Veiligheidsnota N-VA: ‘Gaan burgemeesters in hun eentje doen waar procureurs dag en nacht mee bezig zijn?’

‘Is de veiligheidsnota van N-VA ingegeven uit angst voor onveiligheid of angst voor electoraal verlies’, vraagt Walter De Smedt zich af.

De N-VA presenteerde afgelopen weekend een “consensusnota” waarin een vijf voorstellen worden gedaan die een antwoord willen zijn op de terroristische dreiging van vandaag. De titel ervan is: ‘Niveau V’. Het is moeilijk een beeld te geven van wat dat in de werkelijkheid kan worden. Maar het plan illustreert nogmaals hoe dezelfde dreiging tot verschillende mogelijke antwoorden kan leiden.

Eerst had je de beelden van de bijna vijf miljoen burgers die na de aanslagen door Parijs trokken. Geen georganiseerde staking of betoging van de één of andere vakbond of het ordewoord van een politieke partij, maar de spontane stem van het Volk: wij zijn allemaal Charlie! Deze verbondenheid tegen de barbarij en de terreur, was er ook één voor de democratische vrijheden, en vooral de uitdrukking van de wil om te leven zoals wij dat voordien deden: in vrijheid en zonder vrees.

Het andere beeld is dat van Brussel daags na de beleidsbeslissing over de aanslagen: Geen openbaar vervoer, afgesloten tunnels, treinstations en metro’s gesloten, openbare diensten dicht, verlaten winkelstraten, de Wetstraat volledig ontruimd, vrachtwagens van het leger dwars over de straat, de luchthavens van Zaventem en van Antwerpen worden gesloten. Het gsm-verkeer over het hele land is verstoord door de overbelasting van enkele gsm-masten. Het Verbond van Belgische Ondernemingen raamt de economische kostprijs van de lock down van Brussel op 350 miljoen euro. De toerismesector en de horeca hebben zwaar te lijden. België is een Failed State.

Twee erg verschillende beelden van nochtans hetzelfde fenomeen: De Stand Up van het Volk in Parijs en de Lock Down van het politiek beleid in Brussel.

Voor wie is de nota bestemd?

Wie schreef deze nota en voor wie is ze bestemd? Dat is in de eerste alinea reeds duidelijk: “Hoe beschermen we onze “eigen” burgers wanneer die burgers overal en op elk moment een doelwit kunnen vormen?” Het is zelfs meer dan het gekende thema: ‘Eigen Volk Eerst’. Hier staan de “andere” burgers niet op de tweede plaats. Zij komen er zelfs niet in voor: de schrik van de blanke man, die zijn eigen ‘volk’ aanzet om ook bang te zijn. De schrik voor wat: voor onveiligheid of voor electoraal verlies?

Wie niet bang is en wil voort leven in deze multiculturele samenleving mag de lectuur van de ” consensusnota” hierbij stoppen, want niet tot hem gericht. Het is geen ” consensus” maar het tegendeel, de verwerping van wie niet moet worden beschermd.

GAS-ambtenaren als procureurs?

Nogmaals laten wij de vele en ernstige juridische en bestuurlijke beletsel opzij en bekijken wij enkel de werkelijkheid zoals die bij de toepassing van de voorgestelde veiligheidsmaatregelen zou worden.

Gaat de burgemeester in zijn eentje doen waarmee procureurs en onderzoeksrechters dag en nacht bezig zijn? Heeft hij daar de opleiding, de kennis, de ervaring en vooral de tijd voor? Nu al loopt het soms mis met wat de gerechtelijke overheden doen wanneer zij een huiszoeking bevelen of een aanhouding motiveren. Want er zijn nu eenmaal, terecht, strikte regels en voorschriften om misbruiken te vermijden. Hoe gaat de burgemeester zijn enkel bestuurlijke bevoegdheid inbrengen in een eigen gerechtelijke procedure die binnen het kader van een afzonderlijke rechterlijke macht moet worden gevoerd? Delegeren: Worden de GAS-ambtenaren nu ook procureurs en onderzoeksrechters?

Verlies van rechten

Laat ons aannemen dat dit allemaal mogelijk is, tot wat leidt dat dan?

Daar werd recent een sprekend voorbeeld van zichtbaar. Waar de academici-politici in de voorgestelde consensusnota de strikte voorwaarden van het EVRM vergeten, voegen zij, wat het rechterlijk toezicht betreft, er wat aan toe: ‘volstrekt’.

Het verschil tussen een verlies van een recht en het ” volstrekt” verlies van dat recht wordt duidelijk aangetoond door wat Bilen Ceyran in Turkije overkwam: een week lang opgesloten, zonder bril en medicijnen, geslagen en vernederd. Pas na zes dagen kreeg zij een rechter te zien en die oordeelde tegen de stelling van de politie en de procureur in dat er geen reden was voor de opsluiting.

Om dergelijke wantoestanden te vermijden moet bij ons de rechter niet na zes dagen maar binnen de vierentwintig uur tussen komen. En als het echt noodzakelijk is om onmiddellijk een huiszoeking te doen, dan mag dat bij ons ook zonder bevel van de rechter: daarvoor bestaat er nu al de heterdaad-procedure die iedere dag wordt gebruikt.

Plaatsgebrek

En dan is er nog een andere erg praktisch probleem: waar ga je al die ‘verdachten’ onderbrengen. Justitieminister Koen Geens maakte zich verleden jaar sterk dat hij zou kunnen waarmaken waar alle rechters reeds jaren om vragen: de uitvoering van álle gevangenisstraffen volgens de wet. Dat schreef hij in november vorig jaar al in zijn justitieplan.

Volgens wat Liesbeth Wyseur, woordvoerster van de Vlaamse Justitiehuizen, nu verklaarde, is de daling van het aantal enkelbanden het gevolg van de beslissing van minister Geens om gedetineerden met een straf korter dan drie jaar sneller vrij te laten, uit de gevangenis of uit elektronisch toezicht. Daardoor waren er plots 200 mensen minder met een enkelband. “We kunnen die enkelbanden niet van de ene dag op de andere aan iemand anders geven. Maar we willen tegen november terug naar 900 enkelbanden.” Van een terugkeer naar 1.200 is voorlopig geen sprake. Nu is 900 absoluut het maximum”, stellen de vakbonden in Knack. “Anders komt er meteen een nieuwe staking.”

Voor de nieuwe ” sympathisanten” is Breendonk te klein en afvoeren helpt ook niet: wij huren reeds cellen in het buitenland.

Noodtoestand als voedingsbodem voor extremisme

Het is het doel van aanslagen altijd al geweest om het maatschappijbeeld te wijzigen zonder oorlog te voeren. Als ze door aanslagen tot de noodtoestand kan komen hebben terroristen hun doel bereikt. Door de angst die gepaard gaat met een aanslag, komt de rest vanzelf: de rechtsstaat wordt opzij geschoven, de economie gaat plat, het sociale weefsel wordt aangetast, “eigen” burgers vervolgen de anderen en sluiten hen op.

En dan komt pas de ‘noodtoestand’ die de beste voedingsbodem is voor extremisme. Onze grootouders hebben het tweemaal meegemaakt, onze ouders moesten het ook ondergaan. Wij hebben het daarom anders gedaan: wij bouwden een rechtsstaat én een welvaartstaat op en deelden die met alle burgers in dit land.

Nu staan wij opnieuw voor de keuze: Stand Up of Lock Down?