Belgische Argentijnen naar de stembus: ‘Als je zelf een migrant bent, kijk je anders naar migratie’

In Buenos Aires brachten woensdag meer dan achthonderd Belgen hun stem uit. Sommigen kwamen zelfs afgezakt uit buurlanden Uruguay en Paraguay, een afstand vergelijkbaar met een reis van Boedapest naar Brussel.

‘Ik ben hier vooral omdat het verplicht is’, zegt Ulises de la Orden, een filmregisseur. ‘Ik ben ooit in België geweest, maar een echte band met het land heb ik niet.’

In Argentinië en de buurlanden wonen er meer dan 6000 Belgen, maar de meesten behoren tot de derde of vierde generatie nieuwkomers. Ze veronderstellen vaak verkeerdelijk dat de stemplicht een invloed heeft op het behoud van de nationaliteit. En een Europees paspoort is nog altijd erg gegeerd in Argentinië, waarom zou je het riskeren dat te verliezen.

‘Voor mij is dat niet zo, hoor’, zegt de la Orden droog. ‘Ik reis altijd naar Europa met mijn Argentijns paspoort, dat is veel makkelijker.’ De la Orden houdt van het werk van de broers Dardenne:’Ik kijk graag mee door hun lens naar de Belgische maatschapij.’ De Argentijnse cineast is ook een bewonderaar van de Rode Duivels: ‘Hazard, Courtois, Mertens… Ik had op het wereldkampioenschap liever een finale België-Kroatië gehad. En ze hadden wereldkampioen moeten worden.’ En voor wie gaat De la Orden stemmen? ‘Geen idee’, zegt hij doodeerlijk.

Ook Mercedes Pérez-Van Rey heeft wortels in België en wel in Brasschaat, waar haar grootvader tot de Tweede Wereldoorlog een apotheek uitbaatte, tot die door Engels vuur aan flarden werd geschoten. ‘Ik wil stemmen uit respect voor alles wat ik van mijn grootouders heb meegekregen. Ik kom hier echt met plezier naartoe, ik zie mezelf toch als een stukje van de gemeenschap.’ Pérez-Van Rey geeft in het dagelijkse leven kajakles aan mindervalide sporters.

Volgt ze de Belgische politiek een beetje? ‘Neen, natuurlijk niet,’ zegt ze lachend, ‘ik heb aan mijn grootooms in België gevraagd voor wie ik moet stemmen. En dan zeggen ze mij vooral voor wie ik niet moet stemmen, de extremistische partijen. Ik ga een groene stem uitbrengen, een stem voor de natuur is toch nooit een verloren stem?’

Met de reputatie die Argentinië torst als toevluchtsoord van collaborateurs na de Tweede Wereldoorlog verwacht je misschien veel rechtse stemmen, maar dat blijkt na een korte rondvraag niet het geval. Blauw, geel, groen, alle kleuren komen aan bod onder de Belgen, zowel bij de mensen met Vlaamse als Waalse achtergrond.

Voor de familie Corsten – vader Tom, moeder Mireille en zonen Gustavo en Rafael – zijn er drie verschillende politieke partijen uit de bus gekomen na het invullen van een online stemtest. De familie bestaat uit enkele van de weinige eerstegeneratie-inwijkelingen die vandaag aanschuiven op de stoep van Rufino de Elizalde nummer 2830.

Voor zonen Gustavo en Rafael (19 en 21) is het trouwens de eerste keer dat ze gaan stemmen. ‘Ik vond het wel een leuke stemtest, die van de VRT‘, zegt Gustavo. ‘Mogen vrouwen met boerkini’s in het openbaar zwembad?’ ‘Het heeft discussies opgeleverd aan tafel’, zegt vader Tom. ‘Over migratie bijvoorbeeld. Als je zelf een migrant bent, kijk je anders naar migratie. Hier is het overigens onmogelijk om aan het openbare leven deel te nemen als je geen Spaans spreekt.’

De Belgen die na lang wachten de residentie kunnen betreden moeten nog even aanschuiven met hun identiteitskaart om de kiesinstructies in ontvangst te nemen. Zonder kafkaiaans protocol, zouden het nauwelijks Belgische verkiezingen zijn. Hoewel iedere Belg tot een bepaalde kieskring behoort, zitten in elke omslag drie brieven, in elke landstaal. Nadat een assistente de omslag heeft geopend met een briefopener, worden de overtollige brieven meteen in de vuilnisbak gegooid.

Daarna mag iedereen onder goedkeurend oog van founding father Leopold I de marmeren draaitrap op, om in een geïmproviseerd stemhokje de nationale plicht te vervullen. Onder een gazebo buiten, heeft de ambassade zoete hapjes klaargezet, met verse limonade en koffie. Een fijn gebaar.

‘Achthonderdtwintig Belgen zijn vandaag komen stemmen’, zegt ambassadeur Peter Maddens. ‘Uit Tucumán kwamen ze, Rosario, Uruguay en Paraguay’, aldus de ambassadeur. ‘Velen behoren tot de tweede, derde of zelfs vierde generatie Belgen hier. Het doet me wel wat, zoveel landgenoten zien die het nog belangrijk vinden om te mogen stemmen… Hier kwam net een dame van negentig jaar binnen met tranen in de ogen: “Je suis tellement émue, des larmes de joie…!” Echt indrukwekkend!’