Een nachtmerrie, een rampscenario, horror. De woordenschat om de federale patstelling te omschrijving is kleurrijk na 26 mei. Maar welke coalities zijn mathematisch eigenlijk mogelijk?
Om in de Kamer aan een meerderheid te komen, zijn er 76 zetels nodig. We weten dat een doorstart van de Zweedse regering en zelfs een aanvulling met CDH onmogelijk is.
De socialisten vormen er de grootste politieke familie: PS (20) en SP.A (9) komen samen uit op 29 zetels. De liberalen stranden opnieuw op de tweede plaats met 26 zetels (14 voor MR en 12 voor Open VLD), terwijl N-VA wel de grootste fractie blijft met 25 zetels.
De ecologisten komen pas op de vierde plaats, met 21 zetels (13 voor Ecolo en 8 voor Groen). Vlaams Belang wordt met 18 zetels groter dan de christendemocratische familie van CD&V en CDH (17 zetels). PVDA veroverde 12 zetels, het DéFI van Olivier Maingain 2.
Er is geen enkele federale meerderheid mogelijk zonder N-VA of PS.
Eerst en vooral moet er een groot voorbehoud gemaakt worden voor de noodzakelijkheid van een meerderheid langs Vlaamse kant. Het aantal Nederlandstalige Kamerleden bestaat op dit moment uit 87. Een groep van minstens 44 Kamerleden is dus aangewezen.
In dat opzicht is enkel een federale regering met N-VA mogelijk. De aanvulling van de klassieke tripartite met Groen strandt op 41 zetels. We gaan er hier voor het gemak van uit dat de veto’s tegen Vlaams Belang en PVDA overeind blijven.
Een federale regering met N-VA dus. Aan welke meerderheid geraakt die over het hele koninkrijk? De eerste combinatie is de zogenaamde Bourgondische coalitie. N-VA, Open VLD, SP.A, PS en MR halen samen een vrij comfortabele meerderheid van 80 zetels. Als we een Vlaamse Zweedse formule van N-VA, Open VLD en CD&V aanvullen met MR en PS, dan haalt die meerderheid zelfs 83 zetels.
Is de PS van Elio Di Rupo dan incontournable? Zeker niet. Puur mathematisch kan er een regering gevormd worden met N-VA, Open VLD, MR, Groen, Ecolo en aangevuld met SP.A. John Crombez (SP.A) liet al meermaals verstaan dat zijn partij niet een en ondeelbaar is met zijn Franstalige zusterformatie. Deze coalitie behaalt zelfs 81 zetels.
Maar zelfs de Vlaamse socialisten kunnen overbodig worden. Haalt deze geel-groen-blauwe coalitie CD&V erbij, dan komt ze aan een (ruimere) meerderheid.
Ook Groen is niet incontournable. Een Vlaamse tripartite aangevuld met N-VA biedt mogelijkheden. Een formatie tussen N-VA, Open VLD, MR, CD&V, CDH en SP.A kan zo eveneens bogen op die nipte meerderheid van 77 zetels.
Geen Vlaamse meerderheid
De keuzevrijheid verandert licht als we het uitgaanspunt van een Vlaamse meerderheid loslaten. Zo’n regering zal de facto zonder N-VA door het leven moeten gaan, omdat de Vlaams-nationalisten gezworen hebben zo’n formule nooit toe te passen.
In dat scenario wordt de PS wél incontournable. Er is geen enkele federale meerderheid mogelijk zonder N-VA of PS.
Zo haalt de federale klassieke tripartite aangevuld met Ecolo en Groen een ruime meerderheid van maar liefst 93 zetels. Dat betekent dat er zelfs een paar formaties overbodig zijn. Groen of SP.A kan gedumpt worden – waardoor de Vlaamse aanwezigheid in de regering nog verder wegsmelt, wat neerkomt op politieke fictie. Voor het gemak kan ook CDH worden losgelaten.
Maar ook Ecolo kan opzij worden geschoven – als Groen daar tenminste toe in staat is. Een meerderheid van PS, SP.A, MR, Open VLD, CD&V, CDH en Groen behaalt een comfortabele 80 zetels.
Er zijn dus wel degelijk coalities mogelijk. Maar die keuzes zullen partijen als CD&V en Open VLD op hun grondvesten doen daveren, zeker wanneer ze in zee gaan met linkse partijen en zonder Vlaamse meerderheid. En ook N-VA zit voor een dilemma. Regeren zonder PS en Ecolo zou een must zijn voor Bart De Wever, maar de alternatieve formatie moet het stellen met een nipte meerderheid, waarin balorige parlementsleden de boel kunnen lamleggen.
En laat dat nipte zeteloverschot net de reden zijn geweest voor De Wever om in Antwerpen de christendemocraten in te ruilen voor de socialisten.
Tripartite
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
