‘Polarisering is een probleem van onze samenleving, niet van onze moslims’

Ikrame Kastit werkt met jongeren in kwetsbare situaties en reageert op de verplichte bijscholing voor islamleerkrachten die het Gemeenschapsonderwijs lanceert. ‘Deze maatregel sluit aan bij een breder maatschappelijke klimaat van wantrouwen ten opzichte van moslims.’

Het Gemeenschapsonderwijs (GO!) lanceert een verplichte bijscholing voor islamleerkrachten om polarisering tegen te gaan. Zo geeft GO! vooral aan dat het de complexiteit rond polarisering niet vat.

Dit soort maatregelen doet de polarisering namelijk alleen maar toenemen. Door de bijscholing te verengen naar islamleerkrachten, en bijgevolg moslimleerlingen, zorg je er net voor dat moslims als probleem ervaren worden.

Dit verhoogt de druk die jonge moslims vandaag al voelen. Opnieuw worden zij bekeken als oorzaak van een te adresseren probleem rond radicalisering en polarisering.

Deze maatregel sluit aan bij een breder maatschappelijke klimaat van wantrouwen ten opzichte van moslims – met de nodige impact op moslimleerlingen.

Ik laat de zestienjarige Oumaima graag even aan het woord: ‘Ik heb het gevoel dat ik mij altijd moet bewijzen omdat ik moslim ben en dat het voortdurend over ons gaat, alsof moslim een synoniem is geworden voor iets negatiefs.’

Sinds de aanslagen de afgelopen twee jaren in Frankrijk en België is de polarisering in onze samenleving alleen maar toegenomen. De bagger op sociale media en de voortdurende schreeuwende koppen in de pers over moslims en ‘dé islam’ – whatever that means – geven die polarisering een aangezicht.

Islamofobie lijkt geen specifieke vorm van racisme meer, maar een nieuwe vorm van politieke correctheid. Het beleid wordt al te populistisch en maakt een deradicaliseringsbeleid op maat van die schreeuwerige samenleving. (De)radicalisering wordt gezien als een specifiek probleem onder moslimjongeren, enkel moslimjongeren.

Terwijl deze kinderen en jongeren positieve ontmoetingen en ervaringen met mensen buiten hun culturele en/of religieuze leefwereld willen beleven, worden ze door een deel van de samenleving als een dreiging gezien.

Vorige week ging ik nog met een groep jongeren in gesprek over hoe zij hun toekomst in Vlaanderen zien. De zeventienjarige David liet het volgende optekenen: ‘Ik ben zelf katholiek, maar ben heel nieuwsgierig naar andere culturen en religies. Het is nu het moment om een stap te zetten naar elkaar, maar we zien net dat we tegen elkaar worden opgezet.’

Het deradicaliseringsbeleid en discours rond moslimjongeren blijft de jongeren bekijken als probleem. Het besteedt geen aandacht aan het effect van dit beleid en discours op kinderen en jongeren. En dan zwijg ik nog over de extreemrechtse bagger die over de hoofden van deze kinderen en jongeren wordt gekeild.

We hebben een beleid nodig dat stilstaat bij het effect hiervan op jonge moslims. Moslimjongeren worden constant in een defensieve positie geduwd terwijl ze zonder complexen en stigmatisering willen deelnemen aan onze samenleving vanuit een gelijkwaardige positie, strevend naar gelijke rechten en waardering.

Gelijkheid is een grondrecht. Maar die grondwettelijke gelijkheid zal er enkel komen zodra we een beleid krijgen dat enerzijds inzet op de bestrijding van racisme, en anderzijds de superdiverse realiteit erkent.

Om dit te bereiken, en om de polarisering die we vandaag zien te doorbreken, moeten we dit hele verhaal vertellen in bijscholingen voor alle leerkrachten. Omgaan met diversiteit is een genuanceerd verhaal dat draait rond overleg en elkaar leren kennen. Het is ook een breed maatschappelijk verhaal dat moet verteld worden vanuit de leerlingen zélf en vanuit hun leefwereld. Het moet niet gaan over hoe ‘zij’ de oorzaak zijn van polarisering, maar wel over hoe het beleid bijdraagt aan de polarisering waarvan zij het slachtoffer zijn.

Dit is een gemiste kans. GO! had kunnen kiezen voor een vorming voor alle leerkrachten en dus ook alle leerlingen. Want polarisering is een probleem van onze samenleving, geen probleem van onze moslims.

Kinderen en jongeren geven vandaag meer dan ooit aan dat ze het beu zijn in hokjes te belanden, gereduceerd tot één deelidentiteit. De achttienjarige Bakr omschrijft het zo: ‘Als ze mij zien, zie ze alleen dat ik moslim ben, alsof dat het enigste is dat ik ben.’

We hebben leerkrachten nodig die verbinden, die verschillende referentiekaders kennen en die noden van kinderen en jongeren serieus nemen. Leerkrachten die voor een superdiverse klas kunnen staan.

Het GO! kiest er vreemd genoeg voor polarisering aan te pakken door zelf te polariseren.