‘Laten we in de laatste dagen van het jaar de kaart van de menselijkheid trekken’

‘Maak er geen eenzame eindejaarsperiode van’, schrijft Elke Van Hoof. ‘We zullen onze veerkracht moeten gebruiken om de eindmeet van de coronatunnel te halen.’

De coronamaatregelen snijden ons af van betekenisvolle sociale contacten. We voelen ons eenzaam en verliezen onze veerkracht. Waar de eindejaarsperiode traditioneel om samenzijn draait, dreigen de feesten van 2020 een vergrootglas op deze gevoelens van eenzaamheid te zetten. Maar we mogen niet bij de pakken blijven zitten. We moeten er alsnog een warme eindejaarsperiode van maken, waarbij we niemand loslaten.

Onze veerkracht zakt weg

De tweede lockdown hakt er zo mogelijk nog steviger in dan de eerste en haalt onze veerkracht volledig onderuit. Uit de meest recente corona-gezondheidsenquete blijkt dat 1 op 5 te kampen heeft met depressieve gedachten, bijna een kwart worstelt met angstgevoelens. Waar in september 35 procent ontevreden was over zijn sociale contacten, gaat dit nu om 65 procent.

En nu zal er dus ook geen gewone kerst, het belangrijkste sociale feest waar we zo van houden, gevierd kunnen worden. Een extra domper op onze veerkracht.

Sociale relaties: het cement van onze samenleving

We floreren dankzij onze sociale contacten. Het onderhouden én behouden van sociale relaties vormt een belangrijke hefboom voor ons welzijn. Contact met onze families, maar evengoed toevallige ontmoetingen, zorgen ervoor dat we ons verbinden met een groep, dat we ons veilig voelen, en dat we onszelf kunnen motiveren tot buitengewone inspanningen voor diezelfde groep – in dit geval het naleven van de maatregelen en dus het intomen van de coronacurve.

Daarbij komt dat eenzaamheid reeds voor er sprake was van corona hoogtij vierde. In de afgelopen maanden kon dat lelijke beestje gedwee groeien. Dat is niet zonder risico’s. Eenzaamheid zorgt voor het verlies van die o zo belangrijke veerkracht en functionaliteit en leidt tot psychische problemen.

Maar vooral ook onze jongeren hebben nood aan sociaal contact en recht op hun sociale experimentele fase. Die fase is belangrijk, want daarin vormen ze hun identiteit en stomen ze zich klaar om ons bij te staan als toekomstige volwassenen. Het sociale experimenteren werd hen door corona al maanden ontnomen. Meer nog, wanneer onze jongeren natuurlijk gedrag vertonen, wijzen we hen met de vinger.

Waar corona onze basisbehoefte aan sociaal contact dus al maanden onder druk zet, zullen we dat met kerst des te scherper voelen. We kennen de regels intussen – of dat zou toch moeten: een gezin mag één knuffelcontact hebben en een alleenstaande twee. Dat is de theorie, maar wat met de praktijk? Wat als die twee knuffelcontacten zelf worden uitgenodigd in hun basisgezin? Dan zit je alleen aan de feesttafel.

Zelf een perspectief creëren

Daarom is het nu meer dan ooit belangrijk om een inspirerend en activerend verhaal te brengen, om zo op een veerkrachtige manier door deze bevreemdende eindejaarsperiode te komen. De constante en aanhoudende focus op vrijheidsbeperking demotiveert, een inspirerende doelstelling activeert. We moeten de mindset verschuiven van vrijheidsbeperking, naar een positieve en menselijke boodschap. COVID-19 heeft ons een donkere tunnel ingeduwd en we kunnen het einde daarvan niet zien. Het ontbreekt ons aan perspectief en controle. Daarom is het belangrijk niet bij de pakken te blijven zitten, maar om in de plaats daarvan ons eigen perspectief te creeëren waarin we controle vinden. We zullen met andere woorden onze veerkracht moeten gebruiken om de eindmeet van de coronatunnel te halen.

De warmste kerst

Wat stel ik dan voor? We hebben intussen geleerd dat deze pandemie zich niet houdt aan statistische modellen. Laat ons dus de kaart van de menselijkheid trekken. Laten we écht een team van 11 miljoen vormen, laten we écht niemand loslaten.

Ten eerste ligt een zekere verantwoordelijkheid bij onze openbare diensten en overheden. Zij dragen de taak een variétéshow te lanceren waar tips & tricks op een toegankelijke en ludieke wijze worden aangeleerd aan de bevolking, waar inspirerende verhalen verteld worden en waar men afleiding van de soms harde realiteit kan vinden. De liveshow “Kerst met 11 Miljoen”, een samenwerking tussen de anders concurrerende zenders Eén, VTM, VIER, La Une en RTL-TVI, is een stap in de goede richting om de bevolking in deze eindejaarsperiode te verbinden en te motiveren. Het mooie is dat ieder van ons kan deze verbondenheid verder kan versterken. Zo kan je via digitale tools, type “watchparty”, samen met vrienden of familie van het programma genieten.

Daarnaast moeten we alternatieve routes organiseren voor onze alleenstaanden, jongeren en al wie even wil vluchten uit het (kwetsbare) gezin. Organiseer binnen de maatregelen een wandeling of een fakkeltocht op kerstdag of nieuwjaar.

En bovenal: we moeten voor onszelf en elkaar zorgen. Geluk kunnen we ervaren wanneer we iets doen voor een ander. Misschien kunnen we met z’n allen de tijd die we anders aan de kersttafel doorbrengen, inzetten in de woonzorgcentra? Of al bellend met personen die het moeilijk hebben of zich eenzaam voelen? Het kost een kleine moeite, maar kan voor hen een wereld van verschil maken. Zet op kerstmis of nieuwjaar een bloemetje of zelfgemaakte maaltijd voor de deur van een eenzaam persoon of steek een kaartje in de bus. Hoe ‘klein’ de attentie ook is, zo voelt niemand zich vergeten. Maar ook: leer het kantelpunt in anderen herkennen, en loods hen vervolgens naar de juiste hulpverlening.

Op die manier maken we weer deel uit van een groter geheel, hebben we impact en dragen we bij tot een warme kerst. Waarom niet de warmste kerst ooit?