‘Neem mensenrechten mee als leidraad bij invoering van deze noodmaatregelen’

‘Maatregelen moeten proportioneel zijn, echt nodig zijn en beperkt zijn in de tijd’, schrijven Eline Kindt en Dirk Roels van de Liga voor Mensenrechten over de volmachtenwet waar vandaag in de Kamer over gestemd wordt.

Vandaag stemt de Kamer over de volmachtenwet in het kader van de strijd tegen corona. Deze wet voorziet in zeer uitgebreide bevoegdheden voor de ministers. Uiteraard is de situatie meer dan ernstig en dan dringen zich ook buitengewone maatregelen op. Dat begrijpt iedereen. De Liga voor Mensenrechten is blij dat de regering de pandemie kordaat aanpakt. We snappen dat er noodmaatregelen nodig zijn. Maar tegelijkertijd maken we ons zorgen.

In de media lezen we dat de politie drones inzet om te controleren of mensen effectief binnen blijven dezer dagen. Of, als ze toch naar buitenkomen, ze zeker rekening houden met de opgelegde maatregelen van social distancing. Het is goed dat er verscherpte waakzaamheid is. Want als niet iedereen zich aan de regels houdt, worden nog meer mensen ziek, krijgen we misschien nog een hoger aantal overlijdens en moet iedereen nog langer in zijn of haar kot blijven.

Ons land gaat ook de data van telecomproviders inzetten in de strijd tegen corona. Op basis van een analyse van deze data, wil de overheid de strijd tegen het coronavirus gerichter kunnen voeren. Hiervoor is zelfs een Data Against Corona Taskforce opgericht.

Al deze maatregelen vormen een beperking van ons recht op vereniging en van ons recht op privacy, ook al is er de belofte dat er voorzichtig zal omgesprongen worden met deze gegevens.

Uitzonderlijke maatregelen kunnen gerechtvaardigd zijn in uitzonderlijke situaties. Maar deze noodmaatregelen mogen niet gebruikt worden als dekmantel voor repressieve acties, onder het mom van bescherming van de gezondheid. Of om bepaalde bevolkingsgroepen te stigmatiseren. Ze mogen niet gebruikt worden om bepaalde mensenrechten uit te hollen. We moeten er voor waken dat de genomen maatregelen proportioneel blijven. Dat ze écht nodig zijn voor de volksgezondheid en dat ze van tijdelijke aard zijn.

Verder moeten we er ons van vergewissen dat de genomen maatregelen ook effectief het doel bereiken dat ze beogen. Zo is het afschaffen van de registratie van nieuwe asielaanvragen, zonder het nemen van bijkomende opvangmaatregelen, volledig contraproductief. Kwetsbare mensen lopen zo immers hun recht op opvang mis. Met alle gevolgen van dien.

De dagelijkse cijfers van het Nationaal Crisiscentrum stemmen ons voorzichtig hoopvol dat we hier niet zullen afstevenen op Italiaanse toestanden. Dit komt vooral door de sterke solidariteit onder onze bevolking: de meeste mensen blijven effectief in hun kot. Ook mensenrechten zijn ontstaan vanuit een sterke solidariteitsgedachte. Dat tijd kostbaar is in de strijd tegen deze crisis en dat de situatie snel evolueert, merken we elke dag. Toch mogen mensenrechten niet wegsmelten als sneeuw voor de zon, in deze coronatijden. En ook niet in de periode na de pandemie. Het is belangrijk dat al deze noodmaatregelen een tijdelijk karakter krijgen en dus terug te schroeven zijn.

Vandaar onze oproep aan de overheid: neem mensenrechten mee als leidraad bij de invoering van deze noodmaatregelen. En beschouw ze niet als een obstakel.