Bilen Ceyran werd een week vastgehouden in Turkije. Ze heeft nog steeds geen officiële aanklacht gehoord. Ze is net terug in België en vanuit haar moeders huis in Anderlecht, blikt ze terug op de turbulentste week van haar leven. “Iedereen moet weten wat er in de Turkse gevangenissen gebeurt als je het niet eens bent met de overheid.’
Vorige week raakte bekend dat de Belgische studente Bilen Ceyran (25) gearresteerd was in Turkije op verdenking van links terrorisme.Haar moeder reisde haar achterna, ondertussen zijn beiden terug thuis in België, en getuigt Ceyran over de situatie in de Turkse gevangenis.
De Belgisch-Turkse Bilen Ceyran was op vakantie met haar vrienden aan de westkust van Turkije, “We zwommen, we feesten, we aten lekker en we dronken”, lacht ze. Ze wilde ook het graf van haar vader bezoeken die twee jaar geleden overleden is. Dat had ze vorig jaar ook gedaan. Maar op haar vierde dag in Turkije gebeurde iets wat ze nog steeds niet begrijpt. “Op vrijdag 26 augustus, rond 9u vielen er dertig militairen met kalashnikovs ons huisje binnen”, vertelt Bilen. “Ze riepen dat ze gingen schieten. Ik dacht: ze denken dat ik bij de Islamtische Staat hoor of zo, ze gaan me hier vermoorden.”
Vandaag, twaalf dagen later, is ze veilig aangekomen in België en straks houdt ze een persconferentie. Ze heeft net 3000 kilometer gereden vanaf Istanbul en heeft sinds die bewuste nacht niet meer in een bed geslapen. Het is haar verjaardag en ze wil de media-aandacht liefst in één keer afhandelen en dan rustig iets eten en gaan slapen. “Ze is doodop”, vertelt haar moeder. In haar huis in Anderlecht, neemt ze voor de persconferentie nog een paar uur de tijd om in alle rust terug te blikken met Knack.be. “Ik wil dat de mensen goed weten hoe het eraan toe gaat in Turkse gevangenissen als je het niet eens bent met de overheid. Ook als je gewoon met vakantie bent.”
‘Na een tijdje vroegen ze mij om mijn bril af te zetten. Toen ik dat met tegenzin deed, kreeg ik een harde klap in mijn gezicht.’
De Belgische had er al twee jaar universitaire rechtenstudies in Brussel opzitten en kent haar rechten goed. “Na het machtsvertoon met de kalashnikovs begonnen ze mij ter plaatste te ondervragen. Niemand las mij mijn rechten voor en ik kreeg geen toegang tot een advocaat.” De militairen en politie-agenten vertelden haar dat ze daar ook niet op moest hopen. “Door de noodtoestand die sinds de militaire coup van begin juli geldt, mag de politie je vijf dagen zonder advocaat vasthouden.”
Dezelfde nacht werd ze een tweede keer ondervraagd, door zeven agenten tegelijk. “Na een tijdje vroegen ze mij om mijn bril af te zetten. Toen ik dat met tegenzin deed, kreeg ik een harde klap in mijn gezicht. Mijn bril heb ik vier dagen niet teruggekregen en mijn zich is slecht. Zonder bril zie ik bijna niets.”
Ze kwam in een kleine cel voor één persoon terecht met twee andere jonge vrouwen van de Turkse socialistische jongerenorganisatie SDGF. Die organisatie werd vorig jaar zelf slachtoffer van een terroristische aanslag door de Islamitische Staat. 33 jongeren kwamen om het leven. “Kan je het je voorstellen dat ze hen terroristen noemen”, zegt Bilen kwaad. “Die meisjes hebben een aanslag overleefd, sommigen zijn voor altijd verminkt en zijn hun vrienden verloren. Dat zijn socialisten, geen PKK. En nu werden ze letterlijk gefolterd: hun adem werd afgesneden.”
‘De politie zei dat ze mij 30 dagen konden vasthouden zonder reden, door de noodtoestand. Ze genoten van de macht die ze nu hebben.’
Ondertussen was haar moeder, Meryam Sasmaz, op bezoek bij vrienden in Parijs. “Ik wist van niets. Het duurde nog twee dagen voor ik hoorde dat mijn dochter gevangen was genomen. Vrienden hadden het gelezen in Turkse kranten en belden me op.” Die kranten schreven dat Bilen het hoofd is van de Belgische tak van MLKP, een militair-communistische partij die gelinkt wordt aan aanslagen. “Ze schreven dat ze vanuit een villa een aanslag aan het beramen was en met gehuurde luxe-auto’s rondreed”, vertelt haar moeder verontwaardigd. “Ik wist dat dat onzin was. Ondertussen heb ik die “luxe-auto en strandvilla” gezien: een oude Ford en een dom vakantiehuisje vlak bij het strand.”
Haar moeder vloog de volgende ochtend, naar Turkije en nam een advocaat onder de arm. Ze schreef op knack.be een open brief aan eerste minister Charles Michel en sprak met Belgische media. “Ik mag van geluk spreken dat ik thuis vrienden heb die van me houden, zonder hen wist niemand wat er gebeurde”, zegt Bilen met een glimlach.
‘De hele linkerkant van mijn gezicht was rood, maar de dokter keek niet naar mij, hij keek en luisterde alleen naar de agenten die achter mij stonden.’
In de cel werd Bilen ondertussen toegeroepen dat ze niet snel vrij zou komen. “De politie zei dat ze mij 30 dagen konden vasthouden zonder reden, door de noodtoestand”, vertelt Bilen. “Ze genoten van de macht die ze nu hebben.” Toen de dokter kwam controleren of ze niet mishandeld was, waren er drie agenten aanwezig. “De hele linkerkant van mijn gezicht was rood, maar de dokter keek niet naar mij, hij keek en luisterde alleen naar de agenten die achter mij stonden.”
Na vier dagen in de cel, begon de Belgische media-aandacht voor druk te zorgen op de Turkse regering. “Ik kreeg een telefoontje van de Turkse minister van Justitie”, vertelt Bilens moeder. “Die zei dat ze de situatie begrijpen en zo snel mogelijk proberen afhandelen.” Bilen kreeg voor het eerst een deken om op te slapen, haar medicijnen die ze dagelijks moet nemen en ze kreeg haar bril terug.
Vorige week donderdag moest Bilen voor de procureur verschijnen. “Bij het binnenkomen zeiden de politie-agenten dat de procureur mij nooit zou vrijlaten en ze kregen gelijk.” De procureur besliste haar niet vrij te laten en de zaak werd doorgestuurd naar de rechter. Die luisterde naar haar verhaal en dat van de jongeren van SDGF en liet hen vrij. Om twee uur ’s nachts (Turkse tijd), liep ze met haar moeder – vrij – het gerechtsgebouw uit.
“Ik omarmde haar en ze zei: mama, ik heb mij een week niet gedoucht, ik mocht zelfs mijn tanden niet poetsen”, vertelt haar moeder. Ze nam Bilen mee naar een hotelkamer. Die bleef anderhalf uur onder de douche. “Ik was murw geworden van de gebeurtenissen. Ik ging zitten in de douche en liet het water over mij heen lopen. Ik was helemaal uitgeput.”
Dubbele nationaliteit opzeggen
De volgende dag namen ze de auto terug naar België. Ze reden het hele weekend en Bilen snakt naar een bed. Maar eerst nog de persconferentie. “Ik wil dat iedereen weet wat in Turkije met onschuldige mensen gebeurt. Ik ben niet gekomen met een politiek doel.”
“Of ik ooit nog terug ga naar Turkije? Mijn vader ligt daar begraven, ik wil hem bezoeken. Maar ik blijf niet langer dan één dag. Ik ga zijn graf bezoeken en ik ga weer weg. Wanneer dat weer zal kunnen weet ik niet, er loopt nog steeds een proces tegen mij en ik weet niet waarvoor. Het eerste wat ik doe is mijn nationaliteit van dat land stopzetten. Mijn vader had die aangevraagd, maar ik wil ze niet langer.”
Bilen gaat de volgende dagen spreken met een Belgische advocaat om te kijken welke juridische stappen ze kan ondernemen tegen Turkije.
Kasper Goethals
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
