony Blair stevig in het zadel hielden. Schotland was lang ‘Labourland‘. Tijdens de vorige verkiezingen was het verrassende succes van de Tory’s in Schotland een belangrijke factor voor Theresa May om zichzelf de leider van de grootste partij te noemen. Als Johnson zijn Schotse zetels kan behouden, dan mag hij al in zijn handen wrijven. Verliest hij ze echter aan de SNP of de Liberal Democrats, dan brengt dat zijn gedroomde meerderheid in gevaar.

The Liberal Democrats

De Liberal Democrats zijn de derde speler. ‘Bollocks to Brexit!‘ is hun geuzenleuze. De sterk gekrompen partij hoopt met zijn duidelijke standpunt terug een prominente rol te kunnen spelen in de Britse politiek. Het begin van de kiescampagne was zo veelbelovend dat Jo Swinson, die de partij leidt, zichzelf als kandidaat-premier presenteerde. Maar intussen heeft mevrouw Swinson al minder noten op de zang. In de peilingen doen de LibDems het lang niet zo goed. En toch blijven ze een belangrijke factor. Teleurgestelde Conservatives kunnen voor hen kiezen net als teleurgestelde Labourkiezers. Als ze dat doen, dan heeft Johnson opnieuw geen meerderheid.

Geen garantie op stabiliteit

En zo lijkt de kiescampagne van 2019 vrij sterk op die van 2017 en 2015. Toen bezwoeren de Tory’s dat zij als enige garant stonden voor stabiliteit. In 2015 vertelde David Cameron dat Labour in coalitie zou gaan met de SNP, wat de Britse unie zou bedreigen. Vandaag zegt Boris Johnson dat een stem op Corbyn een stem voor een tweede Schots onafhankelijkheidsreferendum betekent. In 2017 vertelde Theresa May tot vervelens toe dat een stem op haar een stem voor ‘strong and stable leadership‘ betekende. En Johnson zegt ‘wij regelen brexit, met de anderen komt er weer uitstel en een nieuw brexitreferendum’. Of de keuze voor de Tory’s een veilige keuze is, is lang geen garantie.

Na 2015 en 2017 werd het er immers niet bepaald rustig in de politiek van het Verenigd Koninkrijk.