‘Pas uitkering voor mensen die minstens vijf jaar in België zijn? Bizar en problematisch voorstel van Maggie De Block’

Minister voor Asiel en Migratie Maggie De Block (Open VLD) stelt voor om personen die naar België komen via gezinshereniging vijf jaar lang te weerhouden van een werkloosheidsuitkering – óók als ze gewerkt hebben. ‘Bizar’, zegt jurist Yves Jorens (UGent). ‘Vanaf ze werken, kan je ze niet uitsluiten.’

De Block deed de uitspraak in de marge van een migratiedebat op De Zevende Dag. Volgens het Open VLD-boegbeeld krijgen personen die via gezinshereniging het land binnenkomen te snel een werkloosheidsuitkering. ‘Die mensen moeten werken. Ze moeten niet alleen een job hebben van in het begin, maar ze moeten ook aan het werk blijven’, zei ze.

Volgens de laatste cijfers kregen in 2017 meer dan 52.000 mensen een verblijfsvergunning in het kader van gezinshereniging. Zo blijft het mechanisme het grootste passieve migratiekanaal. Meer dan de helft van die personen kwam trouwens uit een EU-lidstaat.

Vandaag bestaan er al verschillende voorwaarden vooraleer nieuwkomers recht hebben op een uitkering. Zo moeten ze al een bepaald aantal dagen gewerkt hebben in een ander land. In België zelf moeten vreemdelingen minstens drie maanden werk achter de rug hebben.

‘Extreem lang’

Die regel zou dus niet langer gelden. Open VLD wil de minimale termijn optrekken naar vijf jaar. Maar volgens jurist en professor Europees Sociaal Recht Yves Jorens (UGent) is dat een opmerkelijk voorstel. ‘Dit is heel problematisch en bizar’, zegt hij. ‘Als ze werken, dan zal je ze niet kunnen uitsluiten, want wie werkt, heeft recht op uitkering.’

‘Om dit mogelijk te maken zouden we de vreemdelingenwetgeving, de werkloosheidswetgeving, de leefloonwetgeving en eigenlijk ongeveer heel onze sociale zekerheidswetgeving moeten herbekijken’, dixit Jorens.

‘Ik begrijp ook niet waar ze die vijf jaar vandaan haalt. Dat lijkt me extreem lang.’ Volgens Jorens is er zelfs een averechts effect mogelijk. ‘Zo schrik je mensen potentieel af om werk te zoeken, want ze kunnen zelfs na drie maanden niet terugvallen op een uitkering.’

De expert beaamt dat het inderdaad een debat waard is of mensen van een uitkering mogen genieten als ze zelf nooit hebben bijdragen. ‘Maar internationaalrechtelijk lijkt het moeilijk om te stellen dat mensen die hier al pakweg twee jaar zouden werken geen recht hebben op de uitkeringen die Belgen wel genieten. De vraag is bovendien waarom we mensen die in het kader van gezinshereniging naar ons land komen anders zouden behandelen dan de rest.’

‘Een stap verder’

In een reactie zegt het kabinet-De Block dat de maatregel ‘EU-burgers’ in geen geval viseert. Het gaat dus enkel over nieuwkomers van buiten de Europese Unie. Ook erkende vluchtelingen zouden niet onder de verstrenging vallen. ‘Vandaag zijn er in de gezinshereniging al inkomens- en huisvestingsvoorwaarden. Wie in de eerste vijf jaar niet voldoet aan de voorwaarden, kan het verblijf zien worden ingetrokken.’

‘Het voorstel gaat nu een stap verder’, klinkt het. ‘Wie via gezinshereniging naar hier komt, mag vijf jaar lang geen beroep doen op werkloosheid. Een de facto langere wachttijd dus. De filosofie is dat wie naar hier komt, niet ten laste mag vallen van het sociaal systeem.’

Marianne Thyssen

De discussie rond werkloosheidsuitkeringen laaide eerder dit jaar op vanwege het opmerkelijke akkoord tussen het Europees Parlement en onderhandelaars van de EU-lidstaten. Dat akkoord zou bepalen dat Europese werknemers al na één maand werken in een bepaald EU-land het recht zouden krijgen op een werkloosheiduitkering – in combinatie met een bepaalde som werkdagen in een andere lidstaat.

Onder meer België verzette zich daartegen zich in de hoedanigheid van minister van Werk Kris Peeters (CD&V), die ironisch genoeg inging tegen het voorstel van zijn partijgenote, Eurocommissaris Marianne Thyssen. Door de onenigheid werd het voorstel over de Europese verkiezingen getild.