Twee maanden na de verkiezingen: hoe is het nog met de regeringsvormingen?

Vrijdag 26 juli is het twee maanden geleden dat de kiezer heeft beslist en op de Franse gemeenschap en het Brussels gewest na zijn er nog nergens regeringen gevormd. Verschillende partijen, met soms tegengestelde programma’s, zijn nog steeds in beeld voor coalitievorming. De eerste prioriteit is een dialoog tot stand brengen. Een overzicht van de stand van zaken.

Om een zo progressief mogelijke regering tot stand te brengen, hebben PS en Ecolo – die samen geen meerderheid op zak hebben – gedurende veertig dagen de MR aan de kant geschoven in Wallonië en de Franse gemeenschap.

Nadat die poging zoals verwacht mislukte, zijn er uiteindelijk verkennende gesprekken opgestart tussen de socialisten, groenen en liberalen.

Zonder het woord enthousiasme in de mond te nemen, is naar verluidt toch sprake van constructieve gesprekken.

Vlaams en federaal

In Vlaanderen en op het federale niveau is de fase van de gesprekken nog niet aangebroken, laat staan de echte onderhandelingen. Na een reeks gesprekken met Vlaams Belang heeft Vlaams formateur Bart De Wever (N-VA) een nota voorgelegd aan CD&V, Open VLD en SP.A.

Sindsdien heeft hij de gesprekken on hold geplaatst, in afwachting van de afwikkeling op federaal niveau. De Wever vreest immers dat zijn partij daar opzij wordt geschoven en dat er een regering zonder meerderheid aan Vlaamse kant het levenslicht zal zien.

Zijn nota bevat alvast enkele ’teasers’ voor SP.A. Denk aan het wegwerken van de wachtlijsten in de zorg en de bevriezing van de rusthuisprijzen, maar ook de daling van de btw op elektriciteit. Die werd tot onvrede van SP.A tijdens de vorige legislatuur opgetrokken van 6 naar 21 procent in de regering-Michel, dus mèt N-VA.

Bij CD&V en Open VLD, waar de voorzitters verwond uit de strijd zijn gekomen, hebben een aantal kopstukken zich al uitgesproken tegen een federale regering zonder N-VA – een hypothese die de PS al daags na de verkiezingen van 26 mei had geopperd. Dit weekend nog sprak Kamervoorzitter Patrick Dewael (Open VLD) zich al uit tegen een regering met de groenen.

Maar het blijft in de eerste plaats afwachten of en wanneer N-VA en PS – de twee grootste partijen van het land – samen rond te tafel gaan zitten. Hun respectieve programma’s lijken elkaars tegenpolen. Bovendien weigeren de socialisten mee te gaan in het confederale verhaal van de Vlaams-nationalisten.

Audiëntie

Informateurs Didier Reynders en Johan Vande Lanotte proberen intussen vertrouwen te creëren tussen de acht partijen die een rol kunnen spelen in een volgende regering. Maandag staat opnieuw een audiëntie gepland op het Paleis.

Het duo werkt aan een preformatienota die als basis zou kunnen dienen indien er een formateur het veld wordt ingestuurd. Na hun bilaterale contacten zouden ze gesprekken voeren in verschillende formules, bijvoorbeeld per politieke familie of per taalgroep.

Maar over de inhoud van hun opdracht sijpelt weinig door. Omdat er niet meteen een alternatief voorhanden lijkt, is het niet uitgesloten dat de koning maandag hun opdracht verlengt.

In zijn toespraak naar aanleiding van de nationale feestdag riep koning Filip de politieke verantwoordelijken op niet te talmen met de vorming van een regering.

PS-voorzitter Elio Di Rupo gaf in een interview daags nadien aan dat zijn partij open staat voor dialoog. Het leek op een opening richting N-VA. Di Rupo herhaalde echter ook dat zijn partij niet bereid is te praten met N-VA.

‘De informateurs plannen mensen rond de tafel te brengen’, aldus de PS-voorzitter. ‘Ik weet niet met wie. Als men ons aan een onderhandelingstafel uitnodigt, zal ik gaan praten’.