Proces Bart De Pauw: burgerlijke partijen en parket willen dat televisiemaker fout erkent

Op de eerste van twee zittingdagen in het proces tegen Bart De Pauw, hebben zowel de vrouwen die zeggen dat de televisiemaker hen lastigviel, als het openbaar ministerie de wens uitgedrukt dat De Pauw zijn schuld zou erkennen. Over een celstraf of een schadevergoeding gaat het niet, klonk het.

De advocaten van negen vrouwen die zich burgerlijke partij stelden in het stalkingproces, en het openbaar ministerie hebben al hun zeg mogen doen in de Mechelse rechtbank. In het geval van de burgerlijke partijen duurde dat lang: ze brachten een na een de verhalen van vrouwen die telkens op een gelijkaardige manier met De Pauw te maken kregen. De tv-ster zocht contact met vrouwen met wie hij samenwerkte en stuurde hen al snel berichten met amoureuze aanzoeken. De grenzen van onschuldig geflirt werden daarbij ver overschreden, zo pleitten advocaten Christine Mussche en An-Sofie Raes. De Pauw noemde verschillende vrouwen ‘muis’ in zijn berichten.

Het bleef ook niet bij schriftelijke aanzoeken. De Pauw dook op bij de huizen van sommige vrouwen, na tv-opnames kwam hij eens ongewenst bij actrices in bed liggen en tijdens een werkreis zou hij een nieuwe medewerkster van zijn productiehuis hebben proberen te kussen in een bubbelbad.

Machtspositie De Pauw

Belangrijk op het proces is de machtspositie die De Pauw al dan niet innam tegenover de vrouwen. Sommige betrokkenen werkten voor zijn bedrijf, anderen waren beginnende actrices die hoopten nog samen te werken met de succesvolle televisiemaker. ‘Men kan het draaien en keren hoe men wil, Bart De Pauw was een godheid in de media’, zei procureur Ken Van hoogenbemt. ‘De gezagscontext is de rode draad in dit dossier.’

Het openbaar ministerie stelde vast dat elk schuldinzicht ontbreekt in de verdediging van De Pauw. ‘Ik heb er weinig begrip voor dat elk feit wordt tegengesproken’, zei Van hoogenbemt. Daarom eiste hij een celstraf van een jaar met probatieuitstel, met als voorwaarden het volgen van een cursus en psychologische begeleiding.

Mocht De Pauw alsnog blijk geven van schuldinzicht, kan een probatieopschorting volstaan voor de procureur. ‘Dit dossier draait om erkenning, niet om een gevangenisstraf. Hij is al zeer zwaar maatschappelijk gestraft’, klonk het. ‘Ook zijn gezin is meegezogen en heeft dat niet gewild.’ Voor aanvang van de zitting zei De Pauw dat hij dacht dat het ‘bruut’ zou worden. ’s Avonds wilde hij geen reactie meer kwijt. De advocaten van de televisiemaker komen donderdag aan bod voor hun versie van de feiten.

Advocate Christine Mussche: ‘Eindelijk vertellen wat we te vertellen hebben’

‘We gaan eindelijk kunnen vertellen wat we te vertellen hebben.’ Dat zei advocate Christine Mussche, die in het proces tegen televisiemaker Bart De Pauw de burgerlijke partijen vertegenwoordigt, bij het binnengaan van de rechtszaal.

Mussche vertegenwoordigt negen vrouwen die De Pauw beschuldigen van belaging en ook het Instituut voor Gelijkheid van Vrouwen en Mannen. Ze krijgt vandaag de tijd om hun versie van de feiten uiteen te zetten. ‘We gaan trachten om dat zo sereen en goed mogelijk te doen’, zei ze.

Complottheorie

Christine Mussche nam bij de aanvang van het proces meteen de complottheorie van de verdediging onder vuur. Ze zei dat de verdediging van De Pauw de vrouwen wegzet als onbetrouwbaar en leugenachtig. ‘Dat idee van een complot is merkwaardig’, zei ze. ‘Maar ik begrijp dat men die verdediging hanteert. Men moest een uitleg bedenken waarom zoveel mensen zich aandienden wegens belaging.’

Maar, zo pleitte de advocate, ‘de talloze berichtjes, sms’jes en WhatsApp-berichtjes staan vast. Ze spreken boekdelen en zijn talrijk’. Bovendien heeft de onderzoeksrechter na een telefoontap zelf met meer getuigen contact opgenomen. De slachtoffers kenden elkaar niet allemaal, luidde het. Om te bewijzen dat er van een complot of ongeloofwaardige verklaringen geen sprake is, brengt Mussche ook berichtjes van slachtoffers aan familie en vrienden in de zaak. In die berichtjes zouden zij gesproken hebben over stalking door De Pauw en over hoe ze zich daar ongemakkelijk bij voelden.

Lees verder onder de foto

Acht burgerlijke partijen aanwezig

Op het proces tegen Bart De Pauw zijn zeven vrouwen en een vertegenwoordiging van het Instituut voor Gelijkheid van Vrouwen en Mannen aanwezig. Allen worden vertegenwoordigd door Christine Mussche en An-Sofie Raes.

De aanwezigen zijn Maaike Cafmeyer, Liesa Naert, Ella-June Henrard, Lize Feryn, Dymphne Poppe, Ellen Lloyd en Helena De Craemer. Het Instituut voor Gelijkheid van Vrouwen en Mannen wordt vertegenwoordigd door drie mensen, waaronder adjunct-directeur Liesbet Stevens. In de zaal zitten naast verschillende journalisten ook enkele vertrouwenspersonen van de burgerlijke partijen, zoals Aster Nzeyimana die vriendin Lize Feryn bijstaat.

‘Slachtoffers waren jonge vrouwen aan de start van hun carrière’

Bijna alle burgerlijke partijen waren nog jonge vrouwen die aan het begin van hun carrière stonden, verklaarde Mussche nog. ‘De dames waren begin de twintig, hebben bewust gekozen voor een baan in de mediawereld en werden dan op een ongepaste, en voor hen ongezonde, wijze aangesproken door hun baas, die eveneens hun idool was.’

De burgerlijke partijen zijn vier actrices, twee kleedsters en drie stagiaires die allen op professionele wijze met Bart De Pauw in contact kwamen. Ook de vier andere dames die in het dossier genoemd worden, maar die geen burgerlijke partij zijn, zijn jonge twintigers, zei Mussche die eveneens voor hen het woord neemt. ‘Hij was de baas, ze waren allen zeer blij en tevreden om te kunnen werken voor het productiehuis van De Pauw, hét icoon bij uitstek. Ze vonden dat hij zoveel genie had, zoveel talent, het was een grote droom die voor hen uitkwam. Maar dan werden ze op een ongepaste, voor hen ongezonde, wijze aangesproken door hun baas. Ze kregen een gevoel van uniciteit, van uitverkorenheid. Ze dachten dat zij dé uitverkorene waren, maar uit het dossier blijkt dat er simultaan soortgelijke berichten naar verschillende vrouwen werden gestuurd. De dames waren afhankelijk en kwetsbaar en konden hier niet op reageren.’

Mussche citeerde ook een quote van Tom Lenaerts, die jarenlang met Bart De Pauw heeft samengewerkt. ‘Elke weldenkende mens weet waar de grens ligt, het is niet zo moeilijk. De machtsverhouding maakt het moeilijk. Als ik als vijftiger een jonge stagiaire zo aanspreek, moet ze mij een pets in mijn gezicht geven. Maar dat durft ze niet.’

‘Dit bewijst de kwetsbaarheid en afhankelijkheid van de slachtoffers’, zegt Mussche. ‘De Pauw wist dat deze manier van omgaan met deze zeer jonge mensen niet correct was, niet door de beugel kon en zelfs een misdrijf was. Maar het hield hem niet tegen.’

‘Seriestalker met dames die verwisselbaar element in zelfde scenario waren’

Volgens de burgerlijke partijen is Bart De Pauw een seriestalker. ‘Hij was zich heel bewust van zijn gedrag en dat hij daarmee de rust van zijn slachtoffers verstoorde en grenzen overschreed’, zei meester Mussche. ‘Zelfs nadat de dames een bericht stuurden dat het moest stoppen, duurde de fade-out nog heel lang en volgden nog heel veel berichten voor het écht helemaal stopte.’

De Pauw wist dat hij de vrouwen ongepast benaderde. Hij stuurde naar verschillenden onder hen ‘ik sleur je mee in mijn miserie, ik heb geen empathie’, zo bleek woensdag tijdens de zitting. Ook tijdens het onderzoek werd hij door de onderzoeksrechter gewezen op het feit dat de vrouwen geen weerwerk konden bieden. Mussche quote die in haar pleidooi. ‘De dames waren een verwisselbaar element in hetzelfde scenario’, zegt ze. “‘Hij noemde hen allen “muis”, gebruikte steeds dezelfde bewoordingen in zijn berichten zoals “ik heb je herkend”, “dit overkwam me eerder nooit”, “je bent mij overkomen”, “de wanhoop is te dragen, de hoop niet”. Daarnaast stuurde hij hen cd’s, gedichten, liedjes. Hij verzocht hen ook te zwigen, ook al zei hij dat ze niets verkeerd deden “maar ze zouden dit nooit begrijpen”.’

Tot slot speelde hij in op hun verantwoordelijkheidsgevoel en gaf meermaals aan te overwegen zijn gezin te willen verlaten voor de dames in kwestie.’ De vrouwen werden allen belaagd door een bombardement aan berichten, vaak ’s nachts en gestuurd in een dronken bui. Het begon zeer snel na de start van de samenwerking, kwam voor de vrouwen onverwacht en startte vleiend en met de boodschap dat hij smoorverliefd was. Gauw ging het over in seksueel getinte berichten. Hij verontschuldigde zich dan wel maar gaf al meteen een aanzet voor nieuwe vleierij of flirterige berichten. ‘De onderzoeksrechter sprak zelf voor het eerst over een “patroon”, en vroeg De Pauw tijdens een verhoor hoe hij dacht dat de vrouwen hadden kunnen reageren. Hij vroeg hem: u was werkgever, producent, regisseur of tegenspeler van de vrouwen, wat hadden zij kunnen doen?’

Volgens Mussche is er sprake van een duidelijke vorm van belaging en stelde De Pauw deze daden wetens en willens. ‘De extreme stroom van berichten, de inhoud van de berichten, de avondlijke en nachtelijke tijdstippen van het verzenden van de berichten, de onrechtstreekse signalen van de vrouwen – die vaak niet reageerden, verwezen naar hun partner en gezin en duidelijk maakten een grens te willen trekken tussen werk en privé – maar ook de rechtstreekse signalen waarbij ze nadrukkelijk vroegen te stoppen, geven duidelijk aan dat hij wist waar hij mee bezig was.’

Lees verder onder de foto

Correctionele rechtbank

De Pauw wordt beschuldigd van het belagen van minstens 13 vrouwen met wie hij samenwerkte door hen ongewenst seksueel getinte berichten te sturen. Bij enkele vrouwen kwam hij ook naar hun thuisadres. De vrouwen zouden hem hebben gezegd dat ze dit niet konden appreciëren maar volgens hen bleven de berichten komen.

Enkelen stapten in 2017 naar de preventieadviseur van de VRT, met als bedoeling De Pauw te doen stoppen. Die laatste werd door de VRT op non-actief gezet en kwam zelf met het verhaal naar buiten. Daarop besliste het Mechelse gerecht een onderzoek op te starten en in september 2020 werd De Pauw door de raadkamer doorverwezen naar de correctionele rechtbank.

Gesloten enveloppe

Het proces tegen De Pauw werd al in januari ingeleid maar toen kwam een bijkomende vraag van de verdediging van De Pauw om een verzegelde enveloppe te kunnen inkijken. In die enveloppe zaten de eerste verklaringen die enkele slachtoffers bij de preventie-adviseur van de VRT hadden afgelegd.

De rechtbank besliste echter dat de enveloppe gesloten bleef omdat het beroepsgeheim van de preventie-adviseur anders geschonden zou worden. Bovendien had de verdediging de vraag tot het openen van de verzegelde enveloppe reeds voorgelegd aan de Kamer van Inbeschuldigingstelling, die op 17 mei 2019 dat verzoek afwees, en eenzelfde debat kan niet nog eens overgedaan worden voor de feitenrechter.

Alle partijen hebben hun conclusies reeds schriftelijk aan elkaar overgemaakt. Woensdag komen het openbaar ministerie en de burgerlijke partijen aan het woord, dan kennen we dus de gevorderde straf voor de televisiemaker. Op de banken van de burgerlijke partijen zitten negen van de dertien vrouwen die uit het onderzoek naar voren kwamen als vermeende slachtoffers. Het gaat onder meer om de actrices Maaike Cafmeyer en Liesa Naert – twee vrouwen met wie De Pauw een buitenechtelijke relatie had – Ella-June Henrard en Lize Feryn.

Dertiende vermeende slachtoffers

Ook het Instituut voor Gelijkheid van Vrouwen en Mannen stelde zich burgerlijke partij. Enkele dagen geleden bleek dat nog enkele andere vrouwen intussen hebben getuigd over gelijkaardige feiten. Zij kunnen zich echter geen burgerlijke partij meer stellen aangezien hun getuigenis kwam na de inleidingszitting. De vier vrouwen die wel al in het dossier vermeld worden maar nog geen burgerlijke partij waren, kunnen wel nog aansluiten bij dit geding.

Donderdag is de verdediging aan het woord. De Pauw nam meesters John Maes en Michaël Verhaeghe onder de arm, zij gaan resoluut voor de vrijspraak en menen dat er geen sprake is van een misdrijf. Na de verdediging krijgt elke partij nog een laatste repliek en wordt het dossier door de drie rechters in beraad genomen.

Het vonnis wordt ten vroegste vier weken na de laatste procesdag verwacht. Dat is op 11 november, een wettelijke feestdag waardoor het wellicht pas 18 november wordt. De kans is echter reëel dat de rechtbank meer tijd neemt voor het vonnis en het pas in december klaar zal zijn.

Intussen startte De Pauw ook al een burgerlijke procedure op voor de rechtbank in Brussel tegen de VRT. De Pauw, zijn productiehuis en zijn gezin menen dat de stopzetting van hun samenwerking voorbarig was en heeft geleid tot enorme reputatieschade. Alles samen werd zo’n 12 miljoen euro aan schadevergoedingen geëist.