Afghanistan: de gezochte terrorist wordt minister van Binnenlandse Zaken

De FBI looft vijf miljoen dollar uit voor wie informatie verstrekt die leidt tot de arrestatie van Sirajuddin Haqqani. Zoek niet verder: de man is zopas gepromoveerd tot minister van Binnenlandse Zaken in de voorlopige regering van Afghanistan.

De FBI, de binnenlandse federale politie- en inlichtingendienst in de VS, mist essentiële elementen uit het leven van Sirajuddin Haqqani. Voor zijn leeftijd wordt een marge van 7 jaar aangehouden. Hij is wellicht 48 jaar, maar misschien slechts 41, geboren daaromtrent 1973 tot 1980. De foto die de FBI verspreidt, is vaag en wordt vergezeld van schetsen. Sirajuddin is geboren ofwel in Afghanistan ofwel in Pakistan. Hij groeide op in Noord Waziristan, in Pakistan. Zijn vader was Pashtun, zijn moeder is Arabisch.

Haqqani is al vele jaren de leider is van het Haqqani-netwerk, een autonome groep binnen de taliban die, in tegenstelling tot de overkoepelende taliban door de VS als ’terroristisch’ wordt bestempeld. De groep levert strijders in Afghanistan en runt Koranscholen aan de Pakistaanse kant van de grens. De voorbije jaren was Sirajuddin Haqqani het brein achter een serie zelfmoordaanslagen die Kaboel teisterden, achter gerichte, politieke moorden en achter kidnappings van buitenlanders, liefst Amerikanen, voor wie losgeld kon geëist worden.

Momenteel wordt nog altijd minstens één gekidnapte Amerikaan door het netwerk vastgehouden, wellicht aan de Pakistaanse kant. Die recent gekidnapte, Mark Frerichs (een 57-jarige contractwerker) werd in januari 2020 uit Kaboel ontvoerd nadat de taliban even eerder in de vredesonderhandelingen met de regering Trump hun twee resterende Amerikaanse gekidnapten hadden vrijgelaten. In ruil kwamen drie gevangen topmannen van het Haqqani-netwerk vrijgelaten. Het Haqqani-netwerk, bericht The NewYorker, had een nieuwe kidnapping nodig om te dienen als pasmunt bij de onderhandelingen. Tot droefenis van de familie Frerichs kwam de nieuwe gekidnapte niet meer van pas in de onderhandelingen. Hij zit tot nader order vast.

Kidnappings vormden maar een nevenactiviteit voor de Haqqani’s.

Aanslagen

De FBI acht Sirajuddin Haqqani onder meer verantwoordelijk (‘wil hem ondervragen over’) de aanslag op een hotel in Kaboel in januari 2008 waarbij zes mensen om het leven kwamen, daarbij een Amerikaan. Die aanslag eiste Haqqani trouwens op. Hij wordt ook geacht de mislukte aanslag tegen toenmalig Afghaans president Hamid Karzai te hebben beraamd, een aanslag tegen de VS-ambassade en tegen een Navobasis op 12 september 2011 (acht doden), naasttwee aanslagen tegen de Indiase ambassade. Bij een van de aanslagen die aan het netwerk worden toegeschreven, moest ook een school er als collateral damage aan geloven. Meerdere leerlingen kwamen om.

Hij was toen dusdanig in het vizier dat de VS onder president Obama in 2010 een drone-aanval tegen hem organiseerden. Die miste echter doel. In 2013 werd de adjunct van Haqqani via een drone gedood.

Recenter werd Haqqani een voorname, misschien de voornaamste militaire leider in het offensief dat in augustus tot de snelle overwinning van de taliban leidde. Nadien werd hij onder meer verantwoordelijk voor ordehandhaving in Kaboel.

‘Een CIA-troef’

Sirajuddin Haqqani is de zoon en opvolger van de in 2018 overleden oprichter van het Haqqani-netwerk, Jalaluddin Haqqani. Pa Haqqani trok met instemming en steun van de regering Reagan in de VS en van de Pakistaanse militaire inlichtingendienst ISI ten strijde tegen de Sovjets in Afghanistan. De CIA omschreef hem als ‘een hooggeschatte aanwinst’. In de jaren 80 nam pa Haqqani Osama bin Laden onder zijn vleugels. De jonge Bin Laden deed binnen het netwerk oorlogservaring op. Toen de VS-troepen de Al Qaeda-leider eind 2001 aan Tora Bora op het spoor waren, werd Bin Laden door het Haqqani-netwerk in veiligheid gebracht. De banden tussen het Haqqani-netwerk en Al-Qaeda zijn volgens inlichtingendiensten nog altijd intens. Pa Haqqani stierf na een langdurige ziekte in bed, benadrukten de taliban, want er waren geruchten dat het minder vredig was gelopen. Jalaluddin was hoe dan ook al jaren naar de achtergrond verwezen en als frontman vervangen door Sirajuddin.

Zoon Haqqani wordt verondersteld de radicale, hardvochtigste vleugel binnen de taliban te vertegenwoordigen, maar ook hij probeert al enige tijd een gematigder toon aan te slaan. In februari 2020 schreef hij een opiniestuk voor The New York Times waarin hij volgende paragraaf opnam: ‘Ik heb er alle vertrouwen in dat we, eens we bevrijd zijn van buitenlandse dominantie en bemoeienis, samen een weg zullen vinden om een islamitisch systeem op te bouwen waarin alle Afghanen gelijke rechten hebben, waarin de rechten die de islam toekent aan vrouwen – van het recht op onderwijs tot het recht om te werken – beschermd worden en waar verdienste de basis vormt voor gelijke kansen’.

Is hij inderdaad zo gematigd geworden als hij zich in 2020, een maand na de kidnapping van Mark Frerichs, voordeed? Vele Afghanen houden hun hart vast. Als minister van Binnenlandse Zaken moet Haqqani uittekenen hoe met protesten wordt omgegaan, en hoe vrouwen worden behandeld (het ministerie voor vrouwenzaken is blijkbaar opgeheven, en er zijn geen vrouwen in het kabinet opgenomen, net zomin als niet-taliban).

In 2010 leek hij met een boekje van zijn hand nog eerder de lijn Al-Qaeda te vertegenwoordigen. Hij verdedigde onthoofdingen en zelfmoordaanslagen tegen het Westen. Hij riep destijds westerse moslims op om zich, in afwachting van actie, ‘in te passen, te scheren, westerse kleren te dragen’: ‘Wees geduldig’.

De hand van Pakistan?

In het Subcontinent, en zeker in India, wordt de aanduiding van Haqqani beschouwd als een overwinning van Pakistan. Het Haqqani-netwerk blijft heel nauw verbonden met de Pakistaanse militaire inlichtingendienst ISI, en de komst van Haqqani zou, melden Indiase media op basis van bronnen bij Indiase inlichtingendiensten, zorgen voor wrevel bij andere takken van de taliban, met name bij Mullah Abdul Baradar, (zo beschrijft India Today). Baradar was hoofdonderhandelaar tijdens de gesprekken met de VS, en zou het gematigd gezicht zijn van de taliban. Hij had gedacht premier te zullen worden, aldus India Today, maar wordt in de interim-regering nu vicepremier.

Niet alleen de Indiase pers ziet het zo. Op de dag dat Sirajuddin Haqqani minister van Binnenlandse Zaken werd, betoogden Afghaanse vrouwen aan de Pakistaanse ambassade in Kaboel. Ze riepen slogans en droegen spandoeken of pancartes tegen de ISI, en voor vrouwenrechten.