Is het door de hete zomers niet meer uit te houden in uw tuin? Tover hem dan om tot een klimaattuin.
Zakboek voor de klimaattuin. Koele oases voor hete zomers bevat een urgente boodschap: we moeten dringend af van de klassieke tuin met groot terras, een groot gazon en een eenzame pluk siergras. Omdat hij een deel is van het klimaatprobleem, én omdat die tuin onleefbaar wordt voor de mens, betogen auteurs Marc Verachtert en Bart Verelst deze week in Knack. Verachtert is groenjournalist en tuinarchitect, Verelst voormalig tuinaannemer en nu woordvoerder bij de vereniging voor Vlaamse tuinaannemers Groen Groeien.
In Knack leggen ze uit hoe u uw tuin leefbaarder kunt maken én tegelijk de klimaatverandering kunt helpen afremmen. Dit zijn de vijf vuistregels:
1. Plant liever gisteren dan vandaag een boom
‘De schaduw van een boom koelt vier graden af, dankzij het schoorsteeneffect gaat het tot vijftien graden minder’, zegt Marc Verachtert. ‘Het schoorsteeneffect is het verkoelende effect dat ontstaat doordat een boom koele lucht aanzuigt en opwaarts meetrekt.’
Een goede schaduwboom komt pas in mei in blad.
Een boom is primordiaal in een klimaattuin: een volwassen exemplaar heeft de koelende kracht van wel tien airco’s. Verachtert en Verelst raden aan om er dus zo snel mogelijk een of meer te planten in uw tuin. ‘Kies voor de juiste boom’, zegt Verelst. ‘Een goede schaduwboom komt pas in mei in blad. Tijdens het voorjaar wil je nog van de lentezon genieten. In de zomer moet hij echter volop schaduw geven. Bomen die dat perfect doen zijn de trompetboom (Catalpa), valse Christusdoorn (Gleditsia) en honingboom (Styphnolobium, vroeger Sophora).’
2. Leg een waterpartij aan met regenwater
‘Een waterpartij versterkt het eerder genoemde schoorsteeneffect’, legt Verachtert uit. ‘Wanneer je een vijver zo aanlegt dat de door de boom aangezogen lucht erover passeert, en dus flink afkoelt, dan zal het heerlijk toeven zijn onder je boom.’
Water heeft iedereen. We zijn er alleen te kwistig mee, vindt Verachtert. ‘Regenwater gaat nog altijd veel te vaak recht van het dak de riool in. Vang regenwater op in een waterpartij. Of in een regenton om er je planten mee te begieten.’
3. Een kleiner en waterdoorlatend terras
De gevel van onze woning en de stenen van ons terras vangen flink wat warmte op. ‘Op een zonovergoten dag kunnen de tegels of stenen meer dan 50 graden warm zijn’, zegt Verelst. Ze stellen daarom de vraag of onze terrassen wel zo groot moeten zijn. Het antwoord is ‘nee’. ‘Elke vierkante meter verharding die je vervangt door groen, zorgt voor een aangenamere tuin in de zomer’, schrijven ze.
Elke vierkante meter verharding die je vervangt door groen, zorgt voor een aangenamere tuin.
Kies dus voor een kleiner terras of beter: voor een paar kleine zitplaatsjes in je tuin. Verhard niet met tegels of gebruik tegeldragers – die laten toe dat de lucht eronder circuleert, wat verkoelt, en maken een terras waterdoorlatend – of waterdoorlatende en -passerende klinkers of straatstenen. Die zijn een beetje duurder, maar u doet er het klimaat een plezier mee. En dus uzelf.
4. Laat klimplanten voor u werken
Twee vliegen in één klap: klimplanten op uw muren zijn een ferme duw in de rug voor de biodiversiteit in uw tuin. Ze zorgen voor nestplaats voor vogels en kleine dieren en trekken veel insecten aan, waaronder bijen en vlinders. Bovendien isoleren ze bijzonder goed. Verelst: ‘Klim- of leiplanten combineren voor de koeling van je tuin drie belangrijke eigenschappen. Ze kleuren je gevel groen, vormen een isolerend luchtlaagje tussen bladeren en muur en verdampen – net zoals bomen – een grote hoeveelheid vocht. Dat laatste doet ook het schouweffect ontstaan, zodat op warme dagen koele lucht van laag tegen de grond wordt aangezogen.’
Wie ambitieus is, kan een echte tuinmuur laten groeien. Eenvoudiger zijn een muur laten beklimmen met klimop, wilde wingerd of klimhortensia. Of breng geleidingen aan voor leiplanten als Japanse wijnstok of chocoladewingerd.
5. Laat het gras groeien en bloeien
Verachtert en Verelst verketteren het gazon niet, zeggen ze deze week in een interview in Knack. ‘Gras is altijd nog beter dan tegels of keitjes: het koelt af, houdt CO2 vast en laat water door’, aldus Verachtert. ‘Zeg niet “weg met het gras”, maar zeg: “welkom bloemetjes.”‘
Ze bepleiten andere gazons, met meer kleur en geur. ‘Het beste van twee werelden is een gazon waarin ook laagblijvende bloemenzaden zijn gezaaid, het zogenaamde ‘nectar onder het mes‘. Je kunt dat strak maaien wanneer je bezoek hebt en je de tuin graag netjes hebt. Laat het daarna weer een week of drie groeien, zo doe je de bijtjes ook een plezier.’
Gras is nog altijd beter dan tegels of keitjes.
Verelst wijst erop dat je met zo’n gazon kunt spelen: ‘De ene keer maai ik paadjes, de andere keer strook om strook, of alleen de randen. Dat contrast tussen lang en korter gras is niet alleen mooi, het heeft ook ecologisch veel meerwaarde. Je creëert een rijke diversiteit aan planten omdat de ene houdt van een maaibeurt op zijn tijd, zoals klaver en boterbloem, en de andere net floreert wanneer ze mag uitschieten. Insecten houden van de temperatuurverschillen tussen de verschillende grashoogtes en zij lokken op hun beurt vogels naar je tuin. Wij attaqueren de liefhebbers van een gazon dus niet. We vragen gewoon om afscheid te nemen van het biljartlaken.’
Marc Verachtert en Bart Verelst, Zakboek voor de klimaattuin. Koele oases voor hete zomers, Lannoo, 176 blz., 19,99 euro.
Lees hier het interview met Marc Verachtert en Bart Verelst: ‘Zeg niet ‘weg met het gras’, maar zeg: ‘welkom bloemetjes’.’
Lees ook: ‘Maai mei niet: geef in mei uw gazon een hanenkam’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier