Belgen in het buitenland gaan stemmen: ‘Mensen in België zijn verwend, maar beseffen het niet altijd’

Vandaag trekken 180.000 landgenoten naar het stemhokje. Hoewel we in België pas zondag onze stem uitbrengen, zetten ambassades en consulaten wereldwijd hun deuren vandaag al open voor de Belgen in het buitenland. Zij kunnen stemmen voor de federale en Europese verkiezingen. Waar liggen zij van wakker?

Hoewel ze in het buitenland wonen, hebben veel Belgen buiten onze landsgrenzen nog een sterke band met hun moederland. Ze hebben er familie wonen, zijn van plan misschien ooit terug te keren of voelen zich nog sterk verbonden met het land waar ze zijn opgegroeid. Dit jaar schreef een recordaantal Belgen in het buitenland zich in om te kunnen stemmen, vijf jaar geleden waren het er nog 50.000 minder.

Sofie (48) is één van hen. Ze vertrok tien jaar geleden met haar man en twee kinderen naar Praag. Nu zijn ze, via een omweg langs Frankrijk, in Den Haag geland. ‘Het is een kwestie van nationaliteit. Zolang we de Belgische nationaliteit hebben, voelen we ons betrokken. Waar we ons leven op dat moment ook aan het opbouwen zijn. Ik moet toegeven dat we ook altijd meer de Belgische actualiteit zijn blijven volgen dan die van het land waar we in wonen.’

Hoewel ze belastingen betalen in Nederland blijven Sofie en haar man het belangrijk vinden om mee te kunnen beslissen over wat er in België gebeurt. ‘Misschien keren we op een dag weer terug, dan wil ik natuurlijk dat we terechtkomen op een plek die we een beetje mee hebben kunnen vormgeven. Maar dat is niet alles. Onze familie woont in België. Wij willen ook dat zij een goede sociale zekerheid hebben en dat ze goed onderwijs kunnen volgen.’

Het stemrecht van Belgen in het buitenland is beperkt. De wet laat immers niet toe dat zij hun stem uitbrengen voor de regionale parlementen. ‘Dat is jammer’, vindt Sofie. ‘Er zijn heel wat regionale bevoegdheden waar wij ook mee te maken krijgen. Mobiliteit en onderwijs bijvoorbeeld. Onze kinderen gaan in het buitenland naar school, we zouden het interessant vinden mocht er een connectie zijn met Vlaamse scholen.’

‘Door in het buitenland te wonen weet ik: mensen in België zijn verwend, maar beseffen het niet altijd. In België zijn er geen slechte scholen, de sociale zekerheid is er goed en betaalbaar. Het enige punt waarop België slechter scoort dan de drie landen waar we hebben gewoond is openbaar vervoer! Als ik naar België kom, wil ik ook het openbaar vervoer gebruiken. Maar dat is duur en het bereik laat te wensen over. Dat is een belangrijk punt voor de verkiezingen, waar ik dus spijtig genoeg mijn zegje niet voor kan doen, want het is een regionale bevoegdheid.’

Ook Lisa (29) gaat vandaag stemmen. Zij ruilde België vier jaar geleden in voor Parijs en de thema’s die haar in haar thuisland bezighielden, bepalen ook nu nog haar stem. ‘Ik denk niet dat ik nu anders stem dan toen ik nog in België woonde. Het klimaat was voor mijn vertrek al een belangrijk thema, dat blijft het ook nu nog. Ook onderwijs en sociale zekerheid zijn onderwerpen die mijn keuze zullen bepalen. Het is op lange termijn de bedoeling dat ik terug naar België ga, dus wat er daar gebeurt houdt me wel bezig.’

‘Hier in Frankrijk staat België bekend als een land met een heel inefficiënte overheid. Door van op een afstandje naar België te kijken kan ik al het politieke nieuws nu ook beter relativeren. Maar dat maakt me zeker niet minder trots op mijn vaderland. Ik wil dus, net als iedere Belg, mee kiezen wie ons land gaat leiden. Dat is niet meer dan logisch.’

Belgen in het buitenland kunnen niet alleen in de ambassades of consulaten gaan stemmen, maar ook via correspondentie. Thierry (47) deed zijn stembrief al een tijdje geleden op de post in Australië. ‘Het valt nog maar te zien of mijn brief op tijd in België geraakt. De meeste stembrieven zijn immers veel te laat toegekomen, inclusief die van mij. En dan moet die nog helemaal per post terug, van Australië naar België, dat kan een tijd duren.’

‘Als ik eerlijk ben, zou ik het zelfs eerlijker vinden als mijn stem er niet op tijd geraakt en dus niet meetelt. Ik stem omdat het mijn democratische plicht is, maar ik vind dat alleen wie betaalt mee mag beslissen. Ik betaal geen belastingen in België dus vind ik dat ik er geen stemrecht zou mogen hebben. Een buitenlander die woont en werkt in België, maar niet de Belgische nationaliteit heeft, heeft toch veel meer recht mee te beslissen over hoe het land geleid wordt dan iemand die al 22 jaar weg is uit België?’

‘Voor mij zijn het milieu, onderwijs en een gedeeltelijke herfederalisering belangrijke verkiezingsthema’s. Daar kijk en luister ik dan ook aandachtig naar. Toen ik nog in België woonde, was dat minder. Toen hield ik echt vast aan mijn zuil. Nu kies ik op basis van de inhoudelijke boodschap van politici en partijen.’